قاچاق زعفران اقتصادی تر از صادرات

قیمت زعفران امسال نسبت به سال گذشته رشد خوبی داشت؛ اما متأسفانه مشکلاتی مانند قاچاق زعفران، تحریم‌ها، نرخ واردات و تعهدات ارزی این بازار را تحت تأثیر قرار داده است. در حال حاضر قیمت هر کیلو زعفران نگین نوبرانه و تولید امسال با نرخ ۲۱ تا ۲۲ میلیون تومان در بازار خریدوفروش می‌شود که این موضوع موجب خرسندی بسیاری از تولیدکنندگان در خراسان رضوی شده است.
افزایش قیمت زعفران نگین از مبلغ ۱۷ میلیون تومان در سال گذشته و رسیدن به قیمت ۲۲ میلیون تومان در سال جدید اگرچه روزنه‌ای از امید در دل تولیدکنندگان ایجاد کرده است اما موانع صادرات آن‌هم چنان پیش پای بازرگانان سنگینی می‌کند.
بازار قیمت کنونی هر کیلو زعفران دسته مربوط به تولید سال قبل در حال حاضر ۹ میلیون تومان، پوشال ۱۲ میلیون و نگین ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و سوپر نگین ۱۴ تا ۱۷ میلیون تومان است.
در حال حاضر بنا بر اخبار دریافتی قیمت هر کیلو گل زعفران که تا سال گذشته ۷۰ هزار تومان مورد معامله قرارمی گرفت امسال قیمت گل زعفران به کیلویی ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان رسیده است.
ازآنجایی‌که هنوز تمامی اراضی زیر کشت زعفران به بار ننشسته و زعفران‌ها سر از خاک برنیاوردند لذا کاهش و یا قیمت آن و هم‌چنین میزان برداشت‌شده قابل تخمین نیست.
در همین حال بسیاری از مسئولان بر این باورند که دشواری‌های صادرات رسمی زعفران زمینه را برای قاچاق این محصول به آن‌سوی مرزها هم چنان فراهم کرده است و لذا در صورت استمرار این روند و توسعه سطح زیر کشت در کشورهای همسایه دیگر در آینده حرفی در بازارهای هدف برای گفتن نخواهیم داشت.

مشکلات خرید و صادرات زعفران

در همین حال رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران افزایش قیمت‌ها و نرخ فعلی آن را در بازار موجب رضایت کشاورزان دانسته و می‌گوید: بنا بر دستورالعمل خرید حمایتی زعفران توسط وزیر جهاد کشاورزی هر کیلو زعفران نگین با نرخ ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از کشاورزان خریداری می‌شود که این امر اتفاق خوبی است.
غلامرضا میری با اشاره به مشکلاتی که زمینه خرید و صادرات این محصول هنوز از پیش پای تجار برداشته نشده است به ما می‌گوید: گرچه ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در دنیا محسوب می‌شود، اما تعرفه صادرات زعفران به چین و هند برای ما بسیار بالاست، درحالی‌که تعرفه ورود محصول از افغانستان به این کشورها صفر است.
وی اظهار می‌کند: از همین رو زعفران را به‌صورت قانونی یا قاچاق از کشور ما به افغانستان برده و سپس با برند این کشور در بازارهایی که هدف صادراتی ما بوده و سال‌ها در آن فعالیت داشتیم به فروش می‌رسانند.

سخت‌گیری برای بازگرداندن ارز به کشور

وی با اشاره به این موضوع که سخت‌گیری برای بازگرداندن ارز به کشور نیز برای بازرگانان دردسرساز شده است به ما می‌گوید: تعیین زمان برای بازگشت ارز خود یکی از موانع سد راه صادرات است.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران ادامه می‌دهد: در حال حاضر تحریم‌ها خود موانع بسیاری را بر سر صادرات و معامله با سایر کشورها ایجاد کرده است لذا شرایط صادرات و فروش برخی کالاها زمان‌بر است و از همین رو خواستار افزایش مدت‌زمان رفع تعهد ارزی هستیم. وی بابیان اینکه برگشت ارز معمولاً دو تا پنج درصد برای تاجر هزینه‌بردار است می‌افزاید: صادرکنندگان زعفران مجبور هستند تا ارز را به قیمت‌های پائین تر از بازار و در سامانه نیما یا سنا عرضه کنند و لذا این موضوع به ضرر آن‌ها تمام می‌شود.
میری بابیان اینکه از سه سال پیش تاکنون جلسات متعددی برای رفع مشکلات ارزی و بازگشت آن تشکیل و درخواست‌های متعددی نیز نوشته‌شده است بیان می کند: متاسفانه نه تنها دراین مدت موانع سد راه بازگشت ارز برداشته نشده است بلکه شما مشاهده می کنید که هر روز بر موانع به ویژه محددویت ها افزوده می شود.
وی پیشنهاد می دهد: متاسفانه این محدودیت ها موجب شده تا رقابت تجار با قاچاقچیان سلب شود لذا برای حل این موضوع دولت باید تصمیم بگیرد تا حداقل برای محصولات کشاورزی از برگشت ارز حاصل از صادرات و تسویه در سامانه نیما معاف شوند.

تعهدات ارزی مشکل‌ساز است

وی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان مقابل این قاچاق را به نفع تولیدکننده گرفت نیز توضیح می‌دهد: یکی از مهم‌ترین عوامل سد راه این موضوع تعهدات ارزی است.
وی تعهدات ارزی و زمان اندک بازگشت ارز را به‌عنوان یکی از چالش‌های پیش پای صادرکنندگان عنوان کرده و تاکید می‌کند: متأسفانه تاکنون سیاست‌های تنبیهی از طرح‌های تشویقی ارجحیت داشته است و لذا این موانع موجب شده تا بسیاری از بازرگانان خوش‌نام و صاحب سرمایه برای جلوگیری از بدنامی و گرفتار شدن در دام مشکلات ارزی میزان صادرات خود را کاهش دهند.
غلامرضا میری بابیان اینکه سخت‌گیری‌ها و بخشنامه‌های متعدد در این راستا تنها به نفع قاچاقچیان تا امروز بوده است اظهار می‌کند: صادرات یک کیلو زعفران رقمی معادل سه میلیون برای صادرکننده هزینه دارد ولی برای قاچاقی هزینه‌ای ندارد خوب طبیعی است که اینجا قاچاق به‌صرفه است نه صادرات!
وی بابیان اینکه اخذ تعرفه‌ها سد راه صادرکنندگان شده است به ما می‌گوید: به‌طور مثال در خصوص همین زعفران کشور هندوستان حدود ۴۰ درصد تعرفه واردات از ما اخذ می‌کند درحالی‌که تجار افغانی از این تعرفه مبرا بوده و لذا زعفران از ایران به افغانستان قاچاق و سپس به هندوستان وارد می‌شود.
به باور کارشناسان، در حال حاضر زعفران ایران با قیمت بسیار پایینی به دیگر کشورها قاچاق می شود و لذا اگر جلوی این اتفاق را نگیریم، در آینده جایگاهی در بازارهای جهانی نخواهیم داشت.