تعطیلی کشتارگاه‌ها در نتیجه یک تصمیم اشتباه

در گفت‌وگو با دبیر هیأت‌مدیره و نایب‌رئیس هیأت‌مدیره
انجمن کشتارگاه‌های صنعتی مرغ استان تهران عنوان شد:

تصمیم عجیب دولت برای کنترل قیمت مرغ

موضوع تشکیل انجمن صنفی کارفرمایان کشتارگاه‌های صنعتی طیور استان تهران را در شماره 254 مجله «دام و کشت و صنعت» و ضرورت حمایت از این مجموعه‌های عظیم را مورد بررسی قرار دادیم. در آن شماره به دلایل تشکیل این انجمن و نیز انتخابات هیات‎ مدیره و بازرسان اشاره شد.

اکنون که هیأت‌مدیره انجمن تشکیل و پیگیر مسائل و مشکلات صنفی خود هستند، در جلسه‌ای که 21 شهریور با دکتر محمدرضا حزبئی، دبیر و مشاور هیأت‌مدیره و مختار قربانی، کارشناس حقوقی و نایب‌رئیس هیأت‎مدیره انجمن داشتیم؛ به بررسی برخی مشکلات بر سر راه این فعالان کشتارگاهی پرداخته‌ایم:

رده ششم تا هفتم تولید مرغ دنیا

دکتر محمدرضاحزبئی‌ که در کارنامه کاری خود عنوان‌های: مدیرکل ادارات‌کل دامپزشکی استان‌های خوزستان، گیلان و تهران، رئیس ستاد سازمان دامپزشکی کشور و معاون شرکت پشتیبانی امور دام و طیور را دارد و اکنون دبیری هیأت‎مدیره انجمن صنفی کشتارگاه‌های صنعتی طیور استان تهران را عهده‌دار است؛ عنوان کرد: هر چند که صنعت تولید مرغ در کشور ما یک صنعت مونتاژ است و غالب نهاده‌های آن ازقبیل دان، جوجه، اجداد، مادر و دارو و … وارداتی است اما با برنامه‌ریزی‌هایی که در سال‌های اخیر انجام شده، ایران به یکی از هفت کشور عمده تولیدکننده گوشت مرغ تبدیل و بیش از 2 میلیون تن تولید سالیانه گوشت مرغ دارد که ظرفیت تولید بالای چهار میلیون تن را هم داشته و اشتغال زیادی را به خودش اختصاص داده است.

نیاز کشتارگاه‌های تهران به مرغ دیگر استان‎ها

وی در ادامه گفت: 17 کشتارگاه استان تهران، به‌طور مستقیم برای بیش از 2 هزار نفر و غیرمستقیم نزدیک به هشت هزار نفراشتغال‌زایی ایجاد کرده‌اند. این ظرفیت‌های کشتارگاهی استان تهران در شرایطی شکل گرفته که تولید گوشت مرغ در این استان به دلایلی به میزان مورد نیاز انجام نمی‌گیرد؛ آن چنان که در حال حاضر فقط حدود 60 واحد مرغداری در استان تهران فعالیت دارند که تولید آنها به نسبت کل مصرف این استان بسیار ناچیز و نزدیک به صفر است.

بر این اساس کشتارگاه‌های استان تهران بنابر برخی آمارها فقط تا ۷درصد مرغ زنده مورد نیازشان را از مرغداری‌های استان تهران تامین و بقیه آن را از استان‌های هم‌جوار و به‌خصوص دو استان مازندران و گلستان تهیه می‌کنند.

حق‌العمل‌کاری کشتارگاه‌ها

حزبئی افزود: یک روند سنتی برای تهیه و تامین، کشتار، توزیع و عرضه مرغ به مرور شکل گرفته که در آن، کشتارگاه‌های استان تهران به روش حق‌العمل‌کاری مرغ را کشتار می‌کنند و مالک مرغ نیستند. بنابراین در جریان بازار مرغ فقط اجرت کشتار را می‌گیرند و هیچ دخالت دیگری در بازار و قیمت مرغ ندارند؛ پس اگر در بازار مرغ مشکلی وجود دارد، نباید آن را از چشم کشتارگاه‌ها دید.

تصمیم غیرمنطقی و مخرب

دبیر هیأت‌مدیره انجمن کشتارگاه‌های صنعتی طیور استان تهران در ادامه توضیح داد: از ابتدای امسال در وزارت جهادکشاورزی تصمیمی اشتباه گرفته شد مبنی‌بر این‌که به‌خاطر کنترل قیمت مرغ، عرضه مرغ زنده از استان‌های شمالی به کشتارگاه‌های استان تهران ممنوع شود.

این تصمیم علاوه‌بر اینکه باعث اختلال و تعطیلی کشتارگاه‌های استان تهران شد، باعث تلاطم در قیمت مرغ نیز گردید؛ چرا که تولید مرغ در استان‌های شمالی(مازندران و گلستان) به قدری بالا است که علاوه‌بر این‌که کشتارگاه‌های این استان‌ها با تمام ظرفیت خود فعالیت می‌کنند، باز هم مرغ زنده اضافی برای کشتار وجود دارد و به ر‌وش‌های مختلف توسط واسطه‌ها آن را به کشتارگاه‌های استان تهران برای کشتار عرضه می‌کنند و به دلیل این‌که خارج از سیستم‌های کنترلی عرضه می‌شود، مرغ به صورت آزاد در این کشتارگاه‌ها به شکل کارمزدی کشتار می‌شود.

به همین دلیل است که در بازار مرغ، مصرف‌کنندگان، آن را با رقم‌های مختلفی تهیه می‌کنند و از قیمت‌های 30 تا 40 هزار تومان و بالاتر متغیر است. همه این‌ها نتیجه این تصمیم اشتباه در یک زمان نامناسب بوده است. ضمن اینکه تولید مرغ در این استان‎ها چند برابر کل مصرف‌شان است و راهی به‎جز ارسال آن به استان تهران نیست.

کاهش 10درصدی قیمت مرغ با اصلاح سیاست‌ها

حزبئی اضافه کرد: در حالی که دولت به هیچ‌عنوان نتوانست با این تصمیم، قیمت مرغ را کنترل نماید، به نظر ما اگر این تصمیم اشتباه را اصلاح کند، در یک نظام کنترلی بین تولیدکنندگان، تشکل‌های مرغداران و انجمن کشتارگاه‌های تهران و با تعامل منطقی که بین آنها شکل می‎گیرد، قیمت مرغ به‌راحتی کنترل و به‌طور قطعی تا چهار هزار تومان کاهش پیدا می‌کند و آن مقدار از مرغی که با حمایت‌های دولتی تولید می‌شود، با همان قیمت‌های مصوب هم به دست مصرف‌کنندگان خواهد رسید.

تأثیر جو روانی

وی افزود: نکته‌ای که وجود دارد آن است ‌که بازار از نظر روانی تحت استرس بوده و مردم به دلیل این‌که فکر می‌کنند ممکن است در عرضه مرغ به بازار اختلال‌هایی صورت گیرد، مقداری مرغ بیش از نیاز مصرفشان خریداری و در منازل ذخیره می‌کنند.

در صورتیکه به اعتقاد ما با همین میزان تولیدی که انجام می‌شود، نیاز کشور به راحتی قابل تامین خواهد بود و هیچ نگرانی وجود ندارد. در مورد میزان دقیق تولید مرغ، متاسفانه به آمارهای قابل اطمینان دسترسی نداریم اما مرکز آمار ایران اعلام کرده که در سه ماهه نخست امسال، حدود 523 هزارتن مرغ کشتار شده است. اگر این 523 هزار تن را تقسیم بر 3 ماه کنیم، تقریبا روزی حدود 6 هزار تن می‌شود که به نظر بنده اگر فضای جامعه از نظر روانی استرس نداشته باشد، این میزان، پاسخگوی نیاز کشور خواهد بود. همچنین به‌طور تقریبی 25درصد گوشت مرغ تنها در استان تهران(در مقابل 31 استان) مصرف می‌شود.

ضمن این‌که برخی دوستان در دستگاه‌های نظارتی و بهداشتی عقیده دارندکه این عدد 550 هزار تن اعلامی توسط مرکز آمار ایران از عدد واقعی کشتار مرغ، مقداری پایین‌تر است، بیشتر از این عدد هم کشتار مرغ صورت گرفته است. اما اگر به همین عدد هم استناد ‌کنیم، نشان می‌دهد مرغ به اندازه کافی تولید می‌شود.

دبیر هیأت‌مدیره ادامه داد: پس در حالی که مرغ به اندازه کافی و حتی بیشتر از نیاز هم تولید و کشتار می‌شود، این ممنوعیت ارسال مرغ زنده از استان‌های شمالی به تهران باعث شوک به بازار مرغ شده و لازم است که در این محدودیت تغییر نظر صورت گیرد.

حزبئی تاکید کرد: متاسفانه در حال حاضر به شکل بسیار نادرستی انگشت اتهام به سمت کشتارگاه‌ها است در صورتی که کشتارگاه‌ها هیچ دخالتی در این مسئله ندارند و فقط به صورت ذاتی حق‌العمل کاری می‌کنند.

جای خالی ساز و کار مناسب نظارتی

مختار قربانی، نایب‌رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی کشتارگاه‌های مرغ استان تهران نیز ضمن تأیید صحبت‌های دکتر حزبئی، می‌گوید: با این تصمیم اشتباهی که گرفته شد فقط برای عده‎ای رانت ایجاد کردند و اسمی به جز رانت هم نمی‌شود روی این موضوع گذاشت! متاسفانه باید عرض کنم که در استان‌های مازندران و گلستان اگر ساز و کار مناسبی وجود داشت همین تصمیمی که اتخاذ شده را به صورت کنترل شده و دقیق نظارت می‌کردند، ادعایی که در مورد کنترل قیمت دارند را می‌شد پذیرفت؛ در حالی که از یک طرف ورود مرغ زنده به تهران از این استان‌ها را ممنوع کرده‌اند و از طرف دیگر در این استان‌ها هیچ‌گونه مدیریت و نظارت مناسبی روی چرخه توزیع انجام نمی‌شود و هر کس که اراده کند، می‌تواند مرغ را به قیمت دولتی خریداری و همان‌جا کشتار کرده یا با قیمت آزاد در تهران به فروش برساند.

این تصمیم اشتباه فقط برای عده‌ای اندک ایجاد رانت و سودهای باد آورده می‌کند. از طرفی کشتارگاه‌های استان تهران با این همه نیروی شاغل، در حال حاضر مرغی برای کشتار ندارند و مجبورند همین مرغ‌هایی که به صورت قاچاق وارد استان می‌شود را کشتار کنند.

آمار تولید در استان‎های مازندران و گلستان

وی در مورد میزان تولید مرغ در استان‎های مازندران و گلستان نیز گفت: آمار دقیقی از میزان تولید این دو استان در دست نیست اما به‌طور تقریبی حدود ۳ هزار تن در این دو استان‌ها تولید می‌شود در حالی که مصرف مرغ دو استان سرجمع حدود 450تن است. بنابراین به نیت این‌که می‌خواستند قیمت را کنترل کنند این تصمیم اشتباه گرفته شده و باعث گردیده که این مرغ اضافی به شکل قاچاق وارد تهران شود.

محاسبه مقدار مصرف با استفاده از سرانه مصرف

قربانی در ادامه توضیح داد: بر این عقیده هستم که مصرف تهران بیشتر از این مقداری است که به‌وسیله مرکز آمار ایران اعلام می‌شود. اگر بنابر گفته مسئولان، سرانه مصرف را با توجه به جمعیت تهران در نظر بگیریم به اعدد بالاتری خواهیم رسید. براساس آمارهای ۳ سال قبل، سرانه مصرف 26 کیلوگرم گوشت مرغ بوده است(که اعداد بیشتر هم گفته می‌شود) و جمعیت تهران را اگر حداقل 12 میلیون نفر در نظر داشته باشیم، میزان مرغ مصرفی بالای 3 هزار تن خواهد بود.

نایب‌رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی کشتارگاه‌های مرغ استان تهران توضیح داد: هر کدام از استان‌های مازندران و گلستان روزانه 200 تن گوشت به شرکت پشتیبانی امور دام تحویل می‌دهد(یعنی 15درصد از کشتار مرغ استان) و 200 تن هم مصرف داخلی مردم استان است. یعنی هر دو استان 400 تن مصرفی دارند 400 تن هم به شرکت پشتیبانی امور دام تحویل می‌دهند و بقیه تولید آنها که حدود 1800 تن است هم از راه‌های دیگر وارد تهران می‎شود که بخش زیادی از آن قاچاق و بالاتر از قیمت مصوب انجام می‌شود.

نشریه معتقد است: «با توجه به سرمایه‌گذاری‌های عظیم ایجاد شده در کشتارگاه‌های صنعتی تهران و حجم اشتغال از یک طرف و مازاد مرغ زنده در استان‌های هم‌جوار، به‌ویژه دو استان مازندران وگلستان که باعث قاچاق این مرغ به تهران و در نتیجه افزایش قیمت آن می‌شوند، بهتر است دولت جدید نسبت به اصلاح تصمیم اشتباهی که تاثیرات منفی بر اقتصاد و بازار مرغ دارد اقدام نماید و اجازه دهد که مرغ زنده به‌صورت قانونی برای این کشتارگاه‌ها تامین گردد؛ تا هم باعث اصلاح قیمت مرغ در تهران باشد و هم این کشتارگاه‌ها بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.»

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۵۶