انگلستان و صدور آفتکش‌های ممنوعه

مرگ برای همسایه

مزرعه سبز : دولت انگلستان از مدت‌ها قبل صادرات مواد شیمیایی ممنوعه را اعلام کرده بود، اما از منابع مختلف معلوم گردیده که در سال 2020 این کشور بیش از 10 هزار تُن از انواع آفتکش‌های ممنوعه را به سایر کشورهای جهان صادر کرد.

اداره اجرایی سلامت و ایمنی(HSE) که ناظر قانونی صادرات موادشیمیایی ممنوعه انگلستان است، تایید نموده که از سال 2020 صادرات موادشیمیایی ممنوعه(که نباید در این کشور استفاده شوند) به مقدار ۱۲ هزار و ۲۴۰ تُن از انگلستان به سایر نقاط جهان صادر گردیده است.

ازجمله این مواد صادراتی علف‌کشی بود که موجب مرگ ده‌ها هزار جانور ازقبیل زنبورها شده و همچنین یک آفت‌کش«نئونیکوتینوئید» که به‌علت آسیب شدید به زنبورهای عسل استفاده از آن ممنوع شده بود.

علاوه‌بر این دو، یک قارچ‌کش دیگر نیز قرار دارد؛ که موجب صدمه زدن به جنین در داخل رحم مادران می‌‎شود.

صدور ۱۳ قلم مواد شیمیایی ممنوعه در لوای قانون

دو موسسه Unearthed و Public Eye، دریافته‌اند که شرکت‌های سازنده مواد شیمیایی و سموم کشاورزی انگلستان، هفت نوع از مواد شیمیایی کشاورزی ممنوعه را در آن زمان صادر نموده و درصدد دریافت مجوز برای صادرات 6 قلم ماده شیمیایی ممنوعه دیگر هستند.

صادرات این مواد ظاهرا جنبه قانونی دارد، چرا که نقاط ضعف و راه‌های گریز زیادی در قوانین انگلستان برای چنین شرکت‌هایی وجود دارد تا همچنان به تولید و صادرات این مواد بپردازند و این در حالی است که مصرف مواد مذکور به دلیل زیان‌بار بودن برای سلامت انسان‌ها و محیط‌زیست، ممنوع است.

مسئولیت‌های حقوق بشری حکومت‌ها

اخبار به‌دست آمده بیان می‌کند که شرکای انگلستان در کمیسیون اروپا در حال ارائه پیشنهادهایی برای تمامی اروپا به‌منظور ممنوعیت صادرات این مواد شیمیایی در سطح اروپا هستند، اگر چه انگلستان پیش از این به دلیل اقدام به خروج از اتحادیه اروپا توسط Berxit مجبور به پیروی از این قانون کمیسیون اروپا نبود. یافته‌ها نشان از آن دارد که محکومیت‌های شدیدی از سوی کارشناسان و موسسات حقوق بشری از این اقدام انگلستان صورت گرفته و به دولت انگلستان هشدار داده‌اند که از فرصت Brexit سوءاستفاده کرده تا استانداردهای تعیین شده توسط اتحادیه اروپا را زیر پا بگذارد.

مارکوس اورلانا، گزارشگر سازمان ملل در مورد مواد سمی و حقوق بشر اظهار کرد که نمی‌توان این کار دولت انگلستا ن را به‌خاطر زیر پا نهادن سلامتی انسان‌ها، ایمنی و حفظ محیط‌زیست نادیده گرفت. اجازه دادن به تداوم صادرات آفت‌کش‌های مضر و ممنوعه موجب یک حمله شدید و مستقیم به حقوق بشر و افراد ضعیفی که اکثرا در مزارع کشورهای فقیر و در حال توسعه کار می‌کنند، گردید. ضمن آن که صادرات این آفت‌کش‌های آسیب‌زننده، موجب صدمه شدیدی به حشرات گرده‌افشان شد که ایجاد امنیت غذایی به‌ویژه در کشورهای فقیر را کمک می‌کنند.

در موضوع سموم «نئونیکوتینوئیدها» و سایر مواد شیمیایی سمی، انگلستان فراتر از استانداردهای بین‌المللی عمل می‌کند، بنابراین لازم است که به کشورهای واردکننده این مواد تاکید شود که قبل از بارگیری از ویژگی‌ها و خصوصیات آن‌ها اطلاع کافی داشته باشند. این اقدام به کشورهای واردکننده اجازه می‌دهد تا در واردات و شیوه مصرف و ایمنی چنین موادی تصمیم‌گیری کنند.

منافع مشترک

جزئیات تجارت آفتکش‌های ممنوعه توسط انگلستان همیشه در پوششی از اسرار اقتصادی پنهان بوده است. در حالی که «HSE»، اداره اجرایی سلامت و ایمنی انگلستان، موافقت نمود که میزان وزنی صادرات این‌گونه سموم را در سال 2020 تهیه نماید، اما از بیان جزئیات و این‌که چه شرکت‌هایی به چنین کاری اقدام کرده‌اند، خودداری کرد.

این ‌که از هریک از این سموم چه مقدار و به کدام کشورصادر گردیده است، پاسخ نداد. تنها جوابی که دریافت شد آن بود که«این اطلاعاتِ تجاری محرمانه است».

اما بر اساس قوانین«آزاد اطلاعات» موسسه Unearthed انگلستان و سازمان غیرانتفاعی Public Eye سوئیس توانست فهرست سموم صادراتی ممنوعه در سال 2020 را به‌دست آورد.

بنابر قوانین و دستورالعمل‌های انگلستان و اتحادیه اروپا، هر شرکتی که قصد صادرات مواد شیمیایی ممنوعه را داشته باشد، باید یک اظهارنامه «صورت وضعیت صادرات» از جزئیات و دلایل ممنوعیت محصول، موارد استفاده از آن، مقدار و سایر اطلاعات را ارائه دهد.

این اسناد قطعی نبوده و امکان دارد که عملا در هنگام صادر شدن، کم یا زیاد شوند یا حتی بعضی از آنها به‌طور کلی صادر نشوند. بر اساس یک‌سری از خواسته‌های مبتنی‌بر آزادی اطلاعات دو سازمان Unearthed و Public Eye با مدیریت این تقاضا، به برخی از یادداشت‌های شرکت‌های سازنده سموم شیمیایی در انگلستان دست یافتند.

این دو، به اتفاق نشان دادند که تجارت سموم کشاورزی ممنوعه از انگلستان بسیار بیشتر از آن چیزی بوده که پیش از این گمان برده می‌شد. این بررسی‌ها نشان داد:

1- در سال 2020، انگلستان اقدام به صادرات هفت نوع سم کشاورزی کرده که مصرف آن‌ها در آن کشور قدغن بوده کرده که شامل سموم پاراکوات، دای‌کوات و آسولام(Asulam) و آفت‌کش‌های ایمیداکلوپرید(Imidacloprid) و سیهالوترین(Cyhalothrin) و قارچ‌کش‌های کلروتلونیل(Chlorothalonil) و پروپیکونازول(Propiconazole) می‌شود.

2- شرکت‌های انگلیسی این سموم کشاورزی ممنوعه را به 20 کشور مختلف صادر کرده‌اند که چهارپنجم آن‌ها(16 کشور) از جمله کشورهای کم‌درآمد نظیر برزیل، کلمبیا و هندوستان بوده است که به نظر کارشناسان می‌تواند آسیب زیادی برای کاربران داشته باشند.

3- حجم عظیمی از این صادرات از نوع سم پاراکوات(Paraquat) بوده که سازنده آن، شرکت عظیم شیمیایی Syngenta بوده است و شرکت مذکور، این سم را همچنان در کارخانه خود در Hudders field انگلستان تولید می‌کند، اگر چه از سال 2007 استعمال این سم در انگلستان ممنوع شده است.

پاراکوات یکی از سمی‌ترین مواد شیمیایی علف‌کش در جهان است که سالانه موجب مرگ ده‌ها هزار نفر در جهان می‌شود و به نظر کارشناسان در ایجاد بیماری پارکینسون تاثیر جدی دارد.

4- یکی از مقصدهای مهم این سم کشور آمریکا بوده که به‌دلیل ابتلا کشاورزان زیادی به پارکینسون بر اثر مصرف این علف‌کش، صدها شکایت و مطالبه خسارت علیه شرکت سینجنتا مطرح شده است.

حال پرسش اصلی آن است که اگر مصرف این سم در انگلستان مضر تشخیص داده شده، پس چرا نباید در برزیل، کلمبیا یا هندوستان نیز سمی باشد و از چرخه مصرف حذف شود.

شرکت تولیدکننده بیان کرد که علف‌کش پاراکوات به کشورهای کلمبیا، مکزیک، اکوادور، گواتمالا، برزیل و هندوستان صادر شده که در سال 2019، پزشکان در منطقه Ddisha به مرگ 170 نفر طی دو سال، به‌علت استفاده از پاراکوات، اعتصاب غذا کردند.

5- انگلستان علاوه‌بر مواد فوق، سموم جدیدتری نظیر قارچ‌کش Propiconozole را که برای زادآوری مضر و آسیب‌زننده به جنین‌ها در رحم مادر نشان می‌شد، صادر کرده است.

کارشناسان اروپایی در مورد تهدید آلوده کردن آب‌های زیرزمینی توسط قارچ‌کش مذکور اظهار نظر کردند، چرا که عقیده داشتند روی غدد درون‌ریز بدن تاثیر منفی می‌گذارد. سازنده اظهار کرد که قارچ‌کش مذکور را به کشورهای تونس، کنیا و الجزایر صادر نموده در حالی که مصرف آن در انگلستان به‌علت تخریب DNA و تاثیر روی ماهیان و دوزیست‌ها ممنوع شده بود.

6- در سال 2020، انگلستان اقدام به صادرات Imidacloprid کرد که یکی از 3 نوع سم نئونیکوتینوئید ممنوعه در سال 2018 است و اثرات سوء بر گرده‌افشان‌ها دارد. سازمان بهداشت جهانی(WHO) و فائو(FAO) اخطار کردند که سموم نئونیکوتینوئید خطری جدی برای محیط‌زیست بوده و اثرات منفی گسترده‌ای بر زنبورها و سایر حشرات دارند. این سموم به کشورهایی ازقبیل روسیه، سودان، بلاروس، گرجستان، تونس و ترکیه صادر شده‌اند.

7- علاوه‌بر موارد فوق، بررسی‌ها معلوم کرد که شرکت‌های مذکور اجازه صادرات شش نوع دیگر از سموم ممنوعه را در سال 2020 به‌دست آورده‌اند.

8- در حالی که صادرات حجم عظیمی از سموم ممنوعه توسط سینجنتا صورت می‌گرفت معلوم شد که چهار شرکت دیگر نیز در زمینه صادرات سموم ممنوعه مشغول به کار هستند.

در پاسخنامه شرکت سینجنتا به Unearthed بیان شده که این سموم خطری نداشته و بنابر تقاضای کشورهای واردکننده به آن جاها صادر شده است و اگر این کار انجام نمی‌شد محصولات کشاورزی آن‌ها آسیب می‌دید.

پاسخی برای سلب مسئولیت!

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۶۲- سال ۱۴۰۱