سگ‌ها دام همراه

قیمت یک قلاده سگ اصیل تا پنج برابر یک رأس گاو اصیل هلشتاین

دکتر حسن چراغی، دارای دانشنامه دکترای دامپزشکی از دانشگاه ارومیه و رئیس گروه دام‌های زینتی، پوستی و خانگی مرکز اصلاح‌نژاد دام کشور، یکی از کارشناسان برجسته اصلاح‌نژاد در مصاحبه‌ای با نشریه سراسری دام و کشت و صنعت به سوالات خبرنگار ما در رابطه به گستره بهره‌گیری از سگ‌های ایرانی، مراکز پرورش و تربیت، مباحث تولید سگ در کشور و اصولاً مزیت‌های پرورشی سگ از نظر اقتصادی، اشتغال و … پاسخ گفته است.

چه نژاد‌هایی از سگ، برای کار مورد استفاده قرار می‌گیرد وآیا می‌توان از سگ‌های بومی ایران برای این کار استفاده کرد؟

درمجموع تمام سگ‌ها امکان آموزش و انجام کار دارند اما نوع آنها با هم متفاوت است و هر نژاد از سگ در زمینه‌ی خاصی قوی‌تر عمل می‌کند و به همین دلیل به آن‌ها «دام همراه» نیز گفته می‌شود و هر روز نقش پررنگ‌تری در کارهای اجتماعی و شخصی ایفا می‌کنند. با توجه به بزرگی جثه سگ‌های داخلی از آنها در نگهبانی، گله‌داری و شکار، بسته به نژاد، نوع تربیت و آموزش استفاده می‌گردد.

لازم به‌ذکر است استفاده ازسگ‌های نگهبان و گله، موجب کاهش سرقت شده و همزمان امنیت را فراهم آورده که به نوبه خود علاوه‌بر جلوگیری از بروز خسارت برای کشاورزان، گله‌داران و … کاهش تشکیل پرونده‌های مربوط به سرقت را باعث گردیده که این خود موجب جلوگیری از هدر رفت زمان و انرژی نیروهای انتظامی و قضایی خواهد شد.

آیا مراکز پرورش سگ در ایران برای این منظور وجود دارد؟

بله، مراکز بسیار زیادی درحال حاضر در امور مختلف ازجمله پرورش و تربیت سگ‌، پانسیون برای نگهداری موقت سگ‌های دارای مالک و مراکز نگهداری سگ‌های بدون‌صاحب درکشور وجود دارند که تعداد کمی دارای مجوز هستند. در تلاشیم با همکاری سازمان نظام مهندسی کشاورزی، سامان‌دهی این مراکز به انجام برسد.

به فعالان این حرفه چه تسهیلاتی اعطا می‌شود؟

سرمایه‌گذاران و فعالان این رشته که موفق به کسب مجوز از سازمان نظام مهندسی کشاورزی شده‌ باشند مانند سایر مراکز پرورش دام در صورت واجد شرایط بودن امکان دریافت تسهیلات را دارند. ضمناً رایزنی و نشست‌های مختلف با مراکز علمی و استاندارد زیرنظر جوامع علمی جهانی صورت گرفته و درحال حاضر سعی در به‌روز کردن مراحل اخذ مجوز براساس استانداردهای جهانی برای فعالان این شغل در دست انجام است.

آیا تربیت و تولید سگ‌ با کیفیت‌های استاندارد، در داخل امری به صرفه است؟

با توجه به افزایش تقاضا و بالارفتن نرخ ارز‌، تربیت و پرورش سگ‌‌کاری ، بسیار سودآور است، به‌طوری که قیمت سگ‌های مولدِ بالغِ وارداتی، براساس شجره، آموزش و استانداردهای لازم حدود 10 هزار یورو(320 میلیون تومان) و در همین حال قیمت یک قلاده سگ خارجی(تولید داخل) نزدیک به یکصد میلیون تومان است.

چه برآوردی از گردش مالی این حرفه در ایران دارید؟ مزیت‌های پرورش سگ از نظر اقتصادی، میزان اشتغال‌زایی و … از نظرمقایسه با دیگردام‌ها چیست؟

سگ‌ها براساس برآوردهای انجام شده چهارمین جمعیت دام کشور را تشکیل می‌دهند و مطابق آمار منتشره و برگرفته از گمرکات، 8/3 میلیون دلار در سال 97 ارزش واردات غذای سگ‌ها و گربه‌ها(علاوه‌بر غذاهای تولید داخل و …) به کشورمان بوده است و این خود می‌تواند تخمینی بر ارزش خود سگ‌ها و صنایع‌جانبی مربوط به آن باشد.

با توجه به ایجاد سکونتگاه‌ها و مراکز کشاورزی، صنعتی برون‌شهری و نیاز به حفظ امنیت آنها همچنین با افزایش استفاده‌ از سگ در حرفه‌های مختلف، هر روز تقاضا برای بهره‌بردن از این دام، به‌خصوص انواع اصلاح‌نژاد شده آن رو به افزایش است. برای پی بردن به اهمیت این دام در مقایسه با سایر دام‌ها نکته‌ای را به نظرتان می‌رسانم.

گله‌ای به وسعت 5 هزار رأس گوسفند توسط دوقلاده سگ تربیت‌شده، از سرقت و حمله وحوش نگهبانی می‌شوند. پس ارزش کاری این دو محافظ می‌تواند معادل ارزش آن 5 هزار رأس گوسفند باشد که غذای انسان‌ها را تامین می‌کنند.

چالش صدور سگ‌های باکیفیت و حرفه‌ای ایران؟

برای اینکه سگ‌های تولید کشورمان را بتوان به‌طور رسمی صادر کرد سگ‌های مولد باید دارای مدرک ثبت‌نژادی و شجره‌نامه از سازمان‌های معتبر صادرکننده یا یکی ازسازمان‌های تک‌نژادی باشد که کشورهای دیگر به استناد آن، امکان ثبت در اِستاد بوک (دفتر ثبت)‌شان را داشته باشند.

در برخی کشورها یا بعضی نژادهای خاص مدارک موردنیاز از این نیز فراتر رفته و علاوه‌بر داشتن شجره‌نامه نیاز است تا تست‌های دیگری ازجمله: HD(تست لگن)، ED (تست آرنج)، AD(تست استقامت) و … از والدین سگ موردنظر و یا خود سگ گرفته شده باشد‌.

برای صادرات‌، بخش خصوصی(مراکز پرورش سگ) می‌تواند به شکل مستقل با بازاریابی برون‌مرزی، اخذ مدارک و گواهی سلامت از سازمان دامپزشکی

که هم‌اکنون نیزصورت می‌پذیرد؛ سازوکارهای لازم را برای صادرات انجام دهند.

چه استاندارد‌ها و بحث‌های بهداشتی، درمانی برای مراکز پرورش سگ مورد نظر وجود دارد؟

در حال‌حاضر براساس استانداردهای موجود در بخشِ دهم کتاب نظام دامپروری، مجوزگیرندگان ملزم به رعایت مسایل فنی هستند و مراتب بهداشتی آن نیز توسط متولیان تحت‌نظر سازمان دامپزشکی کشور به متقاضیان ارائه می‌شود، اما همانطورکه پیش‌ از این گفته شد با تبادل اطلاعات در حال تدوین استانداردها و به‌روز کردن آن هستیم.

مباحث بهداشتی و واکسیناسیون، مربوط به سازمان دامپزشکی و زیرمجموعه‌های بهداشتی آن است اما در بحث ثبت‌جهانی سگ‌ها و اخذ فامیلی برای مراکز مربوطه، از شروط آن داشتن شناسنامه بهداشتی و تایید برگه درخواست ثبت توسط دامپزشک است.

برای رشد این حرفه در آینده چه برنامه‌هایی دارید؟

تلاش می‌کنیم با الگو‌برداری درست از جوامع پیشرو و ضوابط جهانی آن نسبت به:

• هویت‌دار نمودن این نوع دام در کشور

• ثبت و معرفی نژادهای سگ ایرانی به مجامع جهانی

• صدور مجوز و نظارت‌بر مراکز پرورش

• اهمیت دادن به بخش خصوصی مرتبط

قصد داریم مثل کشورهایی چون آلمان و هلند که در آن‌ها VDH و Dutch Kennel Club که امور مربوط به سگ‌ها را انجام می‌دهند(سالیانه گزارش آن را به مراکز سیاستگذاری این امر ازجمله وزارت کشاورزی و دامپزشکی در کشورشان ارائه می‌کنند) اقدام کنیم و بتوانیم بیشتر از قبل، خدمات اصولی و علمی این نوع مراکز پرورش را به کار برده و در گستره جهانیِ این حرفه و صنایع‌جانبی وابسته به آن را معرفی نماییم.

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۴۶