دور باطل زباله در گیلان
وعده تعطیلی محل دفن زباله در سراوان گیلان تا پایان سال ۱۴۰۱ بود. محل دفن برای چند روز تعطیل شد و در هفته‌های گذشته بار دیگر سراوانی‌ها شب‌ها مقابل ورودی
وعده تعطیلی محل دفن زباله در سراوان گیلان تا پایان سال ۱۴۰۱ بود. محل دفن برای چند روز تعطیل شد و در هفته‌های گذشته بار دیگر سراوانی‌ها شب‌ها مقابل ورودی ماشین‌های زباله ایستادند. تنش‌ها در سراوان برای دفن زباله، ماه‌هاست که در نقطه اوج قرار دارد و دور باطل دفن زباله در استان گیلان با به سر رسیدن ضرب‌الاجل اعلام‌شده از سوی استانداری نیز به نتیجه نرسیده است. حالا عکس‌های منتشرشده از شهر رشت و اطراف آن، صف طویل و حجم عظیم زباله‌های انباشته‌شده بر روی هم را نشان می‌دهد.
اخبار سبز کشاورزی ؛ زباله‌هایی که دیگر نه راه پس رفتن به جنگل سراوان را دارند و نه راه پیش آمدن به کارخانه کود آلی. در کنار این اتفاقات اهالی سراوان می‌گویند که در روزهای اخیر از سوی استانداری عده‌ای به آنجا رفته‌اند تا یک‌سال دیگر برای حل این مشکل وقت بخرند.
بیشتر بخوانید: زباله‌های گردشگران روی دوش مازندران
مشکلی که پیش از این قرار بود با فرستادن زباله‌ها توسط قطار به لوشان حل شود. راهی که گویا آن نیز به بن‌بست رسیده است و حالا یوسف یزدانی، سرپرست شهرداری رشت، می‌گوید: «به زمانی بیش از یک‌سال برای حل این مشکل نیاز بود و تعیین محل دفن جدید نیز به موازات سایر کارها باید انجام می‌گرفت که این اتفاق نیفتاد.»
سراوانی‌ها بهار پارسالشان را مقابل در ورودی محل دفن زباله آغاز کردند و به‌مدت سه هفته به ماشین‌های حمل زباله اجازه ورود به جنگل ندادند. هرچند درنهایت ماجرا با حضور پلیس و تنش گسترده پایان یافت و پلیس با حضور در منطقه درهای محل دفن زباله را باز کرد، اما همه این اتفاقات راهی شد تا مسئله در سطح ملی مطرح شود. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، درباره آن صحبت کرد و درنهایت اسدالله عباسی، استاندار گیلان وعده داد که تا پایان سال ۱۴۰۱ دفنگاه سراوان تعطیل خواهد شد تا در وقت مقتضی نسبت به تجهیز کارخانه و دستگاههای زباله‌سوز اقدام شود.
وعده‌ها در عمل به نتیجه نرسیدند. چهار فصل سال گذشته همچنان در تنش رفع مشکل زباله سراوان گذشت و اواخر سال خبر آمد که قرار است زباله‌ها با قطار به لوشان منتقل شوند. پیگیری‌های در اسفند گذشته نتوانست به نتیجه‌ای از چندوچون دقیق این کار دست یابد؛ چرا که مسئولان استان مسئله را امنیتی عنوان کردند و هر کدام توپ را به زمین دیگری انداختند.
همان زمان اما نرگس آذری، کارشناس پسماند گفت: «مسئله اینطور حل نمی‌شود. وقتی بار رسانه‌ای پسماند در گیلان بر روی سراوان افتاده است، مسئولان فقط می‌خواهند به هر نحوی از این وضعیت خلاص شوند. طرح‌های بدون فکر و عجیب می‌دهند تا نام سراوان کمتر شنیده شود. اما آیا مشکل پسماند حل شده است؟ پسماند مسئله‌ای اجتماعی است و در پهنه‌بندی گیلان هم حتی شاهدیم که زباله‌هایی که قرار بود در یک پهنه جمع‌آوری و دفن شوند مشکل‌زا شده‌اند و مردم آنجا حاضر نبودند زباله مناطق مجاور را بپذیرند. این اعتراضات شکاف ایجاد کرده و باید بگویند در حال حاضر قرار است با چه سازوکاری انتقال زباله به لوشان رخ دهد.»
کارخانه کود آلی، از هفتم فروردین زباله‌های سراوان را نپذیرفت. به آنها گفتند اگر شما زباله ما نمی‌پذیرید پس ما هم آنها را قبول نمی‌کنیم: برخوردها عجیب و بچه‌گانه بود. درنهایت ما هم مجبور شدیم خودمان زباله‌ها را محلی مدیریت کنیم. آنها را آتش می‌زنیم، چون نمی‌دانیم چه روش دیگری می‌توان برای مدیریتش به کار برد
وضعیت زباله در استان حالا دیگر محدود به سراوان نیست. حالا فقط این سراوانی‌ها نیستند که از شر آسیب‌های کوه زباله به ستوه آمده‌اند. در پایان سال زباله‌ها بدون تمهیدات به کارخانه کود آلی منتقل شد، اما شهرهای اطراف موظف به مدیریت زباله‌های خود شدند و این کار از توانشان خارج بود. چرا که آموزش و مدیریتی در کار نبود و درنتیجه خیل عظیم زباله‌های باقیمانده در رشت و اطرافش نظر همه را به خود جلب کرد.
کارخانه کود آلی زباله سراوانی‌ها را نمی‌پذیرد
روایت محلی‌ها از اتفاقات یک‌ماه گذشته نشان از آن دارد که وضعیت امسال با سال قبل تغییر چندانی نداشته است. یکی از محلی‌ها می‌گوید که ۲۹ اسفند استاندار از سایت بازدید کرد و گفت از تاریخ یک فروردین هیچ زباله‌ای به اینجا نخواهد آمد. نیامدن زباله‌ها باعث شد تا شب چهارم فروردین کارخانه کود آلی پر شود و آنها مجبور شدند شبانه، به مدت دو شب و هر شب ده ماشین کمپرسی به محل دفن بیاورند: «بعد از آنکه متوجه شدیم، به استانداری گفتیم شما عهد شکستید و ادامه این وضعیت ممکن نخواهد بود. آنها گفتند نتوانسته‌اند جایی برای انتقال پیدا کنند و به یک سال زمان دیگر نیاز دارند.»
او که نمی‌خواهد نامش در این گزارش بیاید تأکید می‌کند که استانداری می‌خواست جلسه‌ای با اعضای شورای روستا برگزار کند که آنها به احترام اهالی روستا در آن شرکت نکردند و بعد از مدتی استانداری دهیار را قانع کرد تا یک‌سال دیگر زباله‌ها به سراوان بیاید: «در این مدت یک ماشین زباله به سمت لوشان رفت، اما مردم آنجا با راننده برخورد کردند و اجازه ندادند زباله‌ها تخلیه شود. ما فکر می‌کنیم آنها فعلاً به روش مسالمت‌آمیز و بالاخره با زور زباله‌ها را به سراوان خواهند آورد و این برای ما قابل پذیرش نیست.» کارخانه کود آلی، از هفتم فروردین دیگر زباله‌های سراوان را نپذیرفت.
به آنها گفتند اگر شما زباله ما نمی‌پذیرید، پس ما هم آنها را قبول نمی‌کنیم: «برخوردها عجیب و بچه‌گانه بود. درنهایت ما هم مجبور شدیم خودمان زباله‌ها را محلی مدیریت کنیم. آنها را آتش می‌زنیم، چون نمی‌دانیم چه روش دیگری می‌توان برای مدیریتش به کار برد.»
دفنگاه جدید و لندفیل بهداشتی و اصولی از جمله دیگر مشکلاتی است که این منطقه با آن روبه‌روست. صحبت از انتقال زباله به لوشان در همین راستا بود و حالا یزدانی می‌گوید برای احداث لندفیل جدید باید منطقه‌ای خشک و با فاصله درست از سطح دریا در نظر گرفته شود که سازمان حفاظت از محیط زیست بعد از معرفی ۵ نقطه، با رودبار موافقت کرده است
تا پایان ۱۴۰۱ امکان حل مشکل سراوان نبود
زمان‌بندی اعلام‌شده برای پایان دادن به کار محل دفن زباله سراوان از نظر یوسف یزدانی، سرپرست شهرداری رشت، نادرست بود. او حالا می‌گوید برای بهسازی سراوان چندین‌بار مناقصه برگزار شد. سازمان بازرسی کل کشور یک بار شرکت انتخاب شده را رد کرد و درنهایت شرکتی برای این کار انتخاب شد و ۲۸ آبان ۱۴۰۱ قرارداد بسته شد: «این قرارداد یک‌ساله است و آبان امسال به پایان می‌رسد و تاکنون ۳۵ درصد از پوشش لندفیل انجام گرفته و در ماههای آینده نیز ادامه کار پیش خواهد رفت. درنتیجه، ما تا پایان سال امکان حل‌وفصل مشکل در سراوان را نداشتیم.»
دفنگاه جدید و لندفیل بهداشتی و اصولی از جمله دیگر مشکلاتی است که این منطقه با آن روبه‌روست. صحبت از انتقال زباله به لوشان در همین راستا بود و حالا یزدانی می‌گوید برای احداث لندفیل جدید باید منطقه‌ای خشک و با فاصله درست از سطح دریا در نظر گرفته شود که سازمان حفاظت از محیط زیست بعد از معرفی ۵ نقطه، با رودبار موافقت کرده است: «از دیگر کارهایی که انجام گرفت، افزایش ظرفیت کارخانه کود آلی بود. ظرفیت اسمی این کارخانه ۴۰۰ تن است که در حدود ۲۰۰ تن امکان پردازش داشت. اما زباله هسته مرکزی استان ۱۲۰۰ تن است و کود آلی جوابگو نبود. ما حالا ظرفیت را افزایش داده‌ایم و خطوط را فعال کرده‌ایم که اگر دو شیفت کار کند ۸۰۰ تن امکان پردازش دارد. این امکان در آینده نزدیک رخ خواهد داد و ما همزمان پیگیر زباله‌سوز هستیم تا باقیمانده‌های کود آلی را در آن بسوزانیم.»
یزدانی می‌گوید طی سه سال با افزایش توانایی کارخانه کود آلی و نصب زباله‌سوز، زباله قابل دفنی باقی نخواهد ماند: «مشکل فعلی، زباله‌های باقیمانده در شهر است و دلیل این اتفاق هم ناهماهنگی رخداده است. درحالی‌که دفنگاه آماده نشده بود و کارخانه توانایی پردازش نداشت، زمان اعلام شد و از سویی تعیین محل دفن جدید به موازات سایر کارها پیش نرفت. ما حداقل به شش‌ماه زمان دیگر نیاز داریم. تا آبان ماه دفنگاه آماده می‌شود و می‌توان تا حدودی مشکل را حل کرد.»
حسن کریمی کرنق، رئیس کمیسیون بهداشت و خدمات شهری شورای شهر رشت، اما می‌گوید هنوز محل دفن جدید از سوی وزارت کشور به آنها ابلاغ نشده است و آنها منتظرند تا این مسئله به نتیجه برسد: «نیازمند کار فرهنگی و اقناع مردم هستیم. در این میان باید کارهایی چون تفکیک از مبدأ جدی گرفته شود تا در آینده شاهد بحرانی از این دست نباشیم. ما برای این مسئله شش‌ماه است با یک شرکت قرارداد بسته‌ایم، اما کار تفکیک از مبدأ و آموزش این شرکت چندان حرفه‌ای نیست. باید در این زمینه دقت بیشتری شود.»
زباله‌ها حالا سرگردانان خیابان‌های رشت و روستاهای اطرافند. وعده‌ها بی‌نتیجه مانده و همچنان زمان برای مسئولان مانند مسکنی است که می‌خواهند درد را با آن آرام کنند. حال آنکه این درد از سراوان شروع شده و به شهرها و روستاهای دیگر استان هم رسیده است.
منبع پیام ما
