الگوهای کسب و کار در جامعه اطلاعاتی

روند شکل گیری تمدن بشری از گذشته تاکنون نشان می دهد که دلیل اصلی و مشترک پیشرفت زندگی بشر در دوران های مختلف تاریخ همواره عامل تغییر و تحول بوده که خود موجب دگرگونی های عظیم و گسترده ای در تمامی ابعاد و جلوه های زندگی انسان شده است و در آینده نیز بشر در انتظار تحولات شگرفی در کلیه ابعاد اقتصادی، اجتماعی و … است.

اخبار سبز کشاورزی ، حمید عرب عامری: در دهه های پایانی قرن بیستم با گذر از اقتصاد ملی به اقتصاد جهانی و تحولات عظیمی که در تکنولوژی های نوین رخ داد، جامعه عصر صنعتی به تدریج جای خود را به جامعه‎ای داد که بر پایه دانش و اطلاعات استوار شده که آن را جامعه اطلاعاتی نام نهاده ‎اند.

اگر قبول کنیم که این گذر، گذری است که بازوها را تبدیل به مغزها می‎کند؛ یعنی جامعه صنعتی که اصالت آن ماده و انرژی بوده و از ترکیب منابعی مانند انرژی، ماده، سرمایه و نیروی انسانی به وجود می آید، مدت زیادی طول می کشید تا سرمایه‌گذاری به نتیجه برسد و حاصل آن در جامعه، تقویت بنگاه ‎ها، کسب و کارها و در واقع ظهور ثروتمندان و کارآفرینانی بود که بعد از حدود چندین دهه شرکت ‎های خود را ایجاد نموده و صاحب ثروت می شدند، اما در حوزه جامعه اطلاعاتی در فضای رخداد یک انقلاب مهم، الگوی کسب و کار جدید، افراد جدید، حوزه های جدید، ثروتمندان جدید، سیاس‎ت های جدید، استراتژی هایی که منجر به تواناسازی، توانمندسازی و ارزش آفرینی جدید می شود، بوجود می‎آید، یعنی الگوهای کسب و کار در جامعه اطلاعاتی مانند الگوهای کسب و کار قبل نیستند و ارزش آفرینی از طریق ترکیب منابع خدادادی نبوده، بلکه بر اساس دانایی و توانایی است که هر کسی بیشتر بتواند در یک حوزه خاص ارزش ایجاد نماید، باقی خواهد ماند.

وجود افراد کارآفرین در جامعه محدود به قشر خاصی از افراد با ویژگی های روانی و ذهنی منحصر به فرد نیست. بلکه همه باید به نوعی در جامعه کارآفرین باشند و چنانچه در محدوده عمل خود به لایه های کلان ملی دست یابند، قطعا پیشتاز خواهند بود.

بر این اساس هر کس در جامعه در عرصه خاصی می‎تواند ازاین ویژگی بهره مند شود، به شرط اینکه اساس برنامه‎ریزی‎های آموزشی و تعلیم و تربیت ملی بر این پایه استوار باشد که نیروی انسانی کارآفرین به جامعه تحویل دهد.

شناسایی ویژگی‎های کارآفرینان بزرگ یک کشور و معرفی الگوهای نقش که آنان در زندگی شغلی و شخصی خود به کار برده‎اند تا به قله‎های موفقیت دست یابند می‎تواند سایر افراد جامعه را آرزوهای بزرگ در سر می‎پرورانند و تنها به دنبال راه‎حلها می‎گردند، هدایت نماید.

تجربه دنیای امروز نشان داده است که نوآوری ذهای مهم و پیشرفت‎های تکنولوژی، در سازمان‎ها و شرکت‎ های بزرگ دولتی اتفاق نخواهد افتاد. قابلیت تطبیق با بازار و نیاز روز، چیزی است که از یک ساختار بزرگ پیچیده‎ی تو در تو ساخته نیست و در نتیجه برای پیشرفت سریع و ارائه محصولات جدید، تنها راه موثر، ایجاد و توسعه شرایطی است که فعالیت‎های اقتصادی کوچک بتوانند تاسیس شوند و رقابت کنند.

اهمیت کارآفرینی در کشورهای بزرگ و پیشرفته، فقط به خاطر مساله ایجاد شغل نیست، بلکه دلیل اصلی آن فعالیت‎های اقتصادی کوچکی است که در این کشورها به وجود آمده، رشد کرده و توانسته‎اند سهمی عمده از فنآوری روز و در نتیجه ثروت و درآمد تمام دنیا را به خود اختصاص دهند.

کارآفرینی نیز مانند هر پدیده دیگری قواعد و ملزومات ویژه خودش را دارد. سرمایه شاید مهم‎ترین نیاز برای شروع یک فعالیت اقتصادی باشد، اما به یقین همه آن نیست.

دانش و توانایی مدیریت، دانش اقتصادی، شناخت اوضاع بازار و نیازهای آن و از همه مهم‎تر، باور داشتن اینکه " من می‎توانم، کار تازه‎ای را شروع کنم " عامل هایی هستند که در تولد یک کارآفرین و ایجاد عزم و اراده‎ در وی نقش اساسی دارند.

این باور که کارآفرینی لازم و ضروری است و هر فردی می ‎تواند برای خود یک فعالیت اقتصادی را آغاز کند، موضوعی نیست که یکباره و ناگهانی در ذهن انسان ایجاد شود. تصمیم به راه اندازی فعالیت اقتصادی نوپا، نتیجه فرآیندی است که باید از ابتدای کودکی شکل بگیرد و در آموزش و پرورش به‎طور جدی و حساب شده در نظر گرفته شود تا فرد مهارت‎های لازم را به درستی فراگیرد.

امروزه صاحب ‎نظران بر نقش کارآفرینی در توسعه اقتصادی و اجتماعی اتفاق نظر دارند.

علاوه بر موارد یاد شده، می ‎توان کارآفرینی را عامل تحریک و تشویق حس رقابت، عامل تحریک، ترکیب و مهیا کردن عوامل تولید، عامل ساماندهی منابع و استفاده اثر بخشی از آنها، عامل یکپارچگی و ارتباط بازارها، عامل رفع خلل شکاف ها و تنگناهای بازار و اجتماع، یکی از عوامل تولید، عامل کاهش بوروکراسی اداری (کاهش پشت میز نشینی و مشوق عملگرایی و…) عامل تحول و تجدید حیات ملی و محلی (کارآفرینی فراتر از شغل و حرفه‎است، یک شیوه زندگی است)، عامل شناخت و گسترش بازارهای جدید، عامل نوآوری و روان کننده تغییر و عامل تعادل در اقتصاد پویا تلقی کرد.

حمید عرب عامری