آلودگی منابع آب توسط علف‌کش‌ها
مصرف علف‌کش‌ها در محیط‌زیست به آلودگی منابع آب می‌انجامد که با احتساب(جذب، جذب و بارندگی)، دگرگونی(تجزیه یا تخریب) و جابه‌جایی(رانش، تبخیر، ابشویی و روان‌آب) و بر هم کنش این فرایندها بر یکدیگر کنترل می‌شود. مشکل اصلی آلودگی در رابطه با علف‌کش‌هایی است که مستقیماً و قبل از کاشت، در خاک استفاده می‌شوند.
مصرف علف‌کش‌ها در محیط‌زیست به آلودگی منابع آب می‌انجامد که با احتساب(جذب، جذب و بارندگی)، دگرگونی(تجزیه یا تخریب) و جابه‌جایی(رانش، تبخیر، ابشویی و روان‌آب) و بر هم کنش این فرایندها بر یکدیگر کنترل می‌شود. مشکل اصلی آلودگی در رابطه با علف‌کش‌هایی است که مستقیماً و قبل از کاشت، در خاک استفاده می‌شوند.
شسته‌شدن سطح خاک به‌عنوان اصلی‌ترین عامل آلودگی آب‌های زیرزمینی توسط علف‌کش‌ها رخ می‌دهد. این فرایند، شکل اصلی جابه‌جایی خاک دارای علف‌کش‌های غیر فرار و محلول در اب است.
نکته حائز اهمیت آن است که شستشوی ترکیب علف‌کش‌های همراه با بافت خاک، برای رسیدن به محل بذر در خاک و کمک به بهره‌وری محصولات، با کنترل علف‌های هرز ضروری است.
متاسفانه، علف‌کش‌ها به لایه‌های عمیق‌تر خاک نفوذ کرده و تا زمانی که توسط ریشه‌ها استفاده شوند، وارد مجراهای آب زیرزمینی شده و آنها را الوده می‌کنند.
آلودگی آب نه‌تنها به منابع آب کشاورزی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی محصولات، آب و هوا، توپوگرافی و مدیریت منطقه مربوط می‌شود، بلکه خصوصیات کاربردی فنی دیگری مانند استفاده از آب مخازن و سیستم‌های انتقال نیز دارد. بنابراین، شیوه‌های نظارت بر منابع آب و استفاده از علف‌کش‌های بی‌خطر باید اعمال شود.
عوامل مؤثر بر آلودگی آب توسط علف‌کش‌ها
عوامل مختلفی بر آلودگی منابع آب توسط علف‌کش‌ها تأثیر می‌گذارد. این عوامل با خاک، علف‌کش‌ها و محیط‌زیست در ارتباط هستند. زهکشی خاک روی جابه‌جایی علف‌کش‌ها تأثیر می‌گذارد، زیرا در شستشوی آنها نقش دارد.
خاک‌های کشاورزی اغلب به خوبی زهکشی می‌شوند که آبیاری، جابه‌جایی علف‌کش‌ها و انتقال آنها به آب‌های زیرزمینی و آب شیرین را سرعت می‌بخشد. این جابه‌جایی، در مسیر آب و در بافت خاک رخ می‌دهد و به سرعت یک منطقه جغرافیایی بزرگ را فرا می‌گیرد. بدین‌ترتیب، حرکت علف‌کش‌ها در خاک با حرکت آب در جهات مختلف به‌صورت عمودی(شسته شدن) و یا افقی(رواناب و آب‌های جاری) اتفاق می‌افتد.
درجه حرارت بر فعالیت علف‌کش‌ها در خاک تأثیر می‌گذارد، به این طریق که علف‌کش‌ها در فعالیت‌های میکروبیولوژی نیز دخالت می‌کنند.
علاوه‌بر این، تخریب شیمیایی و فتوشیمیایی نیز باعث کاهش سمیت علف‌کش‌ها در خاک می‌شود، اما هرچه علف‌کش در خاک بیشتر جذب شود، مولکول آن در محیط ماندگاری بیشتری خواهد داشت. استفاده از علف‌کش‌ها در مناطق غیر کشاورزی، سبب آلودگی محیط‌زیست می‌گردد. در بسیاری از مناطق مانند جاده‌های آسفالت شده و پیاده‌روها(سطوح سفت و سخت) هیچ ماده‌مغذی برای جذب وجود ندارد و به ویژه بعد از بارندگی، این مواد شسته شده و به داخل مسیرهای آب و نواحی غیرهدفمند آسیب‌پذیر وارد می‌شوند. در نتیجه، علف‌کش‌های موجود در آب اغلب ناشی از استفاده غیر کشاورزی از آنها در مناطق دیگر است. علاوه‌بر این، جدای از منطقه استفاده شده، استفاده با غلظت بالای علف‌کش نیز آلودگی در محیط را افزایش می‌دهد و موجب پایداری علف‌کش در خاک می‌گردد.
یکی دیگر از عوامل موثر بر آلودگی آب توسط علف‌کش‌ها، باران است، زیرا میزان بالای بارندگی خطر آلودگی آب‌های زیرزمینی به علف‌کش‌ها را افزایش می‌دهد. حرکت علف‌کش‌ها به سمت حوضه‌های آب به‌طور مستقیم ناشی از همین رخداد است که در مناطق زهکشی شده و پس از بارندگی اتفاق می‌افتد. فاصله زیاد منابع آب و محل استفاده از علف‌کش‌ها برای به حداقل رساندن تأثیرات باقیمانده در سیستم آبزیان بسیار مهم است. علف‌کش‌های ماندگار در محیط که دارای حلالیت، تحرک و قدرت جذب زیاد در ذرات خاک و یا قابلیت تبخیر دارند، در صورت استفاده نشدن صحیح، پتانسیل بسیار زیادی برای آلودگی آب دارند. قبل از استفاده از علف‌کش‌ها، بررسی خطر آنها در محیط‌زیست ضروری است و باید به آگاهی‌های مندرج در بروشور کالا توجه گردد.
نتیجه
• علف‌کش‌های بسیار محلول در آب باید به‌طور انحصاری در فصل خشک استفاده شوند تا تأثیر آنها روی منابع آب به حداقل برسد.
• نوع آب منطقه در رابطه با علف‌کش‌ها مهم است که به عنوان مثال، آب آشامیدنی، آب مخزن‌ها، دریاچه‌ها و نهرها در این رده‌ها هستند و باید به روند آلوده شدن آنها توجه کرد.
• همچنین، انجام اقدامات کوچک برای حفظ منابع آب و آلوده نشدن آنها، مانند استفاده مناسب از بسته‌بندی و تکنیک‌های مدیریت زراعی، مانند جلوگیری از ورود سموم به رواناب‌ها و یا تبخیر آنها است.
مترجم: معصومه صالحی وزیری
