هنوز دیر نشده‌است

دیرهنگام ولی کارساز

در گرماگرم رأی اعتماد مجلس و فتح طبقه 16 (در همان اوایل شهریور پارسال) شاه‌پُست‌های کلیدی بین تازه‌واردان تقسیم شد. غافل از اینکه وزارت جهاد کشاورزی تاریخچه و سابقه 100 ساله دارد و بنیان‌هایی در آن ساخته شده که فقط مدیریت و تجربه کاری و کاردانی، تحصیلات و تخصص مرتبط و اقبال مدیران در زیربخش‌های کشاورزی می‌تواند از پس آن بر آید.

اخبار سبز کشاورزی ؛ ابوالقاسم گل‌باف | بخش کشاورزی، همچون دیگر حوزه‌های کاری-وزارتی، پذیرفته است که راس مدیریت، سیاسی هم باشد (و چه بهتر که نیروی سیاسی، اقتصادی، یا حقوقدان انتخاب گردد). اما کارشناسانی با بیش از یک دهه و بیشتر خدمت و چکمه‌پوشانی که از مراکز خدمات روستایی، عرصه‌های کار،کوشش، ترویج و آموزش و تحقیق حوزه کشاورزی را در نوردیده و به مرور زمان و افزایش تجربه و دوره‌های آموزشی و تربیت‌یافتن در مکتب اساتید قبلی، توانسته‌اند به رده‌های معاون اداره، رئیس اداره، معاون سازمان، رئیس سازمان، مدیرکل، مشاور وزیر، معاون وزیر و … برسند، تنها شاهد عملکرد فاتحان عمدتا ناکارآمد و کم‌توان در افزایش بهره‌وری، کاهش تورم، تامین به‌موقع نهاده‌های زراعی، باغی، دامی و … در پهنه کشاورزی بودند.

این بود که در نخستین روزها و هفته‌های شهریور 1401 قشر کارکشته کارشناسان، نظاره‌گر حرکت‌های انتخابی و انتصابی وزیر بودند در حالی که برخی شب‌نامه‌ها، هرزنامه‌ها و اخبار فضای مجازی(که متاسفانه در بدو ورود وزیر توسط برخی با هدف تسویه‌حساب با رقبای خود، یا تضعیف مدیرانی که براساس تصمیم کارشناسی و حفظ کیان کشاورزی، اعمال قانون نموده بودند) منتشر می‌شد و علاوه‌بر آن ناگهان بدنه وزارتخانه نه فقط در حوزه معاونان، بلکه در اکثر موارد تا روسای سازمان‌های ا‌ستان‌ها، مشاوران، روسای سازمان‌های مستقل، صندوق‌ها، شرکت‌های مادر تخصصی و … دچار تزلزل شد، به نحوی برخی مدیران جدیدالورودی که کمتر کار می‌دانستند و به پشتوانه وزیر، حکمرانی کرده و با تهدید و حکم عزل زیردستان، مدیریت می‌نمودند و مدیران قدیمی نیز نمی‌دانستند که باید بر اساس نظر فنی و کارشناسی کار کنند، یا بله قربان‌گو شوند؟

خواب طلاییِ فتح اتاق‌های رو به آفتاب ۱۶ طبقه

ساداتی‌نژاد در ماه‌های نخستین ورود، می‌دانست ابتدا باید طلبکاران حلقه نور و کسانی را که در ایام انتخابات، به وی قول حمایت از رئیسی و در صورت موفقیت، قول جمع‌‌آوری آرا برای وزیر شدنش داده‌اند، جبران مافات شوند. در حالی که برخی از همین افراد غیرمتخصص و مشارکت‌کنندگان در تدوین برنامه سادات برای وزارت، تعهدات غیرقابل اجرا و رویایی گنجانده بودند.

دسته دوم برخی نزدیکان، خویشان و دوستان گرمابه و گلستان بودند که در خانه و گعده و مسجد و حسینیه و ازجمله همکاران قبلی که نمی‌شد روی آنان را زمین انداخت و هر کدام به زعم خود خواب‌های طلایی فتح اتاق‌های رو به آفتاب ساختمان 8 طبقه و 16 طبقه و دیگر ساختمان‌های اقماری را دیده بودند، که چنین هم شد.

چون نیک نظر کرد پر خویش در آن دید

تازه نوبت سیاست‌مداران قدرقدرت جناح‌های پشت‌پرده، نفوذی‌های ظاهرالصلاح، برخی روسای کمیسیون‌های سابق و فعلی مجلس، عده‌ای از نمایندگان مجلس، نمایندگان … استانداران و … بود که دست رد بر سینه هرکدام از آنها و عدم صدورحکم برای توصیه‌شده‌های آنها، مصادف با حکایتی بود که آن سرش ناپیدا.

جالب این‌که کمیته انتصابات به مرحله‌ای از سرگیجه دوار رسیده بود که نمی‌دانست تخصص را در نظر بگیرد یا تعهد یا درجه وابستگی یا ترس از نافرمانی و در مواردی به فرد مدعو می‎گفتند: شما کار نداشته باشید، حکم صادر می‌شود، فقط این صفحه برنامه را این طور بنویسید و … این شد که نمود بیرونی عملکرد وزارتخانه به گرانی گوشت و مواد پروتئینی، نارضایتی تولیدکننده و طرح سوالات و استیضاح در مجلس منجر می‌شد.

در بهار 1400 دوستی از نمایندگان مجلس به نگارنده می‌گفت: با این روش باید ساداتی‌نژاد حداقل 100 پست کاری و سرفصل مدیریتی جدید تعریف کند تا خواص سفارشی را به‌کار بگمارد و پست‌های اصلی را از آسیب حلقه نور حفظ کرده و به کارشناسان و مدیران واقعی بدهد.

البته در بین این سفارشات، برخی از صاحب‌منصبان که قبل از ورود ساداتی‌نژاد سمت و میز داشته‌اند و اینک در معرض وزیدن باد تغییر، قرار گرفته‌بودند؛ نیز توصیه‌هایی نزد وزیر می‌بردند که لامحاله عده‌ای از آنها تثبیت شدند.

قاعدتا می‌توان حدس زد وزارتی که پست‌های کارشناسی مدیریتی ارشد آن، چنین تقسیم شود، نتیجه‌ای جز ارائه آمار دست‌ساز(که مورد نقد رهبری قرار گرفت)، بروز اختلاس‌های پی‌درپی و رانت‌خواری‌های مافیایی(که برخی از آنها به‌تازگی با وثیقه‌های ۴۰۰ یا ۵۰۰ میلیاردتومانی آزادند) نه فقط در سازمان تعاون روستایی که در بسیاری دیگر از بخش‌ها رخ داد، تورم بی‌سابقه و گرانی نهاده‌ها و محصول نهایی، تولید گریز شدن کشاورزان و دامدارانی که تا خرخره مقروض شده و دارایی‌شان به یک‌سوم تقلیل یافته بود نداشت.

بدتر اینکه در اثر این مماشات، وزارتخانه به یک مجمع‌الجزایر نامتحد عرض‌اندام مدعیان وزیرشدن، تبدیل شد که تا همین اواخر نیز به ریاست‌جمهوری رفت‌وآمد داشتند تا علیه ولی‌نعمت خود کودتا کرده ، وزیر شوند.

تیزهوشی و محاسبات دقیق ساداتی‌نژاد اما اجازه نداد تا وی در چنبره چنین درخواست‌هایی اعتبار مدیریتی خود را زایل کند و این بود که شب‌ها و تا پاسی از شب در دفتر وزارتی می‌نشست و فکر می‌کرد(یک لحظه تفکر بهتر از …) و درنهایت به این نتیجه رسید که برخی از مدیران قبلی وزارتخانه به‌ویژه آنان که مسائل سیاسی خاص، پرونده اختلاس و ضعف مدیریت ندارند و نیز اقبال در نزد پرسنل، کارشناسان و مدیران‌میانی دارند، حتی اگر نقاد هم باشند برای حفظ اعتبار خود از سرفضل، درایت و تخصص کار می‌کنند و به‌دنبال آن، وزیر هم سربلند خواهد بود و در نتیجه، بخشی از آب‌رفته می‌تواند به جوی باز آید.

خوشبختانه ساداتی‌نژاد در سال 1401 ده، پانزده انتخاب مجدد از بین مدیرانی داشت که یا آنها را از صحنه دور کرده بود یا کاری به آنها ارجاع نمی‌کرد؛ یا این‌که به حال خود رها شده بود تا آنها نیز وزارت را رها کنند.

البته این دسته از مدیران انتخابی، هنوز به سطح معاونان وزیر نرسیده و کمتر بین روسای سازمان‌های مستقل جا دارند و مدیران استانی کمتری نیز در بین آنان یافت می‌شود، اما نجات وزارتخانه و اعتبار کیاستی ساداتی‌نژاد در روی آوردن به ستون‌های محکم مدیریتی وزارتخانه است.

امید که سال 1402، دوران تثبیت موقعیت و موفقیت مدیریتی وزیر با اصلاح آمار و خدمات مدیریتی باشد و مدیران بدون مسئله سابق در مسند کارهای اجرایی ارشد وزارتخانه نیز قرار گیرند تا روند تولید رسمیت و جدیت بیشتری بیابد.

سرمقاله ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۷۲- اسفند ۱۴۰۱