آیا ایران هم به پارکینگ فرستاده می‌شود؟

دبیر کل صندوق ملی امنیت انرژی روسیه که یک مقام دولتی روس محسوب می‌شود و معمولا دیدگاه‌های دولتی ـ نه شخصی ـ آن کشور را بیان می‌کند، اخیراً از اینکه ایران تحت تحریم‌های ایالات متحده و اروپا قرار دارد و این تحریم‌ها علیه کشورمان ادامه خواهد یافت، ابراز خوشحالی کرده است.

اخبار سبز کشاورزی ؛ نادر کریمی جونی | این موضع یک مقام روس، در حالی که روسیه یک حکومت اقتدارگرا و تمرکز گراست، حتما به این معنی است که ساختار حاکمیت روسیه و عوامل آن هم از اعمال و تداوم تحریم‌ها علیه ایران استقبال می‌کنند. در این صورت دور از ذهن نیست که روسیه برای تداوم تحریم‌ها علیه ایران تلاش کند.

هر چند که این کشور در گروه 1+4 عضویت دارد و بخش مهمی از مذاکرات احیای برجام و رفع تحریم‌های ایالات متحده برضد ایران را برعهده دارد. این مساله احتمالا به این معناست که روس‌ها در این مذاکرات نقش دوگانه‌ای را بازی می‌کنند و از سیاست «یکی به نعل بزن و یکی به میخ» پیروی می‌نمایند؛ حتی می‌توان چنین تصور کرد که روس‌ها، در همان حال که در گفتگوهای علنی از موضع ایران دفاع و حمایت می‌نمایند در نقاط حساس و بزنگاه‌های مذاکرات، وضع یا رفتاری برمی‌گزینند که مذاکرات را ناکام گذارد و از رفع تحریم‌های ایران جلوگیری کند.

البته موضع این مقام روس برای ایرانیان و بالاخص برای ناظران مسائل سیاسی چندان شگفت‌آور نیست؛ مدتی پیش محمدجواد ظریف در گفتگویی که قرار بود منتشر نشود؛ اما انتشار یافت مظاهری از رفتار سوء‌ظن برانگیز روسیه در ترمیم و بازسازی روابط ایران و غرب را تشریح و بی‌اعتمادی خود را به دولتمردان و سیاست‌گذاران روسی ابراز کرده بود.

در گذر زمان نیز مواردی سوء‌ظن برانگیز از رفتار روسیه در قبال متحدانش مشاهده شده؛ ازجمله اینکه روسیه در جنگ سوریه با داعش در مقطعی، متحد خویش را تنها گذاشت و این ایران بود که با استفاده از ژنرال‌های خویش و اصرار آنها توانست روسیه را برای کمک به دمشق، ترغیب کند.

اخباری که در این زمینه منتشر شده حاکی از آن است که ابتدا روس‌ها، حتی حاضر به ملاقات با ژنرال‌های ایرانی نشدند؛ اما با اصرار ایرانی‌ها این ملاقات انجام و حمایت روس‌ها از متحد قدیمی خود، با استفاده از حملات هوایی به مواضع داعش در سوریه آغاز شد.

این بی‌تفاوتی روس‌ها در قبال متحد خود در دمشق در حالی صورت گرفت که روس‌ها در سوریه دارای یک پایگاه دریایی استراتژیک نیز هستند؛ ولی در آن مقطع زمانی حتی این پایگاه نیز باعث نشد تا مسکو به موضع حمایت از بشار اسد و حفظ حکومت وی ورود کند.

این سابقه نشان می‌دهد همان‌طور که همه کشورها منافع خویش را در ارتباط با دیگران در نظر می‌گیرد و چیزی به نام اصول اخلاقی ، وجدان و انسانیت نیست در رفتار دیپلماتیک وجود ندارد، در مورد روس‌ها هم همین رویکرد وجود دارد و اگر روسیه به ایران امتیازهایی می‌دهد یا همراهی‌هایی با تهران انجام می‌دهد؛ این امتیازدهی یا همراهی حتما به نفع مسکو است و منافع کرملین پیش و بیش از منافع تهران در آن لحاظ شده است.

در این مقطع زمانی نه فقط به خاطر اختلاف‌های سنتی و تزاحم منافع روسیه با اروپا و ایالات متحده که به خاطر جنگ با اوکراین و ضمیمه کردن بخش‌هایی از خاک آن کشور به روسیه، مسکو دچار گرفتاری‌ها و مشکلات فراوانی شده که به همین علت نیازمند پیدا کردن متحد است.

قابل درک است که در این شرایط کشورهایی همچون ونزوئلا، سوریه و… که خود درگیر معضل‌های داخلی و بین‌المللی هستند؛ متحدانی خوب برای روسیه محسوب نمی‌شوند؛ اما ایران که از جهاتی هم نیازمند کمک سیاسی ـ تجاری خارجی است و هم در مناطقی از خاورمیانه نقش‌آفرین است، متحد مناسبی برای کرملین به شمار می‌رود.

روشن است که بهبود روابط با غرب ممکن است از گرما و نزدیکی روابط تهران و مسکو بکاهد و به همین خاطر، روس‌ها همواره می‌خواهند فاصله ایران و غرب را حفظ نمایند و ایران را در مدار متحدان روسیه نگهدارند.

با این اوصاف، خبر بد برای مقامات جمهوری اسلامی در ایران آن خواهد بود که نیاز روس‌ها به تهران کاهش یابد؛ در آن صورت هیچ بعید نیست که ایران هم در پارکینگ متحدان بلااستفاده روسیه متوقف و تنها گذارده شود.