کشاورز و صادرکننده ایرانی دلسوزی ندارد

دوباره داستان فرار از مسئولیت و پاس دادن مسئولیت به یکدیگر شروع شده است، تا وقتی هوا آفتابی است و هیچ مشکلی بروز نکرده، همه در صف اول حاضر هستند و ادعای مسئولیت می‌کنند؛ اما به محض این‌که مشکلی بروز می‌کند همه از مسئولیت فرار می‌کنند و نه فقط از خود رفع مسئولیت می‌نمایند، بلکه یکدیگر را نیز مقصر می‌شمارند و می‌گویند که باید آنان مواخذه شوند.

مزرعه سبز: جالب است که آن معرفی‌شدگان به عنوان مقصر، تقصیر را به گردن افراد قبلی یا بعدی می‌اندازند و سرانجام مشخص نمی‌شود که مشکل دقیقاً در چه نقطه‌ای و بر اثر چه چیزی رخ داده و چگونه باید از ماجرا رفع اشکال کرد. اتفاقاً در این گونه موارد آنچه اهمیتی ندارد مقصر و مسئولیت آن در برابر مشکل است؛ چراکه آسیب‌دیدگان به جای معرفی و حتی مجازات مقصر می‌خواهند مشکل برطرف شود تا آسیب و آسیب‌های اجتماعی بعدی به حداقل کاهش یابد.

ابلاغ آیین نامه جدید روسیه به سفارت ایران در خردادماه گذشته

ماجرا از آن‌جا آغاز شد که در هفته‌های گذشته سرویس فدرال نظارت بر بهداشت دامی و گیاهی روسیه فلفل‌های دلمه ایران را به دلیل عدم رعایت مقررات بهداشتی و باقی ماندن سموم گیاهی در فلفل‌ها به میزان بیش از حد مجاز بازگشت داد. همچنین مأموران این سرویس در داغستان از ورود فلفل‌های دلمه ایرانی به مقصد روسیه جلوگیری و اعلام کردند که برای ورود سبزیجات، واردکننده باید گواهی عدم‌وجود باقی ماندن سم در گیاه از مراجع ذی‌صلاح ایرانی ارائه کند.

مأموران روسیه به تجار ایرانی گفتند که از ماه ژوئن (خردادماه) گذشته، طی نامه‌ای به سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو این آیین‌نامه ابلاغ و تصریح شده بود که بدون ارائه چنین گواهی‌نامه، روسیه از ورود سبزیجات تازه ایران جلوگیری خواهد کرد. جالب آن است که سفارت کشورمان در مسکو نیز در بیانیه‌ای با تأیید این نامه گفته است که نامه برای مقامات وزارتخانه جهاد کشاورزی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارسال شده؛ ولی هر دو نهاد دعوت وزارت امور خارجه را برای تشکیل نشست و بررسی موضوع بی‌پاسخ گذاشته و همکاری نکردند.

جالب است که این نامه در همان زمان برای مقامات مسئول در وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارسال شده، اما تا امروز به تجار، صادرکنندگان و تولیدکنندگان که محصول به روسیه صادر می‌کنند، اعلام و ابلاغ نشده است.

آقای معاون وزیر جهاد کشاورزی در نامه‌ای خنده‌دار به رئیس سازمان غذا و دارو بهداشت از واصل شدن خبر مرجوع شدن برخی اقلام کشاورزی از روسیه به این معاونت، خبر داده است. عباس عسکرزاده در این نامه به معاونت غذا و دارو بدون اشاره به نامه خردادماه سفارت جمهوری اسلامی ایران از قول واردکنندگان و تجار درخواست بررسی میوه‌ها و سبزیجات تازه از نظر باقی ماندن سموم شیمیایی را مطرح می‌کند؛ در حالی که عسکرزاده می‌توانست سوابقی که در آن دولت روسیه خواستار نظارت بر بهداشت دامی و گیاهی و بررسی میوه و سبزیجات از نظر باقی ماندن سموم کشاورزی شده بود را مشاهده نماید. در این صورت داده تمهیداتی اندیشیده می‌شد که در آن راه بررسی و اعطای گواهی‌نامه به میوه و سبزیجات صادراتی ایران به روسیه هموار می‌گشت.

ادعای عجیب رئیس سازمان حفظ نباتات

جالب است که در این میان چنگلوایی، رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، در مصاحبه با پایگاه خبری میزان اصل ماجرا را انکار کرده و در حالی که تجار ایرانی می‌گویند ده‌ها کانتینر از روسیه و مزرهای آن کشور برگشت خورده، آقای چنگلوایی می‌گوید اصلاً فلفل دلمه از روسیه برگشت نخورده است.

همین دیروز (یکشنیه 14/09/1400) صدای جمهوری اسلامی ایران از قول یک صادرکننده سبزیجات تازه به روسیه اعلام کرد که فقط 50 کانتینر متعلق به او از روسیه عودت داده شده است. برخی مقامات جهاد کشاورزی نیز اعلام کرده‌اند که فقط دو محموله از روسیه بازگشت داده شده است. البته مقامات توضیح نمی‌دهند که این مجموعه شامل چه تعداد کانتینر و چه حجم یا وزن از سبزیجات صادر شده بوده است.

برای رفع مشکل چه باید کرد؟

در هر حال محموله اکنون بازگشت داده شده و بر تجار و کشاورزان ایرانی خسارت زیادی وارد شده، اما مشکل آن است که هیچ کس نمی‌گوید اکنون برای رفع مشکل چه کاری باید انجام شود و در آینده برای عدم تکرار چه اقداماتی و چگونه لازم است انجام شود.

انداختن توپ به زمین وزارت بهداشت و درمان

اکنون مقامات وزارت جهاد کشاورزی توپ را به زمین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان غذا و دارو این وزارتخانه می‌اندازند و می‌گویند: براساس قانون سازمان غذا و دارو موظف به ارائه گواهی‌نامه‌های عاری بودن محصولات از باقی مانده سموم کشاورزی است. بر این پایه اگر مشکلی پیش آمده و گواهی لازم صادر نشده یا به خاطر عدم وجود تأییدهای لازم محصول صادر شده‌ای برگشت داده شده، باید به سراغ مسئولان غذا و دارو رفت و آنان را بازخواست کرد.

این حرف چه به صورت کلی و چه به صورت جزئی ممکن است درست باشد و به لحاظ قانونی مجموعه غذا و دارو به وظیفه خویش عمل نکرده باشد؛ اما کسی که می‌تواند از جایگاه حقوقی و منافع کشاورزان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی پاسداری کند آیا باز هم سازمان غذا و دارو است؟

چرا تغییر قوانین صادراتی به تجار ایرانی ایرانی ابلاغ نشد؟

سید جواد ساداتی‌نژاد و همکارنش چه در معاونت زراعت، چه در معاونت توسعه بازرگانی، چه در سازمان حفظ نباتات کشور به خوبی می‌دانند که هم به لحاظ اخلاقی و هم به لحاظ سازمانی مقابل کشاورزان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی مسئول هستند و از این مسئولیت نمی‌توانند شانه خالی کنند. چه کشاورزان و صادر کنندگان به قوانین کشورها و تغییرات قوانین آن‌ها نه آگاهی دارند و نه امکان دسترسی؛ اما این امکان برای مقامات رسمی و از جمله مدیران وزارت جهاد کشاورزی وجود دارد.

به همین دلیل باید پرسیده شود که چرا تغییر رویه‌ها و قوانین در کشور روسیه که در خردادماه گذشته از طریق سفارت ایران به مجموعه ذی‌ربط ابلاغ و اعلام شده بود در زمان مقرر به اطلاع کشاورزان و تجار ایرانی نرسیده است؟ آیا اطلاع‌رسانی به کشاورزان هم در ذیل مسئولیت‌های سازمان غذا و دارو تعریف می‌شود؟ آیا دلسوزی برای کشاورزان، کشاورزی و محصولات صادراتی ایران هم بر عهده نهادهای دیگر مانند سازمان غذا و دارو است؟

نادر کریمی جونی

کارشناس اقتصاد کشاورزی