جولان دلالان در آشفته بازار برنج

بازار برنج مدتی است که از دست شالی‌کار و کشاورز خارج شده و به دست دلالان و واسطه‌ها افتاده و قیمت برنج در آشفته بازار مازندران از مبلغ یارانه‌ها نیز بیشتر شده است.

از وقتی که مرغ قاعده بازی را برهم زد و پایش را از سفره بیرون گذاشت، کم کم نوبت به دیگر اقلام مصرفی رسید که خود را از دایره خارج کنند و برنج هم از خیلی وقت پیش با جیب خانوار سرناسازگاری دارد و از مبلغ یارانه‌های دریافتی فرد نیز پیش گرفته است. این روزها کمتر می‌توان سراغ برنج را از کشاورز و شالی‌کار گرفت، برنج و شالی یکی دو ماهی است که از دست مزرعه دار خارج شده و به کانال دلالی و واسطه گری رسیده است، افرادی که نه رنج شالی کاری بر چهره شأن نشسته و نه غم مردم و مصرف کننده را در سینه دارند.

بازار شالیکوبی ها راکد، جیب شالی‌کار خالی اما سفره دلال و واسطه رنگین است، امروز او و همتایانش برای سفره مردم و نرخ برنج تصمیم می‌گیرند و به هر قیمتی که بخواهند عرضه و بیشتر اوقات برنج‌های مرغوب را با برنج‌های خارجی مخلوط و قاطی می‌کنند.

بازار برنج همچنان ملتهب

در بازار مازندران و فروشگاه‌های نرخ برنج از ۳۵ هزار تا ۴۷ هزار تومان در نوسان است و قیمت برنج‌های لاشه یا نیم دانه هم مرز با یارانه دریافتی خانوارها می‌شود.

منصور فروشنده برنج روستایی که اهالی روستا او را به انصاف می‌شناسند، نیز نرخ برنج طارم هاشمی را که ماه قبل ۳۸ هزار تومان می‌فروخت، امروز ۴۵ هزار تومان برچسب زده است و دلیل آن را گرانی اعلام می‌کند.

محمدی یک شهروند ساروی نیز با بیان اینکه قیمت برنج بسیار گران و بالا رفته است، افزود: علاوه بر کم کردن مصرف برنج، تصمیم گرفتیم ماهی کمتر از پنج تا ۱۰ کیلو برنج خریداری کنیم زیرا توان آن را نداریم یک دفعه برای مصرف و نیاز سالانه برنج تهیه کنیم.

گلایه کشاورزان از کاهش تولید

محمد حبیبی، یک کشاورز و شالی‌کار مازندرانی نیز با بیان اینکه وضع بازار برنج خراب است، گفت: پنج خویز زمین دارم و امسال ۵۱۰ کیلوگرم برنج و ۱۲۰ کیلوگرم لاشه برنج تولید کردیم که نصف میزان سال قبل بود.

وی علت کاهش را شیوع آفت کرم ساقه خوار برنج بیان کرد و گفت: سموم تولیدی دیگر کیفیت گذشته را ندارند در حالی که نرخشان رو به فزونی بوده و قیمت سم از ۷۰ هزار تومان به ۳۷۰ هزار تومان رسیده است.

وی با عنوان کیفیت سم و آفت کش‌ها خوب نبود، بارندگی‌های بی موقع را در کاهش تولید مؤثر دانست و گفت: ۵۰۰ کیلو برنج و ۱۰۰ کیلو نیم دانه هزینه‌های تولید را کفاف نمی‌دهد.

اراضی کشاورزی به سمت ویلاسازی رفته است

از بازار برنج به سراغ شالیکوبی ها که می‌روی، چراغ بیشتر این واحدها خاموش و اوضاع کار و کاسبی آنها راکد و دلشان خون است، سید تقی جعفریان رئیس اتحادیه شالیکوبی داران مازندران با بیان اینکه امسال خوبی برای شالیکوبی ها نبوده است، افزود: کارخانه‌های شالیکوبی آرام آرام با جمع آوری شوند و اراضی کشاورزی به سمت ویلا سازی و تبدیل رفته است.

وی با عنوان اینکه برای کشاورز به صرفه نیست که با وضعیت بد اقتصادی زمین را شالی و برنج تبدیل کند، گرانی سم و نهاده‌های کشاورزی را از جمله دلایل عدم رغبت شالیکاران بیان کرد. وی با اشاره به اینکه امسال با کاهش تولید روبرو بودیم، گفت: آمارهای ارائه شده در زمین تولید غلط هست و بر چه اساسی اعلام می‌شود سالانه دو میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج در کشور تولید داریم.

جعفریان با اظهار اینکه سطح اراضی هر سال کم و کمتر می‌شود اما برچه اساسی عنوان می‌کنند که تولید رشد یافته است، افزود: شاهد ساخت خانه باغ‌ها در مزارع و شالیزارها هستیم. رئیس اتحادیه شالیکوبی داران مازندران در پاسخ به اینکه دوباره کشت‌ها تأثیری در افزایش تولید داشته یا خیر گفت: دوباره کشت‌ها تأثیر چندانی در افزایش تولید نداشته است زیرا امسال کارخانه داران با ۵۰ درصد ظرفیت کار و فعالیت کردیم پس شلتوک تولیدشده به کجا رفت.

جعفریان درباره رشد قیمت‌ها نیز گفت: بازار از حباب خارج شده زیرا ممنوعیت واردات برنج برداشته شده است و در حال حاضر با رکود بازار روبرو هستیم. وی افزود: نرخ انواع برنج‌ها در شالیکوبی ها بین سه تا چهار هزار تومان کاهش قیمت دارد و شرایط بازار متفاوت از شالیکوبی هاست.

وی با عنوان اینکه وقتی ۱۰۰ تن برنج خارجی به بازار استان وارد می‌شود یعنی آنکه دست‌هایی در کار است و برنج خارجی را با داخلی قاطی می‌کنند و آن را با قیمت گزاف به فروش می‌رسانند، گفت: دلالان و واسطه‌ها دست به این کار می‌زنند.

بالا رفتن هزینه‌های تولید، دستمزد بالا، گرانی نهاده‌ها و از همه مهمتر، خارج شدن برنج از دست کشاورز و دپو و عرضه توسط دلال، دست مردم و مصرف کننده را از نوبرانه های مزارع شالیزاری کوتاه کرده است.

‏ بازار برنج در دست واسطه‌ها

علی محمد رمضانی رئیس دفتر برنج جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه از دو هفته پیش تاکنون افزایش قیمت را شاهد نیستم، گفت: به عنوان نمونه قیمت طارم سه تا چهار هزار تومان به ازای هر کیلوگرم کاهش یافت و نرخ ارقام پرمحصول نیز تا شش هزار تومان در شالیکوبی ها کاهش یافته است.

وی با اظهار اینکه آخرین قیمت قیمت طارم در کارخانه‌های شالیکوبی ۳۸ تا ۳۹ هزار تومان است، گفت: برنج‌های پرمحصول خریداری ندارند و برنج ندا را با قیمت ۲۸ هزار تومان یا شیرودی ۳۳ هزار تومان مشتری ندارد در حالی قیمت این محصولات چند هفته پیش بسیار بالاتر بوده است. ارقام‌های پرمحصول نظیر فجر، شیرودی و ندا با رکود بازار مواجه هستند و طارم نیز با آنکه رشد قیمتی آن متوقف شد اما بین ۳۸ تا ۳۹ هزار تومان خریدار دارد.

رمضانی با بیان اینکه میزان هزینه تولید در سال جاری بسیار بالا بوده است، به کاهش ارزش پول ملی اشاره کرد و گفت: دولت برای خودکفایی برنج باید از کشاورز حمایت کند. وی با بیان اینکه هزینه تولید بسیار بالا رفته است و نرخ بالای کارگران فصلی، دستگاه‌های نشاکاری و برداشت بر هزینه‌ها افزوده است، گفت: سال قبل برآورد دستمزد برداشت مکانیزه شش میلیون تومان بود و امسال معتقد است اگر هر هکتاری ۱۰ میلیون تومان دستمزد نشاکاری گرفته شود باز به صرفه نیست.

وی با بیان اینکه ۹۵ درصد از شالیکاری به صورت مکانیزه است، گفت: هزینه نهاده سم و کود افزایش یافته و فسفاد به ۹۰۰ تا یک میلیون تومان رسیده است و اگر کشاورز آن را مصرف نکند، عملکرد تولید کاهش یافته است. مسئول دفتر برنج مازندران درباره میزان تولید برنج گفت: با توجه به مصرف ریزمغزی و کودها با کاهش عملکرد روبرو نبودیم و میانگین تولید ما پنج تا ۵.۵ تن در هکتار است و کمبود و عملکرد پایین نداشتیم.

رمضانی درباره افزایش قیمت برنج در بازار به نقش دلال و واسطه اشاره کرد و به مهر گفت: باید تلاش کنیم برنج از طریق بورس و بدون واسطه به دست مصرف کننده برسد. برنج خوب را با قیمت ۳۸ تا ۴۰ هزار تومان می‌تواند خرید ولی وقتی برنج به دست دلال افتاد آن را کمتر از ۴۵ تا ۴۷ هزار تومان نمی‌فروشد و اکنون برنج از دست کشاورز خارج شد. اکثر خریداران و دلالان برنج را دپو کردند و باید برای خروج از وضعیت کنونی برنج وارد بورس شود و دولت نیز از کشاورز حمایت کند.

گفتنی است، استان مازندران ۴۰ درصد برنج کشور را تولید می‌کند و آشفته بازار برنج و جولان دلالان و واسطه در تاراج دسترنج کشاورزان و آسیب به مصرف کننده لزوم ورود جدی دولت را برای ساماندهی و تنظیم بازار برنج ضروری می‌سازد.