کار فرهنگ را به سرهنگ نسپارید
تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی؛ نگرانی از انتظامی شدن مدارس ایران
اخیراً فضای آموزشی کشور با خبری بحث‌برانگیز روبرو شده است: امضای تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی.
اخیراً فضای آموزشی کشور با خبری بحث‌برانگیز روبرو شده است: امضای تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی. این اقدام همزمان با اظهارات جنجالی وزیر آموزش و پرورش، آقای یوسف نوری (وزیر وقت در زمان امضای تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی)، مبنی بر اینکه خود را «سرباز سردار رادان»، فرمانده نیروی انتظامی می‌داند و به این همکاری افتخار می‌کند، نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان اهالی آموزش، فرهنگ، دانش‌آموزان و خانواده‌ها برانگیخته است.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ بسیاری تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی را گامی در جهت انتظامی شدن فضای مدارس و تهدیدی جدی برای استقلال آموزش و پرورش می‌دانند؛ اقدامی که می‌تواند مدارس را از محیطی برای علم، فرهنگ و تربیت به مکانی تحت نظارت‌های پلیسی تبدیل کند.
جزئیات مبهم، نگرانی‌های صریح؛ واکنش فعالان و کارشناسان
هرچند جزئیات دقیق اهداف و مفاد تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی به طور کامل منتشر نشده است، اما نفس این همکاری و اظهارات وزیر، واکنش‌های تند و نگران‌کننده‌ای را به دنبال داشته است.
مدرسه جای قوای قهریه نیست؛ اعتراض معلمان
آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات، تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی را اقدامی بی‌سابقه و موجب نگرانی عمیق در میان معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها توصیف کرد.
او معتقد است این اقدام به طور غیرمستقیم نشان‌دهنده قصد تبدیل مدارس به پادگان‌های نظامی و تحت کنترل پلیس است که می‌تواند تهدیدی جدی برای آزادی‌های آموزشی و فرهنگی ایجاد کند.
در همین راستا، محمود بهشتی لنگرودی، معلم و فعال سیاسی، با لحنی قاطع خطاب به وزیر نوشت: «مدرسه جای قوای قهریه نیست. کار فرهنگ را به سرهنگ نسپارید»؛ جمله‌ای که به سرعت به نمادی از اعتراضات نسبت به تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی تبدیل شد.
مدارس پادگان نظامی یا فضایی برای رشد؟ نگاه منتقدان
علیرضا کفایی، تحلیلگر سیاسی، این اقدام دولت را در شرایط کنونی (که کشور درگیر مسائل داخلی و بین‌المللی است) نشانه‌ای از نگرانی از اعتراضات داخلی و تلاشی برای کنترل هرگونه نارضایتی اجتماعی می‌داند.
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان نیز به شدت با تفاهم‌نامه وزارت آموزش و پرورش و نیروی انتظامی مخالفت کرده و ورود پلیس به مدارس را «غیرقانونی» دانسته است.
این تشکل‌ها تأکید دارند که مدارس باید محیطی امن و آزاد برای یادگیری، خلاقیت و پرورش دانش‌آموزان باشند، نه محلی برای کنترل و نظارت پلیسی.
پیامدهای خطرناک نظامی‌سازی مدارس؛ ترس، مهاجرت و افت کیفیت
تلاش برای نظامی‌سازی فضای مدارس، به‌ویژه در شرایط حساس کنونی، خطرات جدی به دنبال دارد که می‌تواند آینده نظام آموزشی و حتی جامعه را تحت تأثیر قرار دهد:
فضای ترس، سلب آزادی و فرار نخبگان
چنین سیاست‌هایی به جای تقویت فرهنگ و پرورش فکری، فضایی از ترس و نگرانی در مدارس ایجاد می‌کند. دانش‌آموزان در چنین محیطی احساس امنیت برای ابراز وجود و آزادی‌های فردی خود را از دست می‌دهند. این وضعیت می‌تواند به سرخوردگی، بی‌انگیزگی و حتی فرار نخبگان از سیستم آموزشی و مهاجرت آنان به کشورهای دیگر منجر شود.
لطمه به کیفیت آموزشی و تعمیق مشکلات اجتماعی
نظامی‌سازی آموزش نه تنها موجب کاهش کیفیت فرآیندهای تربیتی و علمی در مدارس خواهد شد، بلکه می‌تواند مشکلات اجتماعی و فرهنگی کشور را نیز پیچیده‌تر کند.
در دنیای امروز که به سرعت به سمت جامعه‌ای دانش‌محور حرکت می‌کند، تمرکز اصلی باید بر تربیت فکری، اخلاقی و اجتماعی نسلی خلاق و پرسشگر باشد، نه نسلی مطیع و تحت نظارت.
تهدید استقلال آموزش و پرورش و بی‌اعتمادی عمومی
تغییر نقش آموزش و پرورش از یک نهاد مستقل فرهنگی و تربیتی به ابزاری برای کنترل و نظارت پلیسی، نشان‌دهنده نگرانی شدید از بحران‌های داخلی و تلاش برای مدیریت آن‌ها از طریق محدود کردن فضاهای عمومی مانند مدارس است.
این رویکرد به شدت استقلال و فضای آزاد آموزشی را تهدید کرده و می‌تواند به کاهش اعتماد عمومی به سیستم آموزشی و نهادهای دولتی منجر شود؛ چرا که والدین و دانش‌آموزان، مدرسه را پناهگاه امنی برای رشد و یادگیری نمی‌بینند.
مسیر پیش رو؛ آموزش برای فرهنگ یا کنترل؟
با توجه به نگرانی‌های عمیق و گسترده‌ای که در میان معلمان، فعالان فرهنگی و خانواده‌ها وجود دارد، لازم است که وزارت آموزش و پرورش نگاهی جدید و سازنده نسبت به مفهوم "امنیت" و "توسعه فضای آموزشی" اتخاذ کند. تمرکز بر پرورش فکری، اخلاقی و علمی دانش‌آموزان باید اولویت اصلی و بلامنازع این وزارتخانه باشد.
ورود نیروی انتظامی به مدارس و وابستگی یا "سربازی" وزیر آموزش و پرورش برای فرماندهان نظامی، اقدامی است که نه تنها به امنیت روانی و تربیت صحیح دانش‌آموزان آسیب می‌زند، بلکه اعتماد عمومی به این وزارتخانه حیاتی را نیز کاهش می‌دهد.
در شرایطی که جهان به سمت ارتقای کیفیت آموزش و پرورش در همه زمینه‌ها، با تأکید بر احترام به حقوق دانش‌آموزان و معلمان، پیش می‌رود، مسئولان ایرانی نیز باید به این نکته توجه کنند که هیچ چیزی مهم‌تر از ایجاد فضایی توأم با احترام، اعتماد و آزادی مسئولانه در مدارس نیست.
مدرسه، خانه دانش‌آموز، نه پادگان پلیس
اقدام وزارت آموزش و پرورش در امضای تفاهم‌نامه با نیروی انتظامی و اظهارات وزیر مربوطه، موضوعی است که نیاز به بازنگری جدی دارد. برای پیشرفت و توسعه واقعی کشور، نهادهای دولتی باید به جای اتخاذ سیاست‌های کنترلی و امنیتی در محیط‌های فرهنگی مانند مدارس، بر تقویت اعتماد میان مردم و سیستم‌های دولتی، شفافیت، مسئولیت‌پذیری و احترام به حقوق فردی و آزادی‌های فرهنگی تمرکز کنند.
مدرسه باید محیطی برای یادگیری، خلاقیت و تربیت نسل‌های آینده باشد، نه مکانی برای کنترل و نظارت پلیسی. آینده روشن ایران در گرو پرورش فکری و اخلاقی نسلی آگاه و آزاد در مدارسی مستقل و امن است، نه در سایه سنگین "سرهنگ" بر "فرهنگ"./ سازندگی
