موفقیت طرح جهش تولید در دیمزارها در گروی توسعه بادشکن‌ها

یک پژوهشگر حوزه منابع طبیعی با بیان این‌که موفقیت طرح جهش تولید در دیمزارها در گروی توسعه بادشکن‌ها است، گفت: ایجاد بادشکن‌ها باعث افزایش 70درصدی تولید، کاهش 50درصدی مصرف آب و افت مصرف سم و کود می‌شود.

وحیدرضا شادفر در گفت‌وگو با اخبار سبز کشاورزی اظهار داشت: برای اجرای این طرح و ترویج و فرهنگ‌سازی در مورد آن به ریالی بودجه دولتی نیاز نداریم و فقط حمایت مسئولان را می‌خواهیم و خود کشاورزان هم پای کار هستند.

وی اعلام کرد: ایجاد بادشکن‌ها یک طرح مولد است که نیاز به تکنولوژی ندارد و باید در حاشیه اراضی زراعی، باغات، مرغداری‌ها، دامداری‌ها و… اجرا شود.

شادفر تصریح کرد: معضلاتی مانند فرونشست زمین، کم‌آبی، خشک‌سالی، ریزگردها، فرسایش خاک و… یک‌شبه به وجود نیامده که بخواهیم با تجویز نسخه‌ای یک‌شبه آن را از بین ببریم و طرح ملی بادشکن گزینه‌ای بسیار مناسب برای برخورد با این معضلات است، ولی علی‌رغم نامه‌نگاری با چهار دولت برای اجرای این طرح، با کم‌توجهی مسئولان ذی‌ربط مواجه بوده‌ایم.

جولان معضلات زیست‌محیطی در پی کم‌توجهی به طرح بادشکن‌ها

وی بیان کرد: در دولت‌های مختلف توسط روسای جمهور و وزرای گوناگون دستورات زیادی برای مقابله با بحران‌های یاد شده صادر شد، ولی آن‌چنان که باید و شاید اقدام خاصی در کشور صورت نگرفت و کماکان شاهد جولان این معضلات در کشور هستیم.

شادفر بیان کرد: تاکنون حدود 70معضل زیست‌محیطی و عوامل انسانی شناسایی شده که دست به دست هم داده تا شاهد کاهش راندمان تولید در بخش کشاورزی باشیم. گذشته از کاهش راندمان تولید، در حال از دست دادن خاک کشور هم هستیم و سالانه 25تن فرسایش خاک در هر هکتار عدد کمی نیست که به سادگی بخواهیم از کنار آن بگذریم، اقدام خاصی برای مقابله با آن صورت نگیرد و رتبه اول فرسایش خاک را هم در دنیا داشته باشیم.

سازمان جنگل‌ها به‌تنهایی از پس حل70معضل زیست‌محیطی برنمی‌آید

وی ادامه داد: تجربه نشان داده که یک دست صدا ندارد و تنها سازمان جنگل‌ها با بودجه و نیروی اندک خود نمی‌تواند تک و تنها از پس حل 70معضل زیست‌محیطی که منابع طبیعی و محیط زیست کشور را نشانه رفته است، برآید.

شادفر با بیان این‌که 90درصد بودجه صرف شده برای بحث مقابله با خشک‌سالی از بین رفته است، گفت: در بحث مقابله با ریزدگردها مصوبه هیئت دولت را در سال 88 داریم، ولی متأسفانه در این زمینه اقدام خاصی صورت نگرفت و هرچند درختی کاشته شد و بودجه‌ای در اختیار برخی قرار گرفت، اما با بررسی آمار درختکاری و بازدیدهای میدانی نشان می‌دهد تنها درخت کاشته شد، ولی از آن نگهداری نشد.

این پژوهشگر حوزه منابع طبیعی ادامه داد: در بند 9سیاست‌های کلی نظام، ابلاغی مقام معظم رهبری آمده که تولید بیش‌تر، توسعه اقتصادی روستاها و الگوبرداری از طرح‌های موفق کشورهای پیشرو مدنظر قرار گیرد، اما همچنان شاهدیم که به منویات ایشان از سوی مسئولان آن‌چنان که باید و شاید توجه نمی‌شود.

وی تصریح کرد: 88سال قبل آمریکا در حوزه ریزگردها وضعیت به نسبت بدتری از ما داشت و بررسی تاریخ کشاورزی آمریکا نشان می‌دهد 3/5میلیون نفر به سبب ریزگردها به مناطق دیگر مهاجرت کردند.

از دست رفتن رطوبت خاک، عامل بروز 20معضل زیست‌محیطی

شادفر تصریح کرد: در آمریکا با بررسی به این نتیجه رسیدند که عامل بروز 20معضل زیست‌محیطی از دست رفتن رطوبت خاک به عنوان مهم‌ترین عامل تشدید خشک‌سالی، فرسایش خاک و بروز ریزگردهاست و بهترین راهکاری که آمریکا 80 و چین 50سال قبل انتخاب کرد، توسعه بادشکن‌ها با گونه‌های مختلف بومی بود.

این کارشناس حوزه منابع طبیعی با بیان این‌که وزارت نیرو متولی تأمین آب کشور است، ادامه داد: ایجاد بادشکن‌ها جزو تعهدات وزارت نیرو در حریم 60متر رودخانه و کنار سدهاست که به این امر کم‌توجهی می‌کند و این کم‌توجهی خسارت بسیاری به سدها می‌زند.

وی بیان کرد: زمانی که سیل می‌آید، مسیر آب عوض می‌شود و این تغییر مسیر خسارت‌های بسیاری به اماکن و سدها می‌زند و با ورود آب گل‌آلود به مخازن سدها، آ‌ن‌ها از حیز انتفاع خارج می‌شوند.

شادفر گفت: چین نه تنها حریم 60متر رودخانه را درختکاری کرده، بلکه در روستاهای اطراف رودخانه گونه‌های مثمر کاشته و ضمن اشتغال‌زایی، منافع آن را هم به روستاییان اختصاص داده است.

وزارت نفت به جای قطع هر درخت باید 10درخت بکارد

این کارشناس منابع طبیعی با بیان این‌که استخراج نفت توسط وزارتخانه مربوطه سبب آلودگی خاک می‌شود و این وزارتخانه باید با گیاه پالایی و کاشت درخت در مسیر انتقال نفت و گاز و در دو طرف لوله انتقال امنیت خط انتقال را تضمین کند که این کار را انجام نمی‌دهد و به محیط زیست خسارت هم وارد می‌کند، اظهار داشت: وزارت نفت با سازمان جنگل‌ها قرارداد دارد که خسارت وارده به منابع طبیعی بر اثر ایجاد خط لوله انتقال نفت و گاز را جبران کند که این کار را انجام نمی‌دهد و نه تنها خسارت را جبران نمی‌کند، بلکه با بی‌توجهی از کنار آن می‌گذرد؛ این در حالی است که به جای قطع هر درخت باید 10درخت بکارد.

25درصد مساحت تحویلی به معدن‌کاران و کارخانه‌داران باید درختکاری شود

شادفر گفت: وزارت صنایع و معادن در تمام دنیا مجوز زیست‌محیطی ایجاد کارخانه‌ها و معادن را می‌دهد و طبق قانون باید 25درصد مساحت تحویلی به معدن‌کاران و کارخانه‌داران درختکاری نواری شود که تا سال 98 با بررسی سخنان 110کارخانه‌دار متوجه شدم پنج درصد آن‌ها که همه دولتی و نیمه دولتی بودند، طبق قانون عمل کردند و استنکاف‌کنندگان از این امر دلیل خود را هزینه‌بر بودن اجرای طرح، نداشتن صرفه اقتصادی، کمبود آب و… اعلام کردند، در حالی که کاشت و نگهداری بسیاری از درختان به آب کم نیاز دارد، نگهداری هم نمی‌خواهد و هزینه چندانی نیز ندارد.

وی بیان کرد: از سال 77 به وزیر نیرو نامه دادیم که طبق قانون باید در کنار رودخانه‌ها بادشکن احداث کنید که جواب دادند متولی درختکاری سازمان جنگل‌هاست که در ادامه با نامه نگاری با سازمان جنگل‌ها گفتند متولی آب وزارت نیرو است و ایجاد بادشکن‌ها در کنار رودخانه وظیفه وزارت نیرو است و بدین طریق بین نهادهای مختلف پاسکاری شدیم.

شادفر در پایان گفت: در شرایط سخت خشک‌سالی و کمبود آب و با توجه به ضرورت تأمین امنیت غذایی، تمام مسئولان کشور باید برای اجرای طرح ملی بادشکن‌اقدام کنند.