تولید شیر مصنوعی در راه است

شیر مصنوعی با پروتئین‌های مشابه شیر دامی

صنعت دامپروری در تولید شیر جهانی در حال تغییر است. در میان اختلال‌هایی که در زمینه رقابت برای جایگزینی موادغذایی به دست آمده، چالش‌هایی نیز در عرصه تولید شیر سنتتیک نیز به وجود آمده است، چرا که این شیر اساسا نیازی به گاو یا دام‌های مشابه ندارد.

اخبار سبز کشاورزی | این شیر می‌تواند حاوی همان مواد شیر واقعی باشد، اما توسط یک تکنیک بیوتکنولوژی جدید که اصطلاحا به نام «تخمیر دقیق» است از بیوماس کشت شده به وسیله سلول‌ها تولید می‌شود.

به طور معمول افزون بر 80 درصد از جمعیت جهان از محصولات لبنی مختلفی تغذیه می‌کنند که در نتیجه آن، سیستم‌های تولید موادغذایی به شکلی مستمر خواهان تولید هر چه بیشتر این گروه از موادغذایی هستند.

بیشتر بخوانید: تولید شیر بدون گاو

نکته مهم در تولید این شیر آن است که دیگر نیازی به مراقبت و نگهداری هیچ دامی نداشته و علاوه بر آن، گازهای آلاینده‌ای مانند متان را نیز تولید نمی‌کند، اما تا رسیدن به مرحله تولید انبوه باید مراحل زیادی را پشت سر بگذارد.

بر خلاف گوشت مصنوعی که باید قابلیت‌های گوشت دامی را برای ورود به بازار مصرف داشته باشد، شیر مصنوعی از نظر ظاهر، طعم و مزه و بازارپسندی مشابه شیر تولید شده توسط دام‌ها را دارد.

جایی برای نوآوری‌های علوم جدید

شیر مصنوعی یک داستان علمی تخیلی نیست، چرا که از قبل نیز وجود داشته است. به عنوان مثال، پیش از این یک شرکت آمریکایی (perfet day) با تهیه کردن یک پروتئین بدون کمک گرفتن از دام‌ها، توسط یک محیط مصنوعی «micro flora»، آن را در تهیه بستنی، پودرهای پروتئینی و شیر مورد استفاده قرار داد.

در استرالیا نیز یک شرکت استارت آپ اقدام به تولید شیر مصنوعی کرد. این شرکت با هدف تشویق مصرف‌کنندگان به مسائل تغییرات اقلیمی و به ویژه تولید گاز متان توسط دام‌ها، سعی کرد مصرف چنین شیری را در منظر توجه مردم قرار دهد. پروسه تولید این‌گونه است که با استفاده از مخمر به صورت «تخمیر دقیق» شروع و نهایتا منجر به تولید یک شیر با پروتئین‌های مشابه شیر دامی می‌شود.

این پروتئین‌ها، بسیاری از اجزاء و مواد بافت شیر واقعی را تولید می‌کنند و سپس مواد معدنی، قندها، چربی‌ها و طعم‌دهنده‌ها به آن افزوده می‌شود تا یک محصول نهایی مانند شیر دامی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار داده شود.

به سوی یک سیستم غذایی جدید

در یک گزارش که در سال 2019 در آمریکا منتشر گردید، اعلام شد که تا سال 2030، صنعت «تخمیر دقیق» حداقل 700 هزار شغل جدید ایجاد خواهد کرد و چنانچه تولید شیر مصنوعی بتواند به عنوان یک ماده جایگزین شیر دامی در بخش فرآوری غذاها خود را بقبولاند، چالش بزرگی برای شرکت‌های تولیدکننده پودر شیر خشک به وجود خواهد آورد.

در حال حاضر تعداد زیادی از شرکت‌های تولیدکننده شیر دامی در این زمینه جار و جنجال‌هایی به پا کرده‌اند و انتقادهایی نموده‌اند.

صنعت تولید شیر مصنوعی باید بتواند قبل از آن که به عنوان یک تهدید برای صنایع شیر دامی قلمداد شود به شکلی تصاعدی در قالب یک صنعت خود را ثابت کند.

دستیابی به چنین جایگاهی نیازمند سرمایه‌گذاری در تحقیقات و توسعه و بر پا کردن زیرساخت‌هایی نظیر کارخانه‌های تولید مخازن تخمیر و راکتورهای زیستی است. تولید شیر دامی سنتی در حال حاضر در بخش جنوبی کره زمین نسبت به بخش شمالی آن، به ویژه در آسیا، به نحو بارزی سرعت گرفته و به نظر نمی‌رسد که به این زودی‌ها چنین صنعتی تضعیف شود.

شیر مصنوعی به نوبه خود یک نوشدارو نیست و این در حالی است که عرصه‌های تکنولوژی هنوز پتانسیل‌های زیادی در حفظ محیط زیست و رفاه دام‌ها دارد، اما آنچه را که نمی‌توان از یاد برد امکان از بین رفتن مشاغل بسیاری در بخش تولید شیر دامی است به عنوان مثال اگر تولید شیر مصنوعی در کشورهایی مانند استرالیا و نیوزلند اتفاق بیفتد، چه بر سر آن همه دامدار خواهد آمد.

به هر حال دنیا در حال تغییر و تحول است و باید جایی برای نوآوری‌ها و علوم جدید نیز وجود داشته باشد.

احمد خلیلی نیک