ناتالی پورتمن و اسرائیل؛ وجدان هنرمندی که سکوت را برنمی‌تابد

در دنیایی که گاهی صدا و سیما و رسانه‌های خاص، معیار سنجش هنر و فرهنگ می‌شوند، شناخت چهره‌های جهانی چون ناتالی پورتمن، بازیگر نام‌آشنای اسرائیلی-آمریکایی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

اخبار سبز کشاورزی؛ این روزها که بسیاری از هنرمندان در سراسر جهان، از جمله ناتالی پورتمن، صدای خود را در حمایت از مردم مظلوم غزه بلند کرده‌اند، واکنش‌های داخلی نیز قابل توجه است.

حمایت از غزه؛ از اینستاگرام تا قلب مردم

رسانه‌های داخلی، به‌ویژه جناح اصولگرا، با اشتیاق خبر حمایت ناتالی پورتمن از مردم فلسطین را منتشر کرده‌اند. آن‌ها گزارش دادند که پورتمن با انتشار پیام‌هایی در اینستاگرام، ضمن درخواست کمک‌های بشردوستانه و مالی برای غزه، به انتقاد از نسل‌کشی در این منطقه پرداخته است. این اقدام، از سوی بسیاری به عنوان گامی شجاعانه و اخلاقی از سوی یک هنرمند مستقل ستایش شده است.

ناتالی پورتمن: استقلال در هنر و اندیشه

ناتالی پورتمن، که با نام اصلی «نِتالی هرشلاگ» در اسرائیل متولد شده و تابعیت دوگانه اسرائیلی-آمریکایی دارد، در دو جنبه‌ی مهم، فردیتی مستقل از خود نشان داده است:

1. سینمای مستقل، افتخار بزرگ: پورتمن بیشتر در سینمای مستقل آمریکا فعالیت می‌کند و فیلم‌هایش خارج از هیاهوی استودیوهای عظیم هالیوود ساخته می‌شوند. او موفقیت و جایگاه خود را در دنیای هنر، بیش از هر چیز مدیون استعداد درخشان و تلاش بی‌وقفه‌ی خویش است، نه همکاری با غول‌های سینمایی.
2. پایبندی به عقل، نه القاب وطن‌پرستی: شاید مهم‌ترین ویژگی ناتالی پورتمن، عمل بر اساس منطق و وجدان شخصی‌اش باشد. او خود را ملزم به حمایت از اقدامات نادرست حکومت کشورش نمی‌داند و حتی در مقابل فشارهای احتمالی، صراحتاً موضع‌گیری می‌کند. نامیدن او توسط برخی به عنوان «وطن‌فروش» نه تنها از ارزش کار او کم نمی‌کند، بلکه نشان‌دهنده‌ی جسارت اخلاقی اوست.

از صهیونیست تا انسان باوجدان

نکتۀ قابل تأمل اینجاست که همین رسانه‌های اصولگرا که اکنون از ناتالی پورتمن تمجید می‌کنند، او را یک «صهیونیست» و «بازیگر اسرائیلی» می‌دانند. در واقع، تندروهای داخلی، با مخالفت با ایده دو دولت در مناقشه اسرائیل و فلسطین، سال‌ها کوشیده‌اند تا با برچسب «صهیونیست»، انسانیت را از شهروندان اسرائیلی سلب کنند.

این در حالی است که با موضع‌گیری پورتمن علیه عملکرد دولت اسرائیل در غزه، یک تناقض آشکار در رویکرد این رسانه‌ها بروز می‌کند. آن‌ها ناگهان پورتمن را نه تنها یک «انسان»، بلکه «انسانی اخلاقی و باوجدان» معرفی می‌کنند؛ در حالی که همین رسانه‌ها، هزاران شهروند اسرائیلی دیگر را صرفاً به دلیل تعلقشان به اسرائیل، شریک جرم نتانیاهو و سایر مقامات تندروی اسرائیلی می‌دانند.

وجدان فراتر از مرزهای سیاسی

این رویکرد دوگانه در حالی است که در روزهای اخیر، شاهد تجمعات و تظاهرات گسترده‌ی مردم اسرائیل در حمایت از غزه بوده‌ایم. حتی جوانان اسرائیلی که مشمول خدمت سربازی بودند، با ابراز انزجار از ستم روا داشته شده بر مردم غزه، خدمت سربازی را رد کرده‌اند.

اگر اصولگرایان هر شهروند اسرائیلی را «صهیونیست» می‌دانند، پس با توجه به تمجیدهای اخیرشان از ناتالی پورتمن و دیگر اسرائیلی‌های معترض، منطق حکم می‌کند که آن‌ها «صهیونیست‌ها» را به دو دسته تقسیم کنند: «صهیونیست‌های باوجدان» و «صهیونیست‌های بی‌وجدان».

این نگاه، نشان می‌دهد که وجدان و اخلاق، مرزهای سیاسی و ملیتی را درنوردیده و هنرمندان و شهروندان آزاده، فارغ از ملیت، صدای دادخواهی سر می‌دهند.