قیمت دلار پس از توافق هسته‌ای به کجا می‌رسد؟
از آغاز دور هفتم مذاکرات وین تاکنون، دلار با کف قیمتی ۲۵ و سقف قیمتی ۲۸هزارتومان در نوسان بوده و حالا پرسش آن است که نرخ دلار پس از توافق هسته‌ای به کجا می‌رسد؟
با احیای برجام نباید توقع تحول بازارها را در کوتاه‌مدت داشت
از آغاز دور هفتم مذاکرات وین تاکنون، دلار با کف قیمتی ۲۵هزارتومان و سقف قیمتی ۲۸هزارتومان در نوسان بوده و حالا پرسش آن است که قیمت دلار پس از توافق هسته‌ای به کجا می‌رسد؟
به گزارش مزرعه سبز ، اگرچه با توجه به شرایط اقتصادی ایران و روند افسارگسیخته تورم، بارها تأکید شده است که با احیای «برجام» نباید توقع تحول بازارها را در کوتاه‌مدت داشت اما به‌هرحال هر بازار، مسیر خود را پیدا خواهد کرد. یکی از مهم‌ترین این حوزه‌ها، بازار ارز است که قیمت آن در طول یک سال گذشته نوسان زیادی را پشت سر گذاشته است.
تاکنون عده‌ای بر این باورند که به نتیجه رسیدن مذاکرات وین سبب می‌شود قیمت دلار به شدت نزول کند و حتی عددهای کمتر تا ۲۰ هزار تومان را تجربه کند؛ این چنین که با اعلام خبر قطعی توافق، قیمت این ارز سقوط می‌کند؛ زیرا به غیر از ورود دلارهای خانگی به بازار، افزایش فروش نفت و آزادسازی منابع بلوکه شده ارزی ایران در کشورهای دیگر، تزریق ارز به اقتصاد را افزایش می‌دهد و دلار ارزان می‌شود.
این گروه معتقدند که نقش اخبار سیاسی در تعیین قیمت دلار بیشتر از عوامل اقتصادی است.
در مقابل، بسیاری از کارشناسان این نظر را غیرمنطقی می‌دانند. اینکه رفع تحریم‌ها و ورود ارز به کشور چه تأثیری بر بهبود اوضاع اقتصادی و برون‌رفت از وضعیت رکود و تورم خواهد داشت، بسته به سیاست‌هایی است که دولت در تخصیص منابع ارزی اتخاذ خواهد کرد. اگرچه با ورود ارز به کشور، قیمت دلار هم تغییراتی می‌کند اما این نکته هم قابل توجه است که ارز پیش از اینکه وابسته به نتیجه مذاکرات باشد، تحت‌تأثیر روندهای کلی اقتصاد ایران قرار دارد.
عوامل دیگری نظیر تورم، توان مدیریت ارزی دولت، توان ذخایر ارزی، حجم تجارت خارجی و فشار صادرکنندگان حکومتی، رفتار اخلال‌گرایانه کاسبان تحریم و دلالان ارز و انتظارات آینده در نوسانات قیمت دلار مؤثر است.
این در حالی است که بیشتر این عوامل روند افزایشی قیمت دلار را پشتیبانی می‌کنند و در کنار این موارد، دولت نیز تمایلی به کاهش قیمت دلار به پایین‌تر از ۲۳ هزار تومان ندارد. زیرا بسیاری از هزینه‌های خود را از بالا بودن قیمت دلار تأمین می‌کند؛ به‌علاوه صنایع بزرگ هم از کاهش نرخ دلار متضرر خواهند شد.
آینده دلار چگونه پیش‌بینی می‌شود؟
اکنون موضوع قابل تأمل آن است که کدام یک از این پیش‌بینی‌ها به واقعیت نزدیک‌تر است و کدام عامل بر کاهش یا افزایش قیمت دلار بیشتر اثر می‌گذارد؛ اخبار سیاسی مذاکرات یا فاکتورهای اقتصادی؟
موضوعی که فعلاً به نظرات مسئولان اقتصادی و کارشناسان بازمی‌گردد که هرکدام چه احتمالی را برای آینده نرخ ارز پیش‌بینی می‌کنند.
واقعیت آن است با تحقق برجام و آزاد شدن پول‌های بلوکه‌شده، دو نوع رویکرد شکل خواهد گرفت؛ نخست برخوردی احساسی که همان تزریق فراوان ارز به بازار در راستای بهبود شرایط و افت قیمت‌ها است که این اقدام کوتاه‌مدت و موقتی خواهد بود.
رویکرد دیگر، تصمیمات کارشناسانه و منطقی‌تر در جهت تزریق ارز به طور کنترل شده است؛ به طوری که ارز موجود برای ترمیم زیرساخت‌ها اقتصادی خرج شود و البته این اقدام پیامدهایی بلندمدتی را در بر خواهد داشت.
محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور معتقد است: چنانچه مذاکرات محقق شود، می‌توان انتظار داشت قیمت ارز شیب نزولی را طی کند.
اثر روانی اخبار امیدوارکننده از مذاکرات هسته‌ای
موسی احمدی، تحلیلگر بازارهای مالی در این‌باره می‌گوید: در صورت انتشار اخبار امیدوارکننده از مذاکرات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها، می‌توان شاهد اثر روانی آن در بازه کوتاه‌مدت در بازارهایی مانند ارز بود.
فردین آقابزرگی، کارشناس بازارهای مالی معتقد است: حجم نقدینگی و خلق پول در اقتصاد ایران بالا است. بدنه دولت بزرگ بوده و تمام منابع ارزی دولت صرف هزینه‌های جاری می‌شود. در نتیجه هر چه قدر که منابع ارزی داشته باشیم، صرف هزینه‌های دولت می‌شود.
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: احتمالاً دولت سعی می‌کند با ارزپاشی یا شوک‌های ناشی از تصمیمات سیاسی، نرخ ارز را در یک مقطع کوتاه سرکوب کند اما روند اقتصاد ایران به‌گونه‌ای است که قیمت ارز یک‌روند آهسته و پیوسته افزایشی دارد.
کمیل طیبی، استاد اقتصاد دانشگاه در گفت‌وگو با ایمنا اظهار می‌کند: فعلاً ارز با تغییرات ملایمی همراه شده؛ زیرا انتظارات مثبتی نسبت به تحقق مذاکرات وین ایجاد شده است.
وی ادامه می‌دهد: خوشبینی نسبت به شرایط و افزایش صادرات نفت، قیمت ارز را در این مرحله نگه داشته است و پس از تحقق مذاکرات بر قیمتی خواهد ماند که اکنون در آن مقاومت نشان می‌دهد.
این اقتصاددان تصریح می‌کند: به نظر می‌رسد کانال ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان قیمت ثابت ارز پس از احیای احتمالی برجام باشد.
اقتصاد کشور با تورم بالا و دورقمی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد همراه است
به گفته طیبی، اقتصاد کشور با تورم بالا و دورقمی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد همراه است. از طرف دیگر، وقتی این نرخ تورم را داریم، انباشت تورم به وجود می‌آید و مدام ارزش ریال کاهش پیدا می‌کند و به دنبال آن، ریال هم قدرت خریدش را در مقابل سایر ارزها، به‌ویژه ارزهای قوی از دست می‌دهد و انتظار مبنی بر کاهش نرخ ارز محقق نمی‌شود.
وی اضافه می‌کند: بنابراین نرخ کمتر از ۲۵ هزار تومان با واقعیات اقتصادی ما هم‌خوانی ندارد؛ جدا از آنکه صنایع و مراکز اقتصادی هزینه‌های خود را بر اساس ارز ۲۵ هزار تومانی جمع‌بندی کرده‌اند و در غیر این صورت با مشکل مواجه می‌شوند.
امیر هرتمنی، اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز در گفت‌وگو با ایمنا می‌گوید: در صورت تحقق برجام و رویکرد مسئولان مربوطه، قیمت دلار می‌تواند تا کمتر از ۲۰ هزار تومان هم کاهش یابد.
وی اظهار می‌کند: انجام این دور از مذاکرات وین مسئله‌ای است که تأثیرات آن در دوره‌های گذشته خود را نشان داده بود. در حال حاضر تقریباً بازارها در کف قیمتی خود قرار گرفته‌اند؛ زیرا کمتر از این هم با توجه به هزینه‌های تولید، گویا ناممکن است.
این استاد اقتصاد، اظهار می‌کند: البته موضوع ارز متفاوت است؛ زیرا در وهله نخست، قیمت آن به تصمیمات دولتمردان وابسته است و پس از آن به عرضه و تقاضا و شرایط مذاکرات بازمی‌گردد. هر نوع اتفاق مثبت یا منفی سیاسی و اقتصادی قطعاً در شرایط اقتصادی کشور تأثیرگذار است.
افت غیر کارشناسانه نرخ دلار و آسیب به صادرات
هرتمنی تصریح می‌کند: هر چند رفع تحریم‌ها موجب تسهیل در روند تولید و صادرات می‌شود اما با در نظر گرفتن شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، توجه به این مسئله هم ضروری است که افت غیر کارشناسانه نرخ دلار، باعث آسیب رساندن به صادرات نشود.
وی می‌گوید: به هر حال در صورت بازگشت برجام، انتظاری که در جامعه ما وجود دارد تثبیت نرخ دلار در یک قیمت قابل قبول و بهبود شرایط دیگر بازارها به تبعیت از دلار است.
بهمن یاوری، کارشناس بازارهای مالی پیش‌بینی قیمت دلار پس از توافق به ایمنا می‌گوید: هیچ پیش‌بینی از تحقق یا شکست مذاکرات نمی‌توان انجام داد زیرا در هر زمان از سوی یک منبع آگاه، خبری امیدوارکننده یا منفی منتشر می‌شود اما فعلاً بازار ارز نسبت به این اخبار بی‌اعتنا شده و روند ثابتی در پیش گرفته است.
وی ادامه می‌دهد: حال اگر توافق انجام گیرد دلار در یک محدود قیمتی خاصی افت پیدا می‌کند، اما این سقوط برای چند ماه ادامه خواهد داشت و دوباره در حالت خوش‌بینانه به کانال ۲۵ هزار بازمی‌گردد. اگر برجام تحقق نیابد، دلار نه تنها به نرخ قبل از مذاکرات بازمی‌گردد بلکه روند صعودی هم خواهد یافت.
این کارشناس اظهار می‌کند: در این حال اکنون همه بازارها بلاتکلیف و منتظر تعیین نتیجه مذاکرات و تعیین نرخ ارز هستند؛ زیرا قیمت هر کالایی مستقیم و یا غیرمستقیم با دلار سنجیده می‌شود. واضح است که تا نتیجه مذاکرات مشخص نشود تقریباً همه بخش‌های اقتصادی در رکود باقی خواهد ماند و امید می‌رود هرچه سریع‌تر شرایط به ثبات رسد.
پریسا حیدری
