معامله ۸۰ درصد زعفران کشور به صورت غیررسمی

حدود ۸۰ درصد بازار زعفران کشور غیر رسمی است و تنها ۲۰ درصد در بورس کالا معامله می شود.
محمدرضا برگی کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه کشور ایران حرف اول را در تولید زعفران دنیا می زند، گفت: ایران در دنیا بزرگترین تولیدکننده زعفران است که بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا را در سه استان خراسان جنوبی، رضوی و شمالی تولید می‌کند. برگی عنوان کرد: از مجموع ۹۰ درصد زعفران تولیدی، حدود ۸۰ درصد آن به کشورهای خارجی صادر و تنها ۲۰ درصد آن درداخل کشور مصرف می‌شود.
وی با بیان اینکه کشور ۲۰ برابر سهم خود در دنیا زعفران مصرف می کند، افزود: این موضوع به فرهنگ و ذائقه غذایی مردم کشور برمی‌گردد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: طی ۵ سال گذشته، تمامی محصولات کشاورزی و یا غیر کشاورزی افزایش نرخ داشته‌اند اما زعفران طی ۴ سال اخیر تنها کمی افزایش قیمت داشته است.
وی ظرفیت تولیدی زعفران را ۴۰۰ تن اعلام کرد و گفت: از مجموع ۴۰۰ تن حدود ۸۰ درصد آن صادر می شود که متاسفانه به دلایل مختلفی چون ارزان خری از کشاورزان، از سال گذشته تاکنون با کاهش تولید مواجه هستیم به طوری که از مجموع ۴۰۰ تن به ۲۰۰ تا ۱۸۰ تن تولید رسیده‌ایم. برگی اظهار کرد: اختلاف قیمت بسیار زیاد باعث شده کشاورزان انگیزه‌ای به تولید نداشته و حتی زمین خود را از کشت زعفران به کشت محصول دیگری اختصاص بدهند.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه؛ با توجه به اینکه زعفران به دو نوع محصول نگین و پوشال تقسیم می شود، در سال ۹۸، قیمت نگین در اردیبهشت ماه کیلویی ۱۳ میلیون تومان بود و این رقم بعد از گذشت ۶ ماه یعنی آبان ماه به زیر ۸ میلیون تومان رسید.

بازار زعفران در اختیار دلالان

کارشناس بازار سرمایه معتقد است؛ به دلیل شرایط واسطه ای و وجود دلال و سود شیرینی که از اختلاف قیمت به دست می آید، در این صنعت دچار مشکلات بسیار شده‌ایم.
وی گفت: در سال ۹۸ اقدامی توسط دولت مبنی بر خرید حمایتی انجام شد و قیمت ها تا حدودی به تعادل رسید و باز به سطح ۱۲ تا ۱۳ میلیون نزدیک شد اما باز هم شاهد تولید کم این محصول به دلیل بی انگیزگی کشاورزان، خشکسالی، کمبود آب، شرایط کرونا، تورم و افزایش نهاده‌های تولید هستیم.
برگی وجود دلالان را عامل برهم زننده بازار زعفران عنوان کرد و گفت: زمانی که شرایط انحصاری در بازاری وجود داشته باشد تعیین کننده قیمت دلالانی خواهند شد که از اختلاف قیمت موجود استفاده کرده و تعادل بازار را بر هم زده اند. به دلیل اختلاف ها، تبانی ها و سودهای بزرگی که در این صنعت وجود دارد، زنجیره ارزش دلالانی هستند که از این اختلاف قیمت بیشترین سود را می‌برند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: اختلاف قیمت در بازار عمده فروشی بالای ۲۰۰ درصد و در بازار خرده فروشی بالای هزار درصد است. در حال حاضر زعفران نگین حدود ۲۸ میلیون تومان است که در بازارهای عمده فروشی بالای ۳ هزار دلار و بازارهای خرده فروشی بالای ۶ هزار دلار است.
برگی بیان کرد: در بازار صادراتی، ایران به عنوان دومین کشور صادرکننده شناخته می شود به این صورت که زعفران فله از کشاورزان خریداری شده و به دو کشور اسپانیا و امارات صادر شده و این دو کشور کار بسته بندی را انجام می دهندو به دیگر کشورهای دنیا صادر می‌کنند.
وی به بازار گفت: بالای ۸۰ درصد زعفران تولیدی در بازارهای غیر رسمی معامله می شود و ظرفیت انبارهای بورس کالا چیزی حدود ۳۵ تا ۴۰ تن است به طوری که از ۲۰۰ تن تولید زعفران امسال تنها ۳۵ تا ۴۰ درصد در بورس کالا موجود است و بقیه در بازارهای غیر رسمی معامله می‌شود.
برگی در پایان با اشاره به وجود ۸۰ درصد زعفران تولیدی در بازارهای غیر رسمی و ۲۰ درصد در بورس کالا، گفت: بهتر است موضوع انبارسپاری را در بورس کالا اجرا کنیم به این شکل که کشاورزان محصول خود را نفروخته و در داخل انبارهای بورس کالا قرار دهند و تبدیل به گواهی سپرده کالایی کنند تا دست دلالان کوتاه شده تا قیمت زعفران به ارزش واقعی‌ نزدیک شود.