حسابداری کالاهای کشاورزی و تحول در ساختار اطلاعات

حسابداری کالاهای کشاورزی یکی از حوزه های تحول در ساختار اطلاعات کشاورزی محسوب می ‎شود که می تواند با راه‎اندازی مرکز کنترل هوشمند زنجیره تأمین کشاورزی در سطح ملی (بین منطقه ای) و درون منطقه ای عملیاتی‎ شود.

اخبار سبز کشاورزی ؛ محمد قربانی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد | حسابداری واحدهای کشاورزی با حسابداری کالاهای کشاورزی دو مقوله کاملاً متمایز از هم محسوب می‎ شوند به گونه ای که در حسابداری واحدهای کشاورزی (مزرعه) اطلاعات مربوط به "سبد" یعنی سرمایه، بدهی و دارایی در سطح واحدهای کشاورزی ثبت می شود که می تواند پایه اطلاعاتی قوی را برای تعیین قیمت تمام‌شده مبتنی بر هزینه کامل تولید و سودآوری تولید کالاهای کشاورزی در سطح مزرعه و به ‎تبع آن تعیین قیمت های تضمینی و سایر سیاست ها و برنامه های حمایتی از کشاورزان به‌طورکلی و یا بر اساس کالاهای انفرادی و یا گروه کالاهای کشاورزی فراهم آورد.

در حسابداری کالاهای کشاورزی اطلاعات از نظر مصرف محلی و درون منطقه ‎ای، مبادلات بازرگانی داخلی در سطح محلی و منطقه ای، مبادلات تجاری فراملی یا بازرگانی خارجی، میزان ذخایر یا موجودی کالاهای کشاورزی در سطح محلی و منطقه ای و اطلاعات مالی کالاهای کشاورزی تولید و مبادله شده در سطح محلی، منطقه ‎ای و بین المللی ثبت می شود

این در حالی است که در حسابداری کالاهای کشاورزی نه‌تنها اطلاعات کمی تولید و هزینه کالاهای کشاورزی در سطح محلی و منطقه ‎ای ثبت می شود، بلکه اطلاعات کالاهای کشاورزی از ابعاد دیگر یعنی مصرف محلی و درون‎ منطقه ‎ای، مبادلات بازرگانی داخلی در سطح محلی و منطقه ‎ای، مبادلات تجاری فراملی یا بازرگانی خارجی، میزان ذخایر یا موجودی کالاهای کشاورزی در سطح محلی و منطقه ‎ای و درنهایت اطلاعات مالی کالاهای کشاورزی تولید و مبادله شده در سطح محلی، منطقه ‎ای و بین ‎المللی نیز ثبت می‎شود.

این اطلاعات تصویر کامل و شفافی از کارکردها و مساعدت های مناطق تولید کشاورزی در تأمین امنیت غذایی محلی، منطقه ای، بین منطقه ای و بین الملل را نشان می ‎دهد.

به‌بیان‌دیگر، نشان می ‎دهد که مثلاً هر یک از استان ها چقدر در تأمین امنیت غذایی محلی نقش بازی می کند؟ میزان مساعدت آن‎ها به استان های دیگر چقدر است؟ در ارتباط با چه کالاهای کشاورزی دارای نارسایی یا کمبود است و این کمبودها را از چه استان هایی تأمین می‎کند؟ میزان بهره ‎مندی (سهم) هر یک از استان ها از کالاهای کشاورزی وارداتی چقدر است؟

نقش و سهم هر یک از استان ‎ها در صادرات کالاهای کشاورزی چقدر است و در واقع به ‎طور تخصصی در صادرات چه کالاهای کشاورزی نقش بازی می‎ کنند؟ همچنین اطلاعات مالی این‌گونه مبادلات نیز ثبت خواهد شد تا تصویر ارزشی (ریالی) از نقش استان‎ها را ارائه دهد.

اطلاعات حسابداری کالاهای کشاورزی فضایی را برای مدیریت یکپارچه کالاهای کشاورزی در سطح ملی فراهم می ‎آورد

حسابداری کالاهای کشاورزی علاوه بر اطلاعات حسابداری مزرعه ای کالاهای کشاورزی در مقیاس منطقه‎ای، کلیه اطلاعات مربوط به کالاهای کشاورزی از ابعاد مختلف تولید، مصرف، موجودی، صادرات و واردات، مبادلات داخلی و بالاخره ابعاد مالی داستان را ثبت و ضبط می ‎شود که می‎تواند برای برنامه‎ریزی‎های مختلف در حوزه حمایت‎های ویژه، رتبه ‎بندی استان های مختلف در حوزه کشاورزی، عرضه و تقاضا و به تبع آن قیمت‎ گذاری کالاهای کشاورزی و سرمایه گذاری برای اهداف صادراتی مورد استفاده قرار گیرد.

اطلاعات حسابداری کالاهای کشاورزی فضایی را برای مدیریت یکپارچه کالاهای کشاورزی در سطح ملی فراهم می آورد که از این بُعد دارای مزیت‎های مختلفی به ویژه کاهش هزینه های مبادلاتی، کاهش ریسک های مربوط به کمبود یا مازاد کالاها در مناطق مختلف، ایجاد نظام بازرگانی قدرتمند بین مناطق بر اساس اصول استاندارد و قانونمند مبادله کالاهای کشاورزی هم از منظر توجه به بهداشت مواد غذایی، کنترل بیماری‎ها و آفات، افزایش قدرت انتخاب استان ها برای تأمین کالاها بر اساس معیارهای قیمت و کیفیت کالاها و تعیین میزان واقعی نیاز به واردات و صادرات و انتخاب کشورهای موردنظر و نیز هدف‎ گذاری های افزایش تولید و دستیابی به خوداتکایی تولید و حتی توجه به تولید کالاهای کشاورزی اقتصادی ‎تر (درآمد بالاتر و هزینه پایین ‎تر) مبتنی بر پتانسیل ‎های منطقه ‎ای (کشت منطقه ‎ای) و مبتنی بر منابع موجود، توجه به بازار نهاده های تولید و سهم استان ها در تأمین آن، توجه به الگوی کشت، مدیریت پایدارتر تولید کالاهای کشاورزی با لحاظ حفظ منابع تولید به‌ویژه آب، رقابت بین استان‎ها برای نقش بازی بیشتر در حسابداری ملی کالاهای کشاورزی، ایجاد اطلاعات قوی به‎روز برای تنظیم بازار کشاورزی و ایجاد زمینه ‎های اطلاعاتی دقیق تر و قوی‎تر برای محاسبه میزان مساعدت استان ها به حساب‎های ملی خواهد بود.

امید این‌که با راه ‎اندازی مرکز کنترل هوشمند زنجیره تأمین کشاورزی، حسابداری ملی کالاهای کشاورزی به‎منظور تنظیم دقیق تر بازار کشاورزی در عمل و با کارایی حداکثری عملیاتی شود تا کمترین اختلال در مسیر بازارِ نهاده ها و ستاده های کشاورزی رخ دهد و عملاً مشخص شود مناطق مختلف چه نقشی در فضای تولید و بازرگانی داخلی و خارجی بازی می کنند. امید به تأثیرگذاری در فرایند تصمیم گیری.