گنج پساب

258 تصفیه خانه کشور با ظرفیت اسمی روزانه 5754 هزار متر مکعب، آماده تصفیه آب برای مصارف کشاورزی و صنعت است و برنامه هفتم توسعه نیز بر موضوع «پساب» تاکید دارد.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از روزنامه خراسان : سخنگوی صنعت آب کشور می گوید: پیش نویس ایجاد بازار بورس پساب به تایید اولیه رسیده و با اجرایی شدن آن، نیاز متقاضیان آب تامین خواهد شد.

بازچرخانی آب های صنعتی و پساب؛ عبارتی که به ظاهر ساده و کم ارزش است اما اهمیتش وقتی مشخص می شود که هم از ظرفیت عظیم آن مطلع شویم و هم بدانیم که همین عبارت در سیاستهای کلی برنامه هفتم توسعه کشور نیز آمده است.

بند هفتم برنامه هفتم

مرور سیاستهای کلی برنامه هفتم توسعه که 21 شهریورماه امسال ابلاغ شد، نشان میدهد که بند هفتم آن به موضوع مهم منابع آبی کشور اشاره دارد و موضوعاتی همچون استقرار نظام مدیریت یکپارچه منابع آب کشور را مورد تاکید قرار داده است.

در همین بند به یک حوزه مهم دیگر نیز اشاره شده است: «برنامهریزی برای دستیابی به سایر آبها و بازچرخانی آبهای صنعتی و پساب».

ظرفیت عظیم برای یک کشور خشک و نیمه خشک

توجه به این حوزه در برنامه هفتم توسعه، نشان میدهد که برای کشور خشک و نیمه خشک ما، که با مشکلات عدیدهای در تامین منابع آبی مواجه است و کاهش نزولات آسمانی هم بر این مشکلات افزوده، اهمیت استفاده بهینه از آب های صنعتی و پساب چقدر زیاد است؛ آب هایی که به ظاهر قابل استفاده نیست اما می توان آن را کاملا قابل استفاده کرد.

258 تصفیه خانه فاضلاب در کشور

آنطور که فارس گزارش داده و در شماره مرداد 1401 آمارنامه ماهانه صنعت آب و برق نیز آمده، هماکنون 258 تصفیه خانه فاضلاب در کشور فعال است که روزانه 5754 هزار متر مکعب آب تصفیه شده تولید می کنند. حجمی که در طول یک سال، به حدود 2.1 میلیارد مترمکعب آب می رسد و می تواند نیاز صنعت و بسیاری از حوزه های دیگر را تامین کند.

صنعتی که تشنه آب است

گزارش ها نشان می دهد صنایع آب بر ما که در سال های اخیر به یکی از متهمان بحران آبی تبدیل شدهاند، می توانند منتظر یک تحول بزرگ باشند. گزارش ها حاکی است این صنایع به سالانه حدود 1.3 میلیارد مترمکعب آب نیاز دارند که اگر ظرفیت اسمی تصفیه خانه های کشور به طور کامل مورد استفاده قرار بگیرد، می تواند نیاز آنها را تامین کند.

با این کار، هم صنایع کشور که یکی از حلقه های مهم اقتصادی هستند پویا خواهند بود، هم نگرانی ها از آسیب این صنایع به منابع آب های سطحی و زیرزمینی رفع خواهد شد.

تکلیف قانون برای آبیاری فضای سبز با پساب

حوزه دیگری که از این پساب منتفع خواهد شد، فضای سبز شهری است که البته این صحبت نه فقط در حد یک پیشنهاد، بلکه الزام قانونی است؛ چراکه در ماده 22 قانون هوای پاک به آن اشاره شده است: «وزارت نیرو موظف به تأمین منابع آب مورد نیاز از محل پساب شهر ذی ربط، مشروط به استفاده از روشهای نوین آبیاری توسط شهرداری می باشد».

البته احتمالا این ماده قانون هوای پاک هم به سرنوشت دیگر ماده ها دچار و به فراموشی سپرده شده است.

90 درصد مصرف آب در بخش کشاورزی

البته نباید فراموش کنیم که 90 درصد آب مصرفی در کشور، مربوط به مصارف بخش کشاورزی است، در مقابل حدود 8 درصد مصرف شرب و 2 درصد مصرف صنعت؛ ضمن آنکه میزان بهره وری آب در بخش کشاورزی ما هم بسیار پایین است.

این آمار یعنی حتما باید در کنار فراهم کردن شرایط تامین آب صنعت از پساب، برای استانداردسازی مصرف این آب بازچرخانی شده در کشاورزی و همچنین ارتقای بهره وری این مصرف برنامه داشته باشیم.

تعریف مصارف جدید برای تصفیه خانه ها

سخنگوی صنعت آب کشور در این باره می گوید: بازچرخانی آب به عنوان یکی از محورهای مهم در وزارت نیرو درحال پیگیری است که بخشی از آن مربوط به آب دریا و بخشی مربوط به تصفیه پساب است که بتوانیم این آب نامتعارف را با رساندن به سطح استاندارد و کیفیت مطلوب، برای مصرف در بخش کشاورزی و صنعت آماده کنیم.

فیروز قاسم زاده تصریح می کند: در برخی تصفیه خانه های کشور، با توجه به استاندارد و کیفیت آب خروجی، امکان مصرف در بخش کشاورزی نیز پیش بینی شده و تقاضاهای آن هم وجود دارد و علاوه بر آن، به دلیل کاهش میزان آب های سطحی و کم آب شدن رودخانه ها به دلیل شرایط آب و هوایی، تمایل کشاورزان به استفاده از آب های تصفیه شده افزایش یافته و در همین راستا طرح های جدیدی برای سایر تصفیه خانه های کشور تعریف شده است.

مهر تایید وزارت نیرو بر ایجاد بازار بورس پساب

فیروز قاسم زاده، سخنگوی صنعت آب کشور، درباره بازچرخانی آب صنعتی و استفاده از پساب تصفیه شده در صنایع می گوید: از ابتدای دولت سیزدهم طرح های مرتبط با بازچرخانی در وزارت نیرو دنبال شده است و نشست های مشترکی نیز با وزارت صمت داشته ایم که طی آن مقرر شده به گونه ای برنامه ریزی شود که در وهله اول، صنایع بزرگ، متوسط و حتی کوچک کشور آب مصرفی خود را از طریق بازچرخانی آب در اختیارشان تامین کنند.

به گفته او، در برخی موارد، حتی امکان پنج مرتبه بازچرخانی آب صنعتی هم وجود دارد و این کار بسیار کمککننده خواهد بود.

تکمیل و تایید اولیه راه اندازی بازار پساب

سخنگوی صنعت آب کشور به طرح کلان دیگری هم اشاره و تصریح می کند: رساندن آب تصفیه خانه ها به صنایع و دیگر متقاضیان مصرف هم یکی از طرح های کلان و راهبردی است؛ اما این انتقال آب بار مالی سنگینی دارد که طبیعتا در شرایط فعلی از توان دولت خارج است.

به همین دلیل پیش نویس طرح بازار پساب و عرضه آن در بورس آماده شده که در وزارت نیرو به تایید اولیه رسیده و تلاش خواهد شد روند قانونی تصویب و ابلاغ آن با همکاری دیگر نهادهای متولی سریعتر پیگیری شود.

به گفته قاسم زاده، با فعال شدن این بازار، سرمایه گذاران شناسایی می شوند و می توانند آب مصرفی مورد نیاز خود را خریداری کنند؛ طرحی که می تواند به تحقق بند هفتم سیاست های کلی برنامه هفتم کمک کند و بازچرخانی آبهای صنعتی و پساب را از مرحله طرح و ایده به اجرا برساند.