اثرات مثبت و منفی covid19 بر طبیعت

غیبت انسان‌ها در پاره‌ای از مناطق موجب افزایش جانوران شده؛ در حالی که حذف عملیات حفاظتی در مناطقی دیگر به گونه‌های جانوری زیان وارد کرده است.

مزرعه سبز : زمانی که covid19 سراسر جهان زندگی را متوقف کرد، داستان‌های دیگری بر سر زبان‌ها افتاد که در غیاب آدم‌ها بخش‌هایی از طبیعت سالم مانده و نقاط دیگری نیز دست نخورده باقی ماندند. گزارش‌هایی از دلفین‌های سانتیاگوی شیلی ارائه شده است، اما تحقیقات جدید نشان داده که انسان‌ها به یکباره از بسیاری از محیط‌های زیست خارج و تجمعات فشرده‌ای در مناطق مسکونی به وجود آوردند.

شاید هنوز خیلی زود باشد تا اثرات مثبت یا منفی ناپدید شدن انسان‌ها از برخی از محیط‌های زیست را نتیجه‌گیری کرد.

در تحقیقاتی که از 67 کشور به عمل آمده، همان طور که بسیاری از افراد انتظار داشتند، این شرایط برای طبیعت فواید بسیاری داشته، چراکه به طور ناگهانی مسافرت‌های زمینی، هوایی و دریایی متوقف شده‌اند. حیات وحش نیز از آلودگی هوا و سر و صداهای صنعتی اندکی آسوده شده و استخراج از منابع طبیعی و فعالیت‌های کارخانه‌های تولیدی اندکی کاهش یافته است.

آشغال‌های کمتری در سواحل رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و پارک‌ها دیده شد و این سواحل اندک زمانی در اختیار حیات وحش قرار داده شدند؛ به عنوان مثال در سواحل فلوریدا به نسبت سال‌های قبل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها 39 درصد افزایش داشت. ماهی‌گیری در اقیانوس‌ها 12 درصد کاهش و حیوانات کمتری در جاده‌ها و در آب‌ها کشته شدند. سر و صدا در اقیانوس‌ها که گفته می‌شود برای برخی از جانوران دریایی مزاحمت ایجاد می‌کند به شکل قابل ملاحظه‌ای کم شده است.

کسادی زیادی به علت فقدان حضورر آدم‌ها به وجود آمد و تعطیلی‌ها بر بسیاری از تحقیقات و فعالیت‌ها اثر گذاشت و موجب گردید تا در بسیاری از مناطق شکار و ماهیگیری غیرقانونی توسط افراد فقیری که شغل و درآمد خود را از دست داده بودند به وقوع بپیوندند و افراد بیکار شده درپی یافتن راه‌هایی برای جبران درآمد و تامین غذای خود باشند.

فعالیت‌های اکوتوریستی که موجب کسب درآمد بودند متوقف شدند و بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها در این رشته حذف و یا به تعویق افتادند. پارک‌هایی که برای بازدیدکنندگان باز شده بودند تا زمان نامعینی بسته شدند. در بسیاری از مناطق دوچرخه‌سواران به راه افتادند و عادات گذشته را از یاد بردند و گیاهان بسیاری لگدمال نشدند.

محققان تخمین می‌زنند که تاخیر در برنامه‌های کنترل گونه‌های تحت انقراض به علت تعطیلی‌های ایجاد شده می‌تواند از اثرات سوء بسیاری داشته باشند.

شکست در دفع موش‌هایی که به لانه‌های پرندگان دریایی حمله کرده و تخم‌های آن‌ها را می‌خوردند می‌تواند به کاهش تولد بیش از دو میلیون جوجه در سال جاری منجر شود. میزان برآورد در این تاثیرات منفی قابل پیش بینی بود؛ اما باید در پی یافتن اثرات مثبت نیز باشیم، چراکه مشخص می‌شود که اکوسیستم‌ها تا چه اندازه به حمایت انسان نیاز دارند.

برخی از این تغییرات می‌تواند در مورد یک سری از مواردی که با مشکل روبه‌رو هستند به اجرا درآید؛ به عنوان مثال غازهای برفی در مسیر مهاجرتشان از آمریکا و کانادا می‌گذرند و برای خوردن غذا در مزارع می‌نشینند شکار می‌شوند؛ اما در سال کرونا این صید شدن‌ها کاهش یافت و فشار بر غازها کم شد؛ بنابراین به مناطق قطبی وارد شدند و سالم‌تر از همیشه به مهاجرت خود ادامه دادند و برای سال‌ها می‌توانند در این اکوسیستم باقی بمانند.

زمانی که دنیا به حالت عادی خود برگردد، اطلاعات جمع‌آوری شده در اثنای دوره کرونا برای توسعه برنامه‌های حفاظتی مفید خواهد بود و نشان داده خواهد شد که انسان چگونه محیط زیست اطراف خود را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

نکته قبل ذکر در اینجا مشاهده تغییراتی است که در طول زمان ایجاد و انسان را به سمت عادی شدن هدایت می‌کند و این اطلاعات به دست آمده برای طرح‌ریزی بهتر به منظور حفاظت از تنوع زیستی در مناطق دور و نزدیک بدون در نظر گرفتن جمعیت می‌باشد.

در اثنای شیوع کرونا فقط طبیعت از مزایای آن بهره‌مند نشده، بلکه انسان‌ها نیز منافعی نصیبشان شده، به این شکل که نتیجه گرفتند برای انجام بهترین دفاع در مقابل پاندمی‌های آینده باید از طبیعت محافظت کرد، به این ترتیب که از درگیری بیشتر با حیواناتی که می‌توانند ناقل ویروس بوده و از یکی به دیگری آن را انتقال دهند، اجتناب نمود.

جلوگیری از پاندمی‌های آینده حفظ حیات بشری و تصمیم‌گیری و مدیریت مراقبت از تمامیت کره زمین و اقیانوس‌ها است که باید با روش‌های به هم پیوسته انجام گیرد.

مهدی رجول دزفولی