انحراف از الگوی کشت

آمار کشت محصولات زراعی در استان‌های خوزستان، فارس، مازندران، گلستان و کرمانشاه نشان می‌دهد که سند الگوی کشت را رعایت نکرده‌اند

اخبار سبز کشاورزی ؛ آبان امسال طبقه‌بندی استان‌های کشور بر اساس الگوی کشت محصولات زراعی برای سال ۱۴۰۱-۱۴۰۲ از نظر نوع و حجم محصول برای تولید سبزی و صیفی، از سوی وزارت جهاد کشاورزی اعلام شد. این وزارتخانه همچنین اعلام کرد که بر اساس سهم هر استان، خدمات، تسهیلات و طرح‌های تشویقی در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد. همچنین وزارت جهاد کشاورزی برای انتقال کشت سبزی و صیفی به فضای گلخانه‌ای و استفاده از فضای آزاد شده برای تولید کالاهای اساسی از جمله نهاده‌های دامی و دانه‌های روغنی، مصوباتی را ابلاغ کرد.

در این طبقه‌بندی تولید سبزی و صیفی به ترتیب خوزستان با ۲۱۲۵ هزار تن، فارس ۱۸۱۸ هزار تن، گلستان ۱۶۲۴ هزار تن، مازندران ۱۵۷۴، کرمانشاه ۱۲۳۵ هزار تن و خراسان رضوی با ۱۰۶۴ هزار تن در اولویت قرار گرفته‌اند.

نگاهی به سهم مشخص شده برای توسعه کشت گلخانه‌ای و کاشت سبزی و صیفی در برخی استان‌های اعلام شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی، نشان می‌دهد این سهم با تولید سالانه و ظرفیت تولید آنها ناهماهنگ است. بر اساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی، خوزستان دارای ۲۶۳ هکتار سطح زیر کشت گلخانه‌ای است که در آنها سالیانه ۸ هزار و ۳۰۰ تن محصولات سبزی و صیفی، ۵۴ میلیون شاخه گل و گیاه زینتی و ۲۶۷ میلیون نشاء، تولید می‌شود.

تولید سبزی و صیفی در این استان بنا بر آمارها دولتی، حدود ۶ هزار تن تولید بیشتر نسبت به این سند الگوی کشت دارد. همچنین بنا بر همین آمار عمده‌ترین محصولات تولیدی گلخانه‌های خوزستان شامل خیار، توت‌‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، فلفل‌دلمه‌ای، گل رز و انواع گل‌های شاخه بریده، نشاء و سبزی و صیفی می‌شود.

حالا مدیر باغداری سازمان جهاد کشاورزی این استان می‌گوید: برای تحقق برنامه توسعه پنج‌ساله گلخانه‌ای کشور، امسال ۵۲ هکتار توسعه گلخانه برای استان در نظر گرفته شده بود و البته طی این برنامه ۵ ساله ۲۶۰ هکتار دیگر به سطوح گلخانه‌های استان افزوده شود.

محمد حسینی‌نسب سرمایه‌گذاری بالا برای احداث گلخانه‌ را دلیلی بر استقبال کشاورزان از تغییر وضعیت کشاورزی سنتی به گلخانه‌ای اعلام می‌کند و می‌گوید: به همین دلیل ارائه تسهیلات کم‌بهره با مدت زمان بازپرداخت طولانی به متقاضیان احداث گلخانه در دستور کار قرار گرفته است.‌ با توجه به اعطای تسهیلات گلخانه‌ای و صدور مجوز قانونی، تاسیس و توسعه گلخانه‌های مدرن در سطح استان در حال افزایش است. استان خوزستان در سال ۱۴۰۰ در توسعه گلخانه‌ای کشور با توسعه ۵۸ هکتاری سطح گلخانه‌ای رتبه ششم را به دست آورد. سالانه بیش از ۱۰۰۰ تن محصولات گلخانه‌ای شامل فلفل‌دلمه‌ای، گوجه‌فرنگی و توت‌فرنگی به کشورهای روسیه، اوکراین و کشورهای حاشیه خلیج فارس از استان خوزستان صادر می‌شود.

او معتقد است که مازاد تولید در استان وجود ندارد و با توجه به توان صادراتی استان، الگوی کشت تمرکزش را با تغییر مصرف آب قرار داده است که توسعه سیاست گلخانه‌ای به جای کشت در فضای باز این هدف را محقق می‌کند.

سازمان جهاد کشاورزی استان فارس پاسخی در این خصوص نمی‌دهد. اما رئیس این سازمان در گفت‌وگوی خود با ایرنا در آخرین روز دی گذشته، از توسعه کشت گلخانه‌ای برای مقابله با خشکسالی و هدف‌گذاری برای احداث بیش از ۲۰۰۰ هکتار گلخانه در این استان خبر داده بود.

مجتبی دهقان‌پور در این گفت‌وگو بیان کرده بود: تاکنون متقاضیان احداث ۲۲۱۴ هکتار گلخانه در فارس شناسایی شده‌اند. این سطح از توسعه گلخانه‌ها و محیط‌های کنترل شده علی‌رغم ابلاغ سهمیه تنها ۲۰۰ هکتاری برای توسعه گلخانه‌ها در سال جاری از سوی وزارت جهاد کشاورزی به این استان است. نزدیک به هزار هکتار از طرح‌های مذکور ۱۵ تا ۱۰۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند. ستاد ویژه گلخانه‌ها در استان به ریاست استاندار و با مشارکت جدی و تعامل سازنده تمام دستگاه‌های مرتبط و با محوریت سازمان جهاد کشاورزی این استان تشکیل شده و با برگزاری منظم و مستمر جلسات، ستاد روند پیشرفت پروژه‌ها را رصد و پایش می‌کند.

به گفته او از ابتدای این سال آبی تا پایان دی، طرح ۴۳ هکتار گلخانه سبزی و صیفی و ۲۲ هکتار سایبان کشاورزی باغ‌ها در فارس به بهره‌برداری رسیده است و همچنین ۳۲۲ طرح، به مساحت ۳۰۷ هکتار، برای اخذ تسهیلات به میزان ۲۲ هزار و ۲۳۱ میلیارد ریال عمدتا به بانک کشاورزی معرفی شده‌اند.

از سال ۹۶ تا پایان سال ۱۴۰۰، ۵۲۰ هکتار مجوز احداث گلخانه در گلستان صادر شد

بنا به اعلام سازمان جهاد کشاورزی در گلستان از سال ۹۶ تا پایان سال ۱۴۰۰، ۵۲۰ هکتار مجوز احداث گلخانه در استان صادر شد. همچنین از مجموع مجوزهای صادر شده برای راه‌اندازی واحدهای گلخانه‌ای در گلستان تاکنون عملیات اجرایی ۲۸۰ هکتار آن آغاز شده که ۱۱۰ هکتار آن در مرحله نهایی ساخت و یا به بهره‌برداری رسیده است.

همچنین بنا به اعلام این دستگاه، بالغ بر پنج هزار میلیارد ریال تسهیلات برای احداث گلخانه در گلستان پرداخت شده و برای تکمیل واحدهای گلخانه‌ای که مجوز آن صادر شده به ۱۵ هزار میلیارد ریال تسهیلات نیاز است. این استان تا سال ۹۶، رتبه ۲۸ در کشت گلخانه‌ای را به خود اختصاص داده بود که طی ۴ سال این رتبه به چهار رسید.

حالا و در نیمه سال زراعی ۱۴۰۱_ ۱۴۰۲، مجری طرح توسعه گلخانه‌های جهاد کشاورزی گلستان می‌گوید که این استان ۱۴۹ هکتار گلخانه در حال ساخت و بهره‌برداری دارد.

لیلا جهانگیر توضیح می‌دهد: «پس از برآورد هزینه توسط کارشناسان جهاد کشاورزی به میزان ۸۰ درصد سرمایه‌ای که متقاضیان گلخانه نیاز دارند به صورت تسهیلات کم‌بهره با تنفس یک ساله و با بازپرداخت پنج ساله به آنها پرداخت می‌شود».

او افزایش بی‌سابقه قیمت ارز، بالا بودن قیمت زمین در برخی مناطق مانند قیمت زمین در شهرهای شمالی، تهیه آب و مجوزهای بهره‌برداری را از جمله چالش‌های پیش رو اعلام می‌کند و می‌گوید: «سازمان جهاد کشاورزی در گلستان با احداث شهرک کشاورزی، چند عرصه یکپارچه را به ایجاد مجتمع‌های یکپارچه ۲۰ تا ۳۰ هزار هکتاری گلخانه اختصاص داده تا متقاضیان بر حسب توان مالی بخشی از آن را در اختیار بگیرند. یعنی هزینه‌های زیرساخت از سوی دولت پرداخت شده و طبیعتا سرمایه‌گذاری اولیه برای متقاضی پایین می‌آید. به‌ویژه اینکه بسیاری متقاضیان ما روستاییان هستند و یکی از هدف‌گذاری‌های توسعه گلخانه‌ها افزایش اشتغال روستاها است.»

در استان مازندران نیز توسعه کشت گلخانه‌ای در دستور کار دولت قرار دارد. مسئولان جهاد کشاورزی مازندران هم می‌گویند که کشت صیفی و سبزی به گلخانه‌ها منتقل می‌شوند. این ایده در این استان‌ نیز در شرایطی دنبال می‌شود که الگوی کشت حدود ۱۵۰۰ تن اعلام شده اما فقط در یک شهر بابل حدود ۲۰ هزار تن محصول سبزی و صیفی تولید می‌شود. همچنین بر اساس آمار رسمی دولت بیش از ۵۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این استان به کشت سبزی و صیفی اختصاص دارد.

مسئولان جهاد کشاورزی این استان پاسخی درباره برنامه‌های پیش رو برای توسعه کشت صیفی‌جات در گلخانه‌ها و همچنین هماهنگی میان میزان کشت ابلاغی از سوی دولت با تولید حقیقی ارائه نمی‌دهند.

تولید محصولات جالیزی در این استان کرمانشاه بنا به آمار رسمی دولت، سالانه ۵ و نیم هزار تن است، در حالی که الگوی کشت ابلاغی عددی در حدود ۱۲۰۰ تن را ابلاغ کرده است

این ناهماهنگی میان عدد اعلامی الگوی کشت و تولید در استان کرمانشاه نیز به چشم می‌آید. تولید محصولات جالیزی در این استان بنا به آمار رسمی دولت، سالانه ۵ و نیم هزار تن است، در حالی که الگوی کشت ابلاغی عددی در حدود ۱۲۰۰ تن را ابلاغ کرده است. این استان همچنین ۴ میلیون تن شاخه گل نیز تولید می‌کند. در سند الگوی کشت ابلاغی بر تغییر شیوه کشت سبزی و صیفی از فضای باز با گلخانه تاکید شده و استان‌های ویژه‌ای را برای این موضوع مشخص کرده اما این ابلاغ با وجود مشخص کردن میزان کشت مورد نیاز، برنامه‌ای برای کشت مازاد ارائه نکرده است. علاوه بر این افزایش تولید و هدر رفت بالا در استان های مشخص شده در سند الگوی کشت؛ میزان تولید سبزی و صیفی‌جات در سایر استان های کشور نیز قابل توجه است.

منبع پیام ما