خشکسالی بلای جان زعفرانکاران خراسان شمالی
خشکسالی و کاهش بازندگی زعفرانکاران خراسان شمالی را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است
کاهش بارندگی و خشکسالی سالهای گذشته تولید زعفران را در استان خراسان شمالی به یکسوم کاهش داده است، آن هم محصولی که ۵۰۰ میلیارد تومان گردش مالی در سال دارد.
کاشت زعفران در کشور ایران سابقه سههزارساله دارد که در حال حاضر ۹۵ درصد زعفران جهان در ایران تولید میشود. زعفران به علت طعم و رنگ و عطر عالی، یکی از ارزشمندترین محصولات ایران محسوب میشود که جهانیان را مجذوب خودکرده است.
به گفته مسئولان جهاد کشاورزی خراسان شمالی، این استان سومین استان تولیدکننده زعفران در کشور است که شهرستان فاروج بیشترین مساحت کشت زعفران را به خود اختصاص داده است بهنحویکه از چهار هزار و ۲۰۰ هکتار سطح مزارع زعفران در خراسان شمالی، دو هزار و ۵۰۰ هکتار از این مساحت در شهرستان فاروج قرار دارد.
کاهش تولید زعفران به دلیل خشکسالی
آبیاری مزارع زعفران از ابتدای پاییز انجام میشود و حال با توجه به محدود بودن منابع آبی در کشور و منطقه، همهی امید کشاورزان به بارندگیهای طی سال است که اگر این ممکن نباشد عملاً میزان عملکرد و گلدهی پیاز زعفران را تحت تأثیر قرار میدهد و زعفران از بین خواهد رفت. شواهد نشان میدهد که در سالهای اخیر خشکسالیها در کشور و استان خراسان شمالی باعث کاهش تولید زعفران شده، تولید محصولی که تنها منبع درآمد زعفران کاران این استان بود.
برزگر، یکی از زعفران کاران فاروجی، میگوید: امسال نیز مانند سالهای گذشته ۱۰ هکتار از زمینهای خود را به کشت زعفران اختصاص دادهام و با توجه به خشکسالی سال گذشته و جاری پیشبینی میشود برداشت گل زعفران امسال نسبت به سال گذشته یکسوم باشد لذا هر یک کیلو گل زعفران، ۶۰ تا ۶۵ گرم زعفران خیس و یا ۱۰ تا ۱۲ گرم زعفران خشک میدهد.
وی با بیان اینکه یک واحد بستهبندی زعفران در شهرستان دارم که بعد از فرآوری، آن را به کشورهای آلمان، سویس، امارت و اسپانیا، کویت صادر میکنم و به دلیل داشتن نمایندگی در اسپانیا، عمده صادرات ما به کشور اسپانیا است، ابراز کرد: در سال گذشته قیمت هر کیلو گل زعفران۷۰تا۸۰ هزار تومان بود ولی امسال به دلیل خشکسالی برداشت گل زعفران کاهشیافته به همین دلیل قیمت آن نیز در سال جاری به ۲۲۳ هزار تومان افزایشیافته است.
کشت زعفران صرفه اقتصادی ندارد
این فعال حوزه تولید زعفران درخصوص قیمت تمامشده هر کیلو زعفران خشک برای کشاورز را ۱۰ میلیون تومان عنوان میکند و میگوید: در سال جاری قیمت هر کیلو پوشال ۱۶ میلیون و نگین ۲۰ میلیون تومان است درصورتیکه سال گذشته قیمت تضمینی خرید زعفران بین ۱۱ تا ۱۳ میلیون تومان بود.
برزگر با بیان اینکه هر سال به دلیل برداشت زیاد گل زعفران با کمبود کارگر مواجه بودیم بهنحویکه از استان خراسان رضوی و استانهای شمالی کشور کارگر برای برداشت محصول کمک میگرفتیم ولی در سال جاری به دلیل کاهش محصول با این مشکل مواجه نیستیم، افزود: در سال جاری به دلیل هوای سرد، برداشت زعفران زودتر آغاز و تا بیستم آبان ماه ادامه دارد.
وی در پاسخ به سؤال اینکه آیا راهاندازی بازارچه زعفران در سال گذشته در شهرستان فاروج کمکی به زعفران کاران کرد یا خیر؟ میگوید:این اقدام کار بسیار خوبی و قابل پسندی است زیرا در این بازارچه محصولات زودتر و یا قیمت مناسب خریداری شد و گل زعفرانی خراب نشد و خوشبختانه امسال نیز این بازارچه راهاندازی شده است لیکن از جهاد کشاورزی می خواهیم هرچه زودتر نسبت به خرید محصول گل زعفران اقدام کند تا کشاورز مجبور نشود به دلیل مشکلات مالی محصول خود را به قیمت پایینتر به تاجر بفروشد.
مشکلات بی شمار تولید زعفران
یکی دیگر از زعفران کاران استان خراسان شمالی در گفتگو با بازار؛ میگوید: چند سالی است که به کشت زعفران در استان مشغول هستم و با توجه به اینکه پیاز زعفران در هنگام کشت نیاز به آبیاری دارد متأسفانه در سال گذشته بارندگی در این استان کم بود و پیازهای زعفران آنطور که باید رشد نکردند و پیشبینی میکنم به دلیل کاهش بارندگی گل زعفران کمی از مزرعه خود برداشت کنم.
یزدان یزدانی با اشاره به اینکه در سالهای گذشته بحث دلالبازی در هنگام برداشت و خریدوفروش زعفران بسیار بود بهنحویکه زمانی محصول از در دست کشاورز خارج میشد قیمتها افزایش مییافت، ابراز کرد: از سال گذشته با راهاندازی این بازارچه کمی از این مشکل حلشده است.
خراسان شمالی رتبه سوم تولید زعفران را در کشور دارد
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فاروج نیز در گفتگو با بازار؛ با بیان اینکه خراسان شمالی رتبه سوم تولید زعفران را در کشور دارد و بیشتر زعفران استان در شهرستان فاروج تولیدمیشود، گفت: بازارچه زعفران با ۳۰ غرفه در این شهرستان راهاندازی کردهایم که در این بازارچه قیمت گل زعفران روزانه اعلام میشود و کشاورزان میتوانند طبق قیمت اعلامی محصولات خود را به فروش برسانند.
حبیبالله مقتدر بابیان اینکه خریدوفروش گل در خیابان و معابر شهر فاروج ممنوع است میگوید: سال گذشته در خرید حمایتی دو هزار ۴۰۰ کیلوگرم زعفران توسط سازمان تعاون روستایی استان خریداری شد.
تولید ۲۰ تن نگین زعفران از سطح مزارع خراسان شمالی
عبدالله یوسفی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در گفتگو با بازار؛ با اشاره به اینکه هماکنون برداشت زعفران از سطح مزارع این استان آغازشده است میگوید: خراسان شمالی سومین استان تولیدکننده زعفران در کشور است.
یوسفی با بیان اینکه چهار هزار و ۲۰۰ هکتار سطح مزارع زعفران در خراسان شمالی است که دو هزار و ۵۰۰ هکتار از این مساحت در شهرستان فاروج قرار دارد، بیان کرد: پیشبینی میشود در سال جاری بیش از ۲۰ تن نگین زعفران از سطح مزارع این استان جمعآوری شود که ارزش مالی زعفرانهای تولیدی در استان طی سال جاری به حدود ۵۰۰ میلیارد تومان خواهد رسید.
وی با بیان اینکه درمجموع ۹ مجوز فرآوری زعفران در استان صادرشده است، به بازار میگوید: از این تعداد هفت مجوز برای شهرستان فاروج است لذا با ایجاد بازار تخصصی زعفران در فاروج توسط تعاون روستایی استان، خدمت مهمی تولیدکنندگان و تجار زعفران شده است بهنحویکه بهعنوان یک مرکز مبادلات تجاری در سطح کشور تلقی میشود و به ثبات بازار و تصمیمگیریهای اساسی در این حوزه کمک میکند.
گفتنی است، استان خراسان شمالی مستعد کشت زعفران در کشور است و اکنون باید منتظر ماند و دید که زمستان امسال چه بر سر کشاورزی و به خصوص زعفران کاری خراسان شمالی می آورد.
کبری لطفی میشامندانی ـ کارشناس بخش کشاورزی