هشدار تورمی هاشم پسران

حل پایدار مشکلات، نیازمند رفع تحریم‌ها است

اخبار سبز کشاورزی ؛ پرفسورمحمدهاشم پسران، اقتصاددان برجسته ایرانی، در گفت‌وگوی اختصاصی با «اکوایران»، نظرات خود را در مورد مسائل روز اقتصاد ایران و جهان مطرح کرد. این استاد سرشناس ضمن ابراز نگرانی از وقوع ابرتورم در ایران اعلام کرد که یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باید در دستورکار سیاستگذار قرار بگیرد، جلوگیری از وقوع ابرتورم است. پسران با مرتبط دانستن تحریم و سیاستگذاری اقتصادی بر این نکته صحه گذاشت که در حال حاضر مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در اقتصاد ایران تحریم‌هاست.

این اقتصاددان با مقایسه تحریم اقتصاد ایران و روسیه، دلایلی مطرح می‌کند که چرا روسیه و ایران را نمی‌توان با یکدیگر مقایسه کرد. پسران در ادامه به عوامل تورم در ایران پرداخت و گفت که سال‌ها کاهش مستمر ارزش ریال موجب شکل‌گیری انتظارات قابل‌توجهی در مردم شده است. این استاد اقتصاد در ادامه انتظارات تورمی در ایران را متاثر از شوک‌های سیاسی دانست. وی در نهایت به ارائه نکاتی درباره بحران بانکی اخیر آمریکا پرداخت.

اقتصاددان ایرانی در میز گفت‌وگو

هاشم پسران، اقتصاددان برجسته ایرانی، در گفت‌وگویی ۹۰دقیقه‌ای با «اکوایران» به بررسی موضوعات مختلفی در اقتصاد ایران و جهان پرداخت.

این استاد برجسته دانشگاه کمبریج در سال‌های اخیر به بررسی آثار تحریم در اقتصاد ایران پرداخته است و مقاله اخیر وی نیز در مجله Journal of Applied Economics منتشر شده است.

گفت‌وگوی اخیر پسران به موضوعاتی چون آثار تحریم‌ها بر اقتصاد ایران، چالش‌های پیش‌ رو، مقایسه تحریم‌های اقتصاد ایران و روسیه، اثرات سیاست‌های پولی و مالی در ایران و بحران بانکی اخیر در آمریکا اختصاص یافته است.

اندازه‌گیری تحریم‌ها

هاشم پسران در آغاز سخنانش به بررسی مقاله اخیر خود پرداخت. این استاد اقتصاد با اشاره به این نکته که اقتصاد ایران بیش از ۴ دهه تحت‌‌تاثیر تحریم‌های اقتصادی بوده است، بیان کرد که شدت و آثار تحریم‌ها در دوران مختلف یکسان نبوده و همین مساله موجب شده بررسی دقیق پیامدهای آن نیازمند شاخصی باشد که شدت تحریم‌ها را بسنجد.

او با اشاره به این نکته که در گذشته نیز چنین اقداماتی انجام شده است افزود که در کارهای گذشته، شرایط تحریمی با شرایطی مقایسه می‌شد که در آن‌ها تحریمی وجود ندارد، یعنی اگر اقتصاد تحریم نمی‌شد وضعیت تورم یا رشد اقتصادی آن چگونه بود؛ اما این شیوه بررسی در مورد اقتصاد ایران چندان کارآمد نیست.

این اقتصاددان در ادامه گفت که بازه زمانی طولانی تحریم ایران و تغییرات گسترده در محیط اقتصاد کلان موجب غیرقابل‌مقایسه شدن شرایط تحریمی و غیرتحریمی می‌شود؛ به همین خاطر تلاش شد با تعریف شاخصی جدید شدت تحریم‌ها را بسنجیم. این صاحب‌نظر اقتصادی اعلام کرد که با الهام گرفتن از برخی اقتصاددان‌ها در زمینه سنجش نااطمینانی، با بررسی چگونگی و میزان تکرار موضوعات مرتبط با آن در روزنامه‌های معتبر، به ایده تعریف این شاخص جدید دست یافته است.

کدام مهم‌تر است؛ سیاستگذاری یا تحریم؟

هاشم پسران در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی ایران، سیاستگذاری اقتصادی می‌تواند با وجود تحریم‌ها به رشد اقتصادی یا مهار تحریم‌ها منتهی شود، گفت که مدیریت اقتصادی کشور تابع شرایط اقتصاد ایران در منطقه و جهان است، یعنی یک کشور با روابط تجاری محدود و غیرقابل‌گسترش در جهان در نهایت برای رشد اقتصادی با محدودیت واردات و صادرات مواجه می‌شود؛ به عبارت دیگر اقتصاد برای رشد مستمر یا کاهش تورم به قیود خود وابسته‌ است و تا زمانی که این قیود برداشته نشود، رشد اقتصادی یا کاهش تورم، حتی در صورت تحقق، کوتاه‌مدت و ناپایدار خواهد بود. در واقع درحالی‌که سیاست‌های اقتصادی در ایران اهمیت بالایی دارد اما تا زمان برطرف نشدن محدودیت‌های اقتصاد ایران، نمی‌توان توقع حل اساسی و پایدار مشکلات اقتصاد ایران را داشت. او در ادامه نیاز امروز اقتصاد ایران را رشد مستمر اقتصادی برای یک دوره دست‌کم ده‌ساله دانست.

روسیه با ایران متفاوت است

پسران در پاسخ به این سوال که چرا برخلاف ایران، عملکرد روسیه در مواجهه با تحریم‌ها نسبتا موفق بوده است، بر این نکته تاکید کرد که تحریم‌هایی که بر ایران وضع شده‌اند، قدمتی بیش از چهار دهه دارند، اما عمر تحریم‌های روسیه به ۱۸ ماه نیز نمی‌رسد.

این استاد اقتصاد در ادامه به مقایسه ابعاد اقتصاد ایران و روسیه پرداخت و با اشاره به حجم صادرات نفت روسیه، تحریم این کشور با ایران را غیرقابل‌قیاس خواند. او در ادامه تاکید کرد با تمام تدابیر اندیشیده‌شده از سوی روسیه، هنوز نمی‌توان ادعا کرد این کشور با موفقیت توانسته آثار منفی این تحریم‌ها را کنترل کند. پسران در ادامه به تاثیر سیاست‌های پولی بانک مرکزی روسیه در کنترل اثر تحریم‌ها پرداخت و گفت که اقدام آن‌ها درست بود، چرا که از قبل این تحریم‌ها را پیش‌بینی می‌کردند. اما مساله در ایران حادتر است.

به گفته این اقتصاددان، ایران با کاهش مداوم ارزش پول خود دست و پنجه نرم می‌کند و این مساله به حدی است که همه پیش‌بینی می‌کنند دولت قادر به کنترل این روند نیست و به همین علت به سمت سرمایه‌گذاری‌ها و روش‌هایی می‌روند که بالطبع به کاهش ارزش ریال منتهی خواهد شد.

پسران تاکید کرد: در دوره اخیر این امر تسریع شده است و در حال حاضر تورم به سطح ۵۰درصدی نزدیک می‌شود، از این رو من نگران ابرتورم در ایران هستم و قبل از اینکه اصلا بتوانیم درباره رشد صحبت کنیم، باید سیاست‌های دولت بتواند از پس کنترل روند رو به رشد تورم بربیاید.

منبع دنیای اقتصاد