پرورش خرگوش آنقوره در یک نگاه

پرورش حیوانات و دام‌های غیر متعارف در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذران قرار گرفته است. درواقع با افزایش تقاضای مصرف در زمینه‌های مختلف تولید و پرورش سایر حیوانات به فعالیتی رایج در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مبدل شده است.

اخبار سبز کشاورزی : موضوعی که هم اکنون در پرورش انواع خرگوش به ویژه گونه آنقوره آن برای مصارف غذایی و همچنین تولید پشم شاهد هستیم. در این رابطه کارشناسان معتقدند به دلیل شرایط اقلیمی و آب و هوایی مناسب و همچنین استفاده از مزایای انرژی و کارگر ارزان در کشور، پرورش خرگوش آنقوره در تراکم کم می‌تواند صرفه اقتصادی مناسبی را به همراه داشته باشد.

البته باید توجه داشت که به دلایل فرهنگی بازارهای صادراتی بهترین گزینه برای فعالانی است که تمایل ورود به این عرصه را دارند.

خرگوش آنقوره؛ حیوانی تک منظوره

عباس رافت، استاد گروه علوم دامی دانشگاه تبریز، درخصوص تقاضای پرورش خرگوش آنقوره در کشور گفت: این خرگوش در دنیا بر اساس اصول صحیح پرورشی، درآمدزایی بالایی را به همراه دارد اما در ایران بیشتر به عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌شود.

وی در خصوص اطلاعات منتشر شده در برخی از سایت‌ها و فضای مجازی گفت: گاها شاهد انتشار اطلاعات نادرستی در فضای مجازی هستیم به گونه‌ای که بخشی از سوددهی پرورش خرگوش آنقوره را ناشی از فروش گوشت و دیگر اندام‌های آن معرفی می‌کنند این در حالیست که بسته به نوع فعالیت، اهدف پرورشی نیز تغییر می‌کند.

وی با عنوان اینکه پرورش این گونه، با توجه به هزینه‌های پایین کارگر و انرژی و همچنین تنوع اقلیمی مناسب در کشور از صرفه اقتصادی برخوردار است گفت: علاقه‌مندان به پرورش خرگوش آنقوره باید فروش الیاف آنقوره را مبنای طرح توجیهی خود قرار دهند. تا سوددهی مورد نظر تامین شود.

استاد دانشگاه تبریز در ادامه با تاکید بر اینکه لفظ آنقوره به خرگوش‌هایی که دارای پشم بلند و جثه کوچک هستند اطلاق می‌شود گفت: از خرگوش‌های بزرگ جثه فقط در تولید گوشت استفاده می‌شود، بنابراین نباید از خرگوش آنقوره به عنوان دامی 2 منظوره نام برد.

رافت با اشاره به تولید سالانه یک کیلوگرم پشم از هر خرگوش آنقوره گفت: پشم این خرگوش را در نوع آلمانی به صورت چیدن با قیچی یا ماشین استفاده می‌کنند و در نوع فرانسوی از تکنیک دپیلاسیون (برداشت الیاف بعد از تغذیه ویژه) بهره می‌برند. البته باید توجه داشت که عمر اقتصادی این خرگوش حدود 5 الی 6 سال است.

رافت به کشورهای فعال در پرورش خرگوش آنقوره اشاره کرد و گفت: چین با بیش از 90 درصد تولید و قیمت ارزان، بیشترین سهم بازار دنیا را در اختیار دارد و پس از آن، کشورهای اروپایی همچون ایتالیا، فرانسه و آلمان رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص می‌دهند. البته گونه‌های آلمانی و فرانسوی بواسطه بیش از 50 سال گزینش و اصلاح نژاد ژنتیکی، از صرفه اقتصادی بیشتری برخوردار هستند.

پرورش خرگوش آنقوره

در حال‌حاضر بیش از 47 گونه مختلف خرگوش در جهان به‌منظور‌ تولید پشم‌، گوشت، چرم‌و پرورش می‌یابند. که پرطرفدارترین نژادهای تجاری خرگوش، به جهت تولید پشم، نژاد آنقوره است.

بر استانداردهای بین المللی لفظ آنقوره تنها به خرگوش و بز موهر اطلاق می‌شود که برای تفکیک آن‌ها و بر اساس تعاریف جهانی از WA برای خرگوش و (M) برای بز موهر استفاده می‌شود.

اگر چه آنقوره در رنگ‌های متفاوتی دیده می‌شود ولی گونه آلبینو(سفید) آن امروزه به صورت صنعتی پرورش داده می‌شود. به جهت ترشحات کم عرق ناشی از فعالیت غدد چربی راندمان خرگوش آنقوره 98.5 درصدی است.

پشم آنقوره مستقیما به ریسندگی می‌رود پس این موضوع حائز اهمیت است که پرورش دهندگان به پشم چینی دقیق، سورت‌بندی درست و تمیز بودن حیوان در تمامی مراحل پرورش توجه کنند چرا که رشد پشم‌های این نوع از خرگوش باید در فضای کاملا استریل، با تهویه‌ای قدرتمند و جیره‌بندی خاص غذایی انجام شود.

دمای مطلوب برای پرورش خرگوش آنقوره 10-20 درجه سانتی گراد به دور از نور شدید است. بنابراین سوله‌ها باید تهویه و روشنایی مناسبی داشته باشند.

نیازهای غذایی خرگوش آنقوره نیز متفاوت از خرگوش‌های گوشتی است. هویج می‌تواند به عنوان یک تشویق مورد استفاده قرار گیرد اما غذای مناسب برای این خرگوش‌ها به منظور تولید الیاف زیاد و باکیفیت، موادی است که دارای پروتئین و فیبر بالا هستند؛ ازجمله گندم، ذرت، جو، بلغور و سویا که در شکل صنعتی به صورت فشرده به فروش می‌رسند و می‌توانند نیازهای جیره غذایی خرگوش‌ها را برطرف کنند.

پرورش خرگوش آنقوره در ایران در تراکم کم (Extensive) توجیه پذیر است و باید به این حرفه به عنوان یک شغل جانبی نگاه شود که با کمک اعضای خانواده و با تجهیزات کم هزینه مبادرت به انجام کار کنند. تولید آنقوره در چین با استفاده از چنین روش‌هایی صورت پذیرفته و مقرون به صرفه بوده است.

البته به منظور احیای پرورش و تولید الیاف این حیوان و ایجاد صنایع جنبی مربوطه‌، در سال 1368 وزارت جهاد سازندگی اقدام به وارد کردن این نژاد از خرگوش کرد، امّا در سال‌های بعد، به دلایل مختلف، این امر به دست فراموشی سپرده شد.

در کمترین حالت ممکن استفاده از 400 قطعه خرگوش ماده و 100قطعه خرگوش نر برای احداث یک مزرعه در کشور می‌تواند صرفه اقتصادی به همراه داشته باشد.

این نوع خرگوش می‌تواند از سه ماهگی باردار شود و میانگین ۵ تا ۶ بچه در هر زایمان تولید کند. هر دو ماه و نیم یک بار پشم آنها چیده می‌شود. همچنین ادرار خرگوش‌ها تجزیه و برای مصارف شیمیایی استفاده و مدفوع آنها برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکته‌ی دیگر، قرار دادن قفس‌های مادران حامله در تاریکی با دمای مناسب و سکوت در محل نگهداری است چراکه تاثیر مستقیمی بر کیفیت پرورش‌آنها دارد.

نباید هرگز تا زمانی که بچه‌ها لانه را ترك نکرده‌اند به آنها دست زد، زیرا نوزادان بوي طبیعی خود را از دست داده که این باعث آشفتگی خرگوش ماده شده و ممکن است به نوزادان اسیب برساند.

محیطی آرام و به دور از هر گونه تنش می‌تواند تاثیر به سزایی در افزایش راندمان تولید داشته باشد. همچنین جهت جلوگیري از ایجاد بیماري باید اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد به گونه‌ای که مراقبت و نظافت دائمی قفس‌ها از الزامات است. بهتر است خرگوش از سایر حیوانات مانند سگ، گربه، همستر و… دور باشد زیرا امکان انتقال بیماري بین آنها وجود دارد.

از مهمترین بیماری‌‌های مرتبط با مصرف گوشت خرگوش می‌توان به تولارمی یا تب خرگوش و بیماري گرسنگی خرگوش اشاره کرد.