آب رفته به جوی باز می گردد؟

آب رفته به جوی باز می گردد؟

وقوع خشکسالی‌های مداوم، تغییرات اقلیمی و استفاده بیش از اندازه از منابع آبی، بخصوص چاه های غیر مجاز، وضعیت آب کهگیلویه و بویراحمد را بحرانی کرده است و با اجرای طرح احیا و تعادل بخشی منابع آبی برای اصلاح مسیر گذشته تلاش می شود.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از ایرنا ، کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن یک درصد مساحت و جمعیت کشور در جنوب غربی ایران به علت برخورداری از شرایط آب و هوایی مساعد بیش از ۱۰ درصد از روان آب های کشور را به خود اختصاص داده است.

براساس برآوردهای سازمان جهاد کشاورزی، ۲ میلیارد مترمکعب آب برای مصرف کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد در افق بلند مدت مورد نیاز است.

کاهش میزان بارندگی های امسال نسبت به میانگین ۲۵ ساله در استان کهگیلویه و بویراحمد ضرورت مدیریت مصرف آب به ویژه در بخش پرمصرف کشاورزی به عنوان مهمترین حوزه تامین معیشت مردم این استان را بیشتر کرده است.

سهم استفاده از آب در حوزه کشاورزی و بخصوص منابع آب زیرزمین بخصوص چاه در کشور و کهگیلویه و بویراحمد نزدیک به ۹۰ درصد است در این راستا با توجه به کاهش نزولات آسمانی و هشدار مسئولان منابع آبی ضرورت مدیریت مصرف آب بخصوص آبهای زیرزمین را بیشتر کرده است.

نقش بهره برداران حوزه کشاورزی و بخصوص کارشناسان جهاد کشاورزی و منابع آب در اجرای طرح تعادل بخشی منابع آبی علاوه بر احیای منابع آبی استان نقش مهمی در توسعه کشاورزی نیز خواهد داشت.

بر اساس نظر برخی کارشناسان، افت زیاد سطح ایستابی و روند نامطلوب کمی و کیفی آبدهی چاه‌ها، چشمه و قنات‌ها در اغلب دشت‌ها، به هم خوردن تعادل آبی و به تبع آن تعادل زیست محیطی حوزه‌های آبخیز، ناپایداری کشاورزی و در نهایت تشدید روند بیابان‌زایی در کشور معلول مستقیم بهره برداری بیش از حد منابع آب زیرزمینی است.

براساس آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران، ۳۱۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در سطح کشور وجود دارد که سالانه از آنها ۵۷ میلیارد مترمکعب آب اضافه استحصال می‌شود.

تعداد چاه‌های نیمه عمیق غیرمجاز ۲۰۰ هزار و عمیق غیرمجاز ۱۱۰ هزار حلقه اعلام شده است که منابع آبی کشور را پمپاژ می‌کنند.

سالانه در ایران برای تأمین آب آشامیدنی، صنعت و کشاورزی ۹۶ میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌شود که از این رقم ۵۶.۵ میلیارد مترمکعب از منابع آب زیرزمینی است که این میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی حدود ۶۰ درصد از مصرف کل آب کشور را شامل می‌شود.

کاهش ۹ متری آب دشت کلاچوی کهگیلویه

در شهرستان گرمسیری کهگیلویه که هیچگونه سدی برای ذخیره سازی آب های سطحی وجود ندارد استفاده بلند مدت از آب چاه ها طی این سالها باعث افت محسوس سطح آب زیرزمینی دشت سه هزار هکتاری کلاچو شده است.

به گفته کارشناسان و متولیان امور آب با بررسی‌های انجام شده در چند سال اخیر آب دشت‌های شهرستان کهگیلویه بخصوص دشت کلاچو ۹ متر افت کرده است.

دشت سه هزار هکتاری کلاچو در شهرستان کهگیلویه یکی از دشت‌های حاصلخیزی است که هر ساله کشت‌های مختلفی در آن انجام می‌شود اما استفاده بی رویه از آب و کشاورزی سنتی در این منطقه سبب افت سطح سفره‌های زیرزمینی آب شده است.

در این دشت وسیع ۹۷۵ حلقه چاه وجود دارد که از این تعداد ۱۵۴ حلقه چاه غیرمجاز هستند.

سطح منابع آب شهرستان کهگیلویه ۹۵۰ کیلومتر مربع است که به صورت بهینه از این آب‌ها برای توسعه کشاورزی استفاده نمی‌شود.

رئیس اداره امور آب کهگیلویه در این رابطه گفت: متوسط بارندگی درشهرستان کهگیلویه ۴۲۹ میلی متر و در درازمدت ۵۱۱ میلی متر است.

سید هادی خاضعی با اشاره به اجرای طرح تعادل بخشی آبها "پرکردن چاه های غیرمجاز "در کنار تغذیه مصنوعی برای بحران کم آبی در این شهرستان گفت: قطعا بهره برداری اصولی و بهینه از آب چاه های و آب های سطحی موجب احیا و جبران افت تجمعی سفره‌های آب زیرزمینی می شود.

وی تعداد چاه های مجاز کهگیلویه در حوزه کشاورزی، صنعت و شرب را ۷۸۰حلقه چاه و غیرمجاز را ۲۵۰ حلقه دانست و اظهارداشت: سالانه در این شهرستان ۴۵ میلیون ۸۰۰ هزار متر مکعب از چاه های مجاز کشاورزی، سه میلیون ۶۰۰ مترمکعب برای صنعت و هفت میلیون و ۵۰۰ هزار متر مکعب جهت شرب برداشت می شود.

خاضعی میزان برداشت آب سالانه از چاه های غیرمجاز کشاورزی را بیش از چهار میلیون متر مکعب اعلام کرد و گفت: پلمب چاه های غیر مجاز از برنامه های در دست اجرا برای پیشگیری از این روند است.

وی اضافه کرد: در راستای اجرای طرح تعادل بخشی تاکنون هشت حلقه چاه غیرمجاز در این شهرستان پر شده است.

کاهش میزان بارندگی متاثر از افت آب دشت ها

کاهش میزان بارندگی های امسال نسبت به میانگین ۲۵ ساله در استان کهگیلویه و بویراحمد ضرورت مدیریت مصرف آب به ویژه در بخش پرمصرف کشاورزی به عنوان مهمترین حوزه تامین معیشت مردم این استان را بیشتر کرده است.

مدیرکل سازمان هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد در این گفت: بارش های سال زراعی جاری در استان نسبت به میانگین بلند مدت به صورت چشمگیری کاهش یافته است.

رضا کاکاوند افزود: میانگین بلندمدت بارش باران سال آبی جاری تا هجدهم خرداد ماه در کهگیلویه و بویراحمد ۴۴۹میلیمتر بود درحالی که میانگین بلند مدت بارندگی استان تا همین مدت ۵۴۰ میلیمتر است.

وی اضافه کرد: امسال در ایستگاه یاسوج۶۰۱، سی سخت ۶۲۴، دوگنبدان ۳۴۵، دهدشت ۴۱۸ ، لیکک ۳۷۴ و منطقه امامزاده جعفر ۳۳۱ میلیمتر باران ثبت شده است.

کاکاوند تاکید کرد: میزان بارش بلند مدت سالانه در ایستگاه یاسوج ۸۰۷.۸، سی سخت ۷۶۹، دوگنبدان ۴۳۱، دهدشت ۵۰۵،لیکک ۳۹۴ و منطقه امامزاده جعفر ۴۳۱ میلیمتر است.

کسری ۴۱ میلیون متر مکعبی آب سفره های زیرزمینی

کسری آب سفره های زیرزمینی دشت های کهگیلویه و بویراحمد نسبت به سال ۱۳۷۶ و افت آب سفره های آب زیرزمینی ۶ دشت از ۹ دشت موجود نیاز به استفاده بهینه این مایع حیاتی را آشکارتر می کند.

مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: بر اساس آخرین پایش های صورت گرفته سفره های زیرزمینی دشت های استان ۴۱میلیون مترمکعب کسری آب دارد.

روح الله اسدپور اظهار داشت: امامزاده جعفر، لیشتر، دشت باشت، دشتروم ، کلاچو ، برمامیون و ممبی از مهمترین دشت های استان هستند که در زمان حاضر وضعیت آب سفره های زیرزمینی دشت های باشت، لیشتر و دشت روم بهبود یافته اما سفره های زیرزمینی ۶ دشت دیگر کهگیلویه و بویراحمد به دلیل خشکسالی، اضافه برداشت از چاه های مجاز و استفاده های غیرمجاز با افت مواجه است.

تداوم این شرایط وضعیت استان چهار فصل کهگیلویه و بویراحمد را در آینده نچندان دور بحرانی خواهد کرد.

در بیشتر دشت های این استان همچنان کشاورزی بصورت سنتی انجام می شود و بیشتر مواقع کشاورزان از محصولات پرآب بر از جمله برنج، ذرت و دیگر محصولات استفاده و از روش غرقابی برای آبیاری نیز استفاده می کنند.

کاهش بارش، مدیریت نکردن مصرف آب در بخش کشاورزی، رعایت نکردن سهمیه برداشت آب توسط برخی کشاورزان و استفاده از روش های سنتی آبیاری طی این سالها باعث شد که که منابع آب زیرزمینی استان دچار تنش شود.

شناسایی و انسداد چاه های غیرمجاز به تعادل بخشی منابع آبی کمک می کند

بر اساس اعلام شرکت آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد در راستای احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی و حفاظت از منابع ارزشمند آب، شناسایی و انسداد چاه غیر مجاز آب در دستور کار قرار گرفت.

مدیر عامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: سفره های زیرزمینی ۹ دشت مهم استان در سال ۱۳۹۷ نسبت به ابتدای دوره پایش در سال ۱۳۷۶بیش از ۹۰ میلیون متر مکعب کسری آب داشت که با اقدام های انجام شده ۵۱ میلیون متر مکعب آن جبران شده است.

آرش مصلح اظهار داشت: از سال ۱۳۸۴ تاکنون یک هزار و ۱۷۹ حلقه چاه غیرمجاز با حجم تخلیه ۶۵ میلیون متر مکعب در استان شناسایی شده است.

وی بیان کرد: در این مدت ۴۸۶ حلقه چاه غیر مجاز در کهگیلویه و بویراحمد پر و مسلوب المنفعه شده که ۷۲ مورد آن مربوط به سال ۱۴۰۰ است.

مصلح عنوان کرد: پلمب چاه‌های آب غیرمجاز با هدف احیای تعادل بخشی و جریان اب در سفره‌های زیرزمینی انجام می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: تعداد کل چاه های مجاز در استان برای تمامی مصارف شامل آشامیدنی،صنعت و کشاورزی ۲هزار و۸۲۷ حلقه است.

مصلح ادامه داد: میزان برداشت اضافه از چاه های مجاز استان در سال گذشته ۹۸۰ هزار متر مکعب برآورد شده است.

وی از همه بهره برداران حوزه کشاورزی در سطح استان خواست تا علاوه بر رعایت الگوی کشت مناسب و تعامل با شرکت آب منطقه ای، از هرگونه برداشت بی رویه و غیرمجاز، بویژه از منابع زیرزمینی خودداری کنند.

نصب کنتور هوشمند مدیریت درست مصرف آب

مصلح بر نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه های مجاز استان تاکید کرد و گفت:برای اجرای این طرح در استان نیازمند تخصیص ۳۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری هستیم.

آرش مصلح افزود: از زمان اجرای طرح هوشمند سازی برداشت آب از چاه های زیرزمینی کهگیلویه و بویراحمد تاکنون ۲۰۵ کنتور هوشمند در مسیر برداشت آب از این چاه ها نصب شده است.

وی اظهار داشت: ۲ هزارو ۶۰۰ حلقه چاه کشاورزی مجاز در دشت های این استان وجود دارد که باید به کنتور هوشمند مجهز شوند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: نصب کنتور هوشمند بر روی چاه‌ها افزون بر کنترل و نظارت بر میزان برداشت آب‌های زیرزمینی از اضافه برداشت آب‌های این منابع به شدت جلوگیری می‌کند.

وی ادامه داد: با نصب کنتور هوشمند کشاورزان بیشتر از پروانه بهره‎ برداری نمی توانند از چاه‎ ها آب برداشت کنند.

مصلح ادامه داد: اگر کشاورزان بیش از میزان تعیین‎ شده آب از چاه برداشت کند برق به صورت خودکار قطع شده و امکان برداشت آب از چاه تا زمانی که کارشناسان آب منطقه‌ای و برق اقدام نکنند وجود ندارد.

کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن یک درصد مساحت و جمعیت کشور در جنوب غربی ایران به علت برخورداری از شرایط آب و هوایی مساعد بیش از ۱۰ درصد از روان آب های کشور معادل ۱۰ میلیارد متر مکعب آب را به خود اختصاص داده است.

بر اساس برآوردهای سازمان جهاد کشاورزی ، ۲ میلیارد مترمکعب آب برای مصرف کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد در افق بلند مدت مورد نیاز است.

از حدود ۳۰۰ هزار هکتار زمین‌های کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد حدود ۷۰ هزار هکتار آبی است. کهگیلویه با ۱۳۲ هزار نفر جمعیت دومین شهرستان پر جمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد است.