نمونه های اجرایی گردشگری کشاورزی

در حوزه گردشگری، برخی کارآفرینان و افراد پیشرو در کشور تجربه های عملی در این حوزه را پیش روی ما قرار داده اند که می توان از تجربیات آنها بهره گرفت و به توسعه آن و ایجاد واحدهای بیشتر گردشگری کشاورزی کمک نمود.

فعالیت های متنوع مزرعه گردشگری«آرتان»

اخبار سبز کشاورزی : مهندس قهرمان حیدرزاده، مدیرعامل مزرعه گردشگری «آرتان» به خبرنگار ما گفت: مزرعه گردشگری آرتان در کیلومتر یک جاده اردبیل- ارجستان، از سال 1398 شروع به فعالیت کرده که در این طرح یک قطعه زمین 8 هکتاری را با مشارکت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل تبدیل به مزرعه‌ای گردشگری نموده است.این زمین پیش از این جزو اراضی تحقیقاتی دانشگاه بوده و در واقع دانشگاه آزاد برای این اراضی فراخوان داده و طرح‌های پیشنهادی را بررسی کرد که ما پیشنهاد طرح اگروتوریسم و مزرعه گردشگری را ارائه کردیم و مورد پذیرش واقع شد. سرمایه‌گذاری و مدیریت این مزرعه بر عهده شرکت تعاونی«مزرعه آرتان» است.

گسترش گردشگری کشاورزی

این فعال حوزه گردشگری روستایی می‎گوید: در گذشته گردشگری کشاورزی ایران به شهرهایی مثل کاشان و آن هم در یک فصل خاص مثلا هنگام برداشت محصول باغی و زراعی (گل محمدی) محدود می‌شد اما اکنون در سراسر کشور، موضوع گردشگری کشاورزی در حال توسعه است، ضمن اینکه بهطور مثال مزرعه گردشگری «آرتان» طرح‌هایی اجرا کرده که پذیرش گردشگر در تمام طول سال امکانپذیر باشد.

حیدرزاده میگوید: در این مزرعه گردشگری، طرحهای گلخانه‌ای، شیلاتی، کشاورزی، پرورش انواع دام و طیور، زنبورعسل، رستوران، برنامه‌های تفریحی، فرهنگی و ورزشی و… را ارائه می‌دهیم.

وی توضیح داد: از جمله فعالیت‌های ما انجام صفر تا 100 مراحل پرورش چند نمونه طیور از جمله: مرغ بومی، غاز، بوقلمون، شترمرغ، کبک، بلدرچین و دیگر پرندگان اهلی است.

همچنین در این مزرعه آموزش‌های لازم و خدمات مشاورهای برای مشاغل خانگی مانند پرورش طیور، زنبورعسل، گوسفند و اسب، قارچ، کشت گیاهان دارویی و… به علاقه‌مندان ارائه می‌شود و در نهایت محصول آنها را نیز برای عرضه به بازارهای هدف خریداری میکنیم. یعنی شرکت آرتان به عنوان یک شرکت پشتیبان مشاغل خانگی فعالیت گستردهای دارد.

مزارع کوچک خانوادگی

حیدرزاده در ادامه گفت: همچنین قطعه‌های کوچک و 100متری زمین را برای کشاورزی خانوادگی به‌صورت مجزا در اختیار گردشگران قرار میدهیم و با خدمات پشتیبانی و مشاوره، تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت توسط خانواده‌ها انجام و به این شکل زمان‌های بیشتری با ما ارتباط دارند. این مزرعه همچنین دارای واحد گلخانه برای پرورش گل‌های زینتی و گیاهان آپارتمانی است.

درخت یادگاری

وی اضافه کرد: در این مزرعه حتی نقاطی را نیز برای درختکاری در نظر گرفته‌ایم که افراد علاقمند، به مناسبت‌های مختلف در این نقاط درختانی به نام خودشان یا عزیزانشان کاشته و به آن سرکشی می‌کنند.

مزرعه بازی کودکان

مدیرعامل مزرعه گردشگری آرتان ادامه داد: از جمله فعالیتهای دیگر ما ایجاد بخشی برای بازی های کودکان بر پایه بازی های بومی، محلی و سنتی است که کودکان میتوانند فعالیتهایی مانند: طناب کشی، فرغون سواری، ماسه بازی، الاغ سواری و دیگر بازی های محلی را انجام دهند.

همچنین محل‎‌‌هایی مانند «خرگوش خونه» و «جوجه خونه» و… برای نوازش و تیمار خرگوش و بره و بزغاله و انواع جوجه و… انس با طبیعت برای کودکان فراهم شده است. علاوه بر آن امکانات شتر سواری، اسب سواری و مکانهای مناسبی برای استراحت و تفریح خانوادهها فراهم است.

باشگاه سوارکاری و پانسیون اسب

حیدرزاده میگوید: در این مزرعه علاوه بر اینکه یک باشگاه سوارکاری اسب داریم، پانسیون نگهداری اسب نیز ایجاد کردهایم تا کسانی که اسب شخصی دارند و مکانی برای نگهداری آن ندارند، بتوانند از این امکانات استفاده کنند. همچنین آموزش سوارکاری برای علاقه‌مندان نیز انجام میشود.

طرح‌های تحقیقاتی

مدیرعامل مزرعه گردشگری آرتان اظهار کرد: با توجه به امکانات مزرعه حتی برخی فعالیتهای تحقیقاتی و دانشبنیان را نیز با همکاری دانشگاه انجام دادهایم؛ مثلا روی برخی نژادهای گوسفند لاکن فرانسوی، بز آلپاین، بوقلمون بوربون قرمز و تولید بذر گیاهان دارویی و گلهای زینتی… کار کرده‌ایم. برگزاری جشنواره‌های فرهنگی، هنری، ورزشی و… نیز از دیگر فعالیتهای این مزرعه گردشگری است.

حیدرزاده می‌گوید: کارهای مختلفی اینجا انجام می‌دهیم و امکانات گوناگونی برای تجربه، تفریح، تماشا و فراگیری به مراجعه‌کنندگان عرضه میکنیم. وی عنوان کرد: در حال حاضر 21 نفر به‌صورت مستقیم در واحدهای زراعی و باغی، پرورش ماهی، جوجه‌کشی، پرورش زنبورعسل، پرورش ماکیان محلی، گلخانه، باشگاه اسب، باغ رستوران و دیگر واحدهای این مجموعه فعالیت دارند. تاکنون از حمایت‌های تسهیلات صندوق کارآفرینی امید و پارک علم و فناوری برای توسعه و تکمیل این مجموعه برخوردار بوده‌ایم.

اردوگاه گردشگری غزال خاتون

برخی نمونه‌های اجرایی گردشگری کشاورزی

جواد یوسفی، مجری اردوگاه گردشگری غزال خاتون در شهرستان بوانات استان فارس نیز به خبرنگار ما میگوید: با توجه به علاقهای که به حیات وحش و مزرعه‌داری بر پایه تولید محصولات کشاورزی ارگانیک و سلامت‎محور داشتم، این رشته کاری را انتخاب کردم. به دنبال این موضوع بودم که چرخهای از تولید محصولات کشاورزی و شرایطی برای گردشگری کشاورزی ایجاد کنم تا زمانی که یک گردشگر به آن مراجعه کند، بتواند خودش را در یک محیط طبیعی احساس و کارهای روزمره‎ای مانند دامداری، مزرعهداری، مرغداری و… که یک فرد روستایی انجام می‎دهد را تجربه کند.

وی توضیح داد: سال 85 یک قطعه زمین 2هزار متری خریدم و کلبهای روستایی برای تفریح خانواده در آن احداث کردم. زمینی بود که اصلا راه دسترسی نداشت اما به مرور مقداری از اراضی اطراف آن را خریداری کردم تا مساحت آن به 14هزار متر رسید و جاده دسترسی و خانهای هم برای روزهای تعطیل و استراحت در آن احداث کردم.

در این مجموعه 11 نمونه درخت کشت کردم که محصول آن به مراجعهکنندگان عرضه میشود. وقتی این کارها مورد توجه فامیل و آشناها و حتی ادارات دولتی و… قرار گرفت، بر آن شدم تا ضمن سر و سامان دادن به کارم، در فکر ایجاد یک کسب و کار از این طریق باشم.

به مرور برای مزرعه خود مجوز گردشگری گرفتم که متاسفانه با وجود اینکه بسیاری از ادارات دولتی از چگونگی کار ما اطلاع داشتند و بعضا از خدمات ما استفاده میکردند، اما برای اخذ مجوز گردشگری تا حد زیادی به زحمت افتادیم و سنگاندازیها و مشکلاتی ایجاد شد.

حفظ حیات وحش در کنار کسب و کار

این فعال حوزه گردشگری افزود: در ادامه کار به فکر ایجاد منطقهای برای نگهداری حیوانات حیات وحش افتادم و سال 87 بعد از یک پروسه 1/5 الی 2 ساله در زمینی به وسعت 5 هکتار اقدام به نگهداری تعدادی قوچ و میش وحشی نمودم که سابقا در همان منطقه زندگی میکردند و نسلشان از بین رفته بود و به این شکل نسل آن نیز احیاء شد و تا جایی پیش رفتیم که در دورههایی تعداد این قوچ و میشها به 130 راس هم رسیده بود.

اما در حال حاضر به دلیل مشکلات فراوان، تعداد آنها به 70 راس تقلیل یافته است که بهشدت نگهداری آنها سخت شده است. هزینه نگهداری این حیوانات برای ما امکانپذیر نیست و طرح حیات وحش اجرایی ما، در خطر نابودی و سقوط است و از مسئولان انتظار حمایت داریم.

سایه شکست بر سر طرح حیات وحش

وی توضیح داد: طرح حیات وحش را با اهداف، جذب گردشگر، زنده فروشی، شکار و تولید گوشت ایجاد کرده بودیم اما متاسفانه ادامه کار خیلی سخت شده است. مثلا در مورد زنده فروشی یک مشکل اساسی که با آن مواجه هستیم، سازمان حفاظت محیط زیست است که مانند رقیب عمل میکند و اگر ما مشتریانی داشته باشیم آنها را از چنگمان در میآورد و حیوانات را با قیمت ارزانتر به مشتریان میفروشند. به دفعات برای ما اتفاق افتاده که مشتریانی مراجعه کرده و قرارداد بستهایم اما بعدا متوجه شدیم که سازمان محیط زیست حیوانات را با قیمت ارزانتری به آنها فروخته است.

طرح حیات وحش در وضعیت اغماء

یوسفی ادامه داد: طی چند سال گذشته به‎دلیل شرایط بیماری کرونا مشکلات ما مضاعف نیز شده است. متاسفانه بهدلیل موانع و مشکلات، برنامههایی که برای توسعه این مجموعه داشتیم هنوز محقق نشده و نتوانستهایم این طرحهای ارزشمند را طبق برنامه پیش ببریم.

هدف ما این است که یک طرح زیست محیطی، گردشگری، کشاورزی و اشتغالزایی را انجام دهیم، اما متاسفانه در حال حاضر این طرحها وضعیت مناسبی ندارد و لازم است که مورد حمایت قرار گیرند.

یوسفی گفت: بنده در حال حاضر 44 سال سن دارم و احداث این مزرعه را از سن 20 سالگی شروع کردم. به مرور این طرح مورد توجه شبکههای تلویزیونی و رسانهها قرار گرفت و حتی گزارشها و مستندهایی در مورد این مجموعه ساخته شد. به عنوان یک طرح کارآفرینی و جذاب مورد توجه قرار گرفت اما به دلیل عدم حمایت و بیتوجهی مسئولان، این طرح اصلا حال و روز خوبی نداشته و نیاز به توجه فوری دارد.

وی گفت: اگر حمایت مناسبی از این طرح انجام شده بود، با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرارگیری بین حداقل 3 استان، میتوانست رونق چشمگیری داشته باشد و تعداد زیادی اشتغال ایجاد کند.

در حال حاضر چنانچه این مجموعه رونق بگیرد برنامههای متنوعی مانند اسب سواری، پانسیون اسب، شکار، رستوران، تور بیابان، شب مانی، جشنها و… برای گردشگران و علاقمندان خواهیم داشت.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۶۹ - آذر ۱۴۰۱