نکاتی در مورد کشت نهال

بخش دوم

در بخش اول به علل و چگونگی کشت نهال در قسمت‌های خانگی، شهری و ملی اشاره شد. حال در ادامه موضوع به لزوم رعایت ضوابط کشت نهال پرداخته می‌شود.

به گزارش مزرعه سبز ، بنا بر اظهارات مسئولان باغبانی، در حدود 30 درصد از باغ‌های کشور نیازمند نوسازی هستند چرا که به دلیل فرسودگی و سپری شدن عمر مفید درخت‌ها، نگهداری آنها صرفه اقتصادی ندارد.

ضوابط کشت نهال باید با در نظر گرفتن رشد نهایی هر درخت باشد، به عنوان مثال فاصله دو درخت خرما، گردو، مرکبات یا گیلاس با یکدیگر تفاوت دارد و لازم است که مساحت چتر نهایی هر درخت را رعایت کرد.

کشت نهال در باغچه‌های منازل یا فضاهای شهری نیز باید با رعایت رشد نهایی هر نهال باشد، چرا که ازدحام و نزدیک به یکدیگر کاشتن نهال‌ها می‌تواند در آینده مشکل‌آفرین گردد و گیاهان رشد یافته برای یکدیگر ایجاد مزاحمت نمایند.

از قرن‌ها پیش برخی از درخت‌ها نظیر صنوبر و تبریزی در کنار نهرها به صورت فشرده کاشته می‌شدند که به دلیل ساقه مستقیم و غیرمنشعب، گاه برای ایجاد یک دیوار یا بادشکن کشت می‌شدند.

احداث نهالستان

در سال‌های پیش به دلیل نبودن امکانات لازم و تکنولوژی‌های کنونی از قبیل گلخانه‌های تولید نهال در شرایط کنترل شده، هرگونه تولید نهال در فضای باز به عمل می‌آمد. احداث نهالستان بنابر اقلیم آب‌وهوای منطقه، خاک، روش آبیاری و نوع گیاهان مورد نظر متفاوت است، اما به هر حال، از نظر آب و هوا نباید بسیار سرد و یا بسیار گرم باشد، چرا که می‌تواند گیاهان تازه روئیده را تحت‌تاثیر قرار دهد.

خاک محل نهالستان نباید در شرایط اسیدی یا قلیایی بالا یا شور باشد، ضمن آن که دسترسی به آب مناسب بسیار اهمیت دارد. معمولا گیاهانی که در آینده نزدیک تبدیل به نهال می‌شوند با کاشت بذر، قلمه و یا پیوند تکثیر می‌گردند.

برای این منظور باید بهترین نوع بذر، قلمه و پایه و پیوندک تهیه و با رعایت نکات بهداشتی و شرایط محل کاشته شوند. تهیه بستر مناسب، صاف و مسطح با خاک دارای مواد غذایی کافی، بدون سنگ و کلوخه از اولین فاکتورهای احداث نهالستان است. احداث جوی و پشته متناسب با جنس خاک و در فواصل قابل حرکت برای کارگران، از امور اولیه احداث نهالستان است.

امروزه برای سهولت در نگهداری و کنترل بهتر رشد و نمو نهال‌ها، آن‌ها را درظروف پلاستیکی و یا فلزی می‌کارند تا حفظ آن‌ها آسان و در هنگام حمل به زمین اصلی، به ریشه آن‌ها آسیبی وارد نشود.

زمان کشت نهال

از آن‌جایی‌که بسیاری از نهال‌ها در ابتدا توسط بذر در خزانه‌ها پرورش داده و سپس به زمین اصلی یا گلدان منتقل می‌شوند، زمان این جابه‌جایی باید اساسا در فصول سرد سال و در هنگام خواب گیاه باشد تا در صورت آسیب وارد شدن به ریشه‌ها، گیاه فرصت مرمت خود را داشته باشد. باید توجه داشت که نسبت حجم ریشه به اندازه ساقه و شاخ و برگ‌ها یکی از شاخص‌های انتخاب نهال است، چرا که ریشه‌ها باید بتوانند اندام هوایی را زنده نگهدارند. در بسیاری از خزانه‌ها که می‌باید پیوند روی پایه انجام گیرد، از همان ابتدا فاصله بین بذور و یا پایه را رعایت می‌کنند. این نهال‌ها را پس از تثبیت پیوندک و اطمینان از دوام آنها به زمین اصلی منتقل می‌نماید.

کاشت نهال بسته به مناطق جغرافیایی در پائیز یا زمستان انجام می‌گیرد. معمولا در مناطق جنوبی کشور به دلیل کوتاه بودن دوره سرما و زودرس بودن گرما، انتقال نهال به زمین اصلی در فرصت کوتاهی صورت می‌گیرد، اما در مناطق سردسیر می‌توان پس از سپری شدن یخبندان به کشت نهال اقدام کرد.

نهال گواهی شده

کثرت مراکز تولید نهال در سراسر کشور و نظارت نداشتن بر چگونگی کار آنها، در بسیاری از موارد منجر به عرضه نهال‌های غیراستاندارد و فاقد شناسنامه می‌گردد.

اگر چه خرید یک یا دو نهال برای کشت در باغچه یک خانه نیاز به دقت و حساسیت زیادی ندارد اما احداث یک باغ که می‌تواند هزینه‌های زیادی در بر داشته و با دیدگاه اقتصادی بر پا شده است، می‌تواند از نهال غیراستاندارد و گواهی نشده آسیب ببیند.

در حال‌حاضر از حدود 1700 نهالستان تولید نهال، کمتر از یک‌سوم آنها نهال گواهی‌شده عرضه می‌کنند. ضرورت دارد که علاقه‌مندان احداث باغ به این نکته توجه داشته و نهال‌های مورد نظر خود را از مراکز مورد تایید تهیه نمایند.

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۶۰ - بهمن ۱۴۰۰