نگاهی به آینده مرغداری

تقاضای جهانی برای گوشت مرغ بنا بر دلایل مختلفی در حال افزایش است. بین سال‌های 1960 تا 2020 به دلیل صعود روز افزون تقاضا، تولید آن در قاره آسیا به یک باره سرعتی باورنکردنی پیدا کرد که تنها دلیل اصلی آن موردپسند واقع شدن هر چه بیشتر گوشت مرغ بود. دو اقتصاد جدید و بزرگ جهانی، یعنی چین و برزیل، مصرف خود از گوشت‌های سنتی را به سمت گوشت مرغ تغییر جهت دادند و در واقع طی دهه‌های اخیر، گوشت مرغ به عنوان بیشترین ماده پروتئینی در جهان و به ویژه بازارهای نوظهور، وارد عرصه تقاضا گردید.

اخبار سبز کشاورزی ؛ در سال 1960 مجموع مصرف گوشت مرغ در جهان کمتر از 10 میلیون تن بود اما این رقم در سال 2021 به 120 میلیون تن افزایش یافت و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2050 به 180 میلیون تن برسد که یک افزایش 1200 درصدی را نسبت به سال 1960 در پی خواهد داشت.

این مقدار سه برابر بیش از گوشت خوک و 10 برابر نسبت به گوشت گاو خواهد بود. به نظر می‌رسد که مصرف گوشت مرغ تا سال 2030 (7 سال دیگر)، 41 درصد افزایش یابد و به این طریق انسان برای اولین بار، بیش از هر زمان دیگری از گوشت مرغ برای تامین پروتئین استفاده خواهد کرد.

چالش‌ها

کوید 19، جنگ بین دو کشوری که یک سوم غلات جهان را تامین می‌کنند، یعنی روسیه و اوکراین، آنفولانزای پرندگان، اثرات شدید اقلیمی بر محیطزیست، عدم اطلاع‌رسانی واقعی در مورد رفاه دام‌‌ها و مواردی دیگر، می‌توانند چالش‌هایی در تولید گوشت مرغ باشند.

هر یک از چالش‌های مذکور این ظرفیت و توانایی را دارد که تاثیر مخربی بر امنیت غذایی جهانی بگذارد و زمانی که چند تا از آن‌ها به یکباره اتفاق بیفتد، طوفانی ویرانگر به راه خواهد افتاد.

صنعت غذا و بخش مرغداری باید توانایی تامین نیازهای پروتئینی 10 میلیارد انسان تا سال 2057 را داشته که ارزش غذایی بالا و پایداری تلفیقی نیز داشته باشد که صنعت مرغداری می‌تواند در این روند، راه‌حل‌‎هایی ارایه دهد. در این‌جا آینده صنعت مرغداری شاه کلید تامین پروتئین برای ایجاد امنیت غذایی است. این که تولید مرغ می‌تواند به رفع گرسنگی جهانی و حفظ سلامت انسان‌ها کمک نماید، باید از زوایای مختلف به آن نگاه کرد.

نکته اول آن است که گوشت مرغ بدون موانع مذهبی و فرهنگی مورد قبول تمام ساکنان روی زمین است و فراوانی آن، این ماده پروتئینی را در دسترس تمام انسان‌های فقیر و غنی به ویژه در هنگام بالا رفتن تورم قرار داده است.

نکته دوم، اقتصادی بودن آن است، چرا که هزینه تولید و قیمت خرید آن برای مصرف‌کننده نسبت به سایر گوشت‌ها مقرون به صرفه است. هزینه‌های تولید مرغ با در نظر گرفتن مجموع نهاده‌ها نسبت به 30 سال قبل تا یک سوم تنزل پیدا کرده(البته نه در ایران)، در حالی که برای سایر گوشت‌ها افزایش داشته است.

سلامت گوشت مرغ

از آنجائی‌ که ما پیوسته مواجه با همه‌گیری‌های جهانی و سایر عوارض مشابه هستیم، پس بهتر است که سیستم بدن خود را تا حد کافی قوی نگه داریم. وجود مقادیر بالای پروتئین در گوشت مرغ و نیز عناصر غذایی لازم برای سلامت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های بدن، به ویژه برای کودکان و نوجوانان، این ماده غذایی را در جایگاه خاصی قرار می‌دهد. فقط در 300 گرم از گوشت مرغ، نیازهای روزانه به آمینواسیدها، 300 کالری انرژی، مقادیر زیادی از نیاسین، ویتامین B6، سلنیوم و سایر عناصر غذایی وجود دارد و با 3/5 گرم چربی در 100 گرم گوشت، کمترین مقدار چربی را در سایر دام‌ها دارد.

پایداری گوشت مرغ

تولید گوشت مرغ نسبت به سایر دام‌ها کمترین تولید گازهای آلاینده (در حد یک چهارم) را دارد و علاوه بر آن به منابع طبیعی کمتری از قبیل مراتع و اراضی کشاورزی و آب تازه نیاز دارد، ضمن آن که در مکان کوچک‌تر، حمل و نقل کمتر و مصرف برق و گاز پائین‌تر، قابل تولید است. بسیاری از شرکت‌های بزرگ تولید مرغ، پیوسته سعی در کاهش هزینه‌ها، کم کردن آلاینده‌های محیطی و افزایش ضریب تبدیل مرغ‌ها دارند تا بتوانند به موادغذایی و زمین‌های کمتری برای تولید مواد اولیه نیاز پیدا کنند. رعایت رفاه پرندگان در عرصه‌های تولید و همچنین پایداری این روند، رمز تهیه غذای کافی و ایجاد امنیت غذایی برای ساکنان روی زمین است.

همراه با افزایش جمعیت، قطعا فشار فزاینده‌ای بر منابع جهانی وارد خواهد شد که یکی از عوامل بازدارنده این فشارها پایداری و امنیت غذایی است و صنعت مرغداری می‌تواند به آن پاسخ مثبت بدهد.

ماهنامه دام و کشت و صنعت شماره ۲۷۰ - دی ۱۴۰۱