گرانی سیب زمینی و برنج در بازار

در حالی که تنها دو ماه از آغاز طرح توزیع هوشمند کالاهای اساسی در کشور می گذرد به نظر می رسد این طرح به دلیل شیوه اجرایی ناکارآمد با شکست روبرو شده است.

به گزارش مزرعه سبز ، قرار بود توزیع هوشمند یعنی از مزرعه تا سفره به نحوی پایش شود تا محصول تولیدی کشاورز و دامدار با احتساب هزینه‌های تمام شده و سود مناسب خریداری شده و با قیمت مناسب به مصرف کننده برسد. اما عملا تولید کننده و مصرف کننده تا کنون نتوانسته اند از مزایای این شعار ها در بازار متلاطم امروز بهره ای ببرند و در سایه بی برنامگی در عرضه و تقاضا محصولات کشاورزی گرانی ها همچنان ادامه دارند به طوریکه مردم در روزهای اخیر شاهد گرانی برنج و سیب زمینی بوده و بدنبال آن تصمیم گیری مدیران برای حل بحران آغاز شد که می توان پیش بینی کرد نتیجه قابل توجهی در برنخواهد داشت.

شکست طرح توزیع هوشمند کالاهای اساسی

توزیع هوشمند را می توان برنامه ای مطلوب برای پیشگیری از مانور بیشتر سودجویان در وضعیت بحرانی امروز بازار دانست اما شیوه اجرای این برنامه دارای نقاط ضعف بسیاری است که شکست آن را بدنبال خواهد داشت. این طرح می توانست علاوه بر تأمین کالاهای اساسی مطابق با نیاز اولیه مردم، فاصله قیمت محصولات کشاورزی را از مزرعه تا سفره را به عنوان راهبردی برد- برد به‌صورت محسوسی کاهش داده و نظارت بر بازار را که هم‌اکنون وضعیتی رها شده دارد سامان بخشد.

همچنین با اجرای درست این طرح امکان ساماندهی تولیدات مطابق با نیاز و بازار وجود داشت و برای سال آینده که ارز 4200 تومانی کالاهای اساسی حذف می شود ، برنامه ریزی اصولی انجام داد اما در عمل اجرای این طرح تنها با دید ارایه گزارش و بدون سیاست گذاری مدون سبب شد شکست زودهنگامی برای این طرح رقم بخورد.

سامانه پر ابهام بازرگام

هم اکنون سامانه بازرگام برای توزیع کالاهای اساسی در سطح کشور پیش بینی شده و در برخی از استانها نیز پلتفرم های دیگری برای توزیع کالاهای اساسی طراحی شده اند ، در صفحه سایت بازرگام اسم 19 استان برای توزیع کالاهای اساسی آورده شده که برخی از این استانها هیچ کالایی برای عرضه موجود ندارند. برای مثال در صفحه استان هرمزگان پنج قلم کالای اساسی شامل تخم مرغ، برنج هندی، برنج پاکستانی، برنج تایلندی و مرغ تنظیم بازار آورده شده اما تمامی این محصولات با اخظار تمام شده مواجه هستند.

هر چند دلیل عدم موفقیت توزیع هوشمند را با این شیوه نمیتوان به صورت مستقیم با موضوع مالکیت این سامانه مرتبط دانست اما ابهام و عدم شفافیت در این موضوع سبب ایجاد شبه هایی از مشکلات نظارتی در این سامانه می شود. سامانه بازرگام که در صفحه نخست آن آورده شده است سامانه آنلاین محصولات تنظیم بازار در کشور، با نظارت سازمان تعاون روستایی ایران یک استارت آپ است که مالکیت آن مشخص نیست و مسئولان از پاسخگویی در این زمینه سرباز می زنند این امر در حالی است که کارمزد های قابل توجهی بواسطه توزیع کالاهای اساسی نصیب مالکان این استارت آپ خواهد شد.

کالاهای اساسی بارگذاری شده در سامانه بازرگام با قیمت بازار تفاوت معناداری ندارد و شعار تدارک و توزیع کالاهای اساسی همانند روغن که مورد مصرف عموم مردم است با قیمت سایر فروشگاه ها یکسان است، چه بسا فروشگاه ها تخفیف هایی نیز برای عموم مردم در نظر می گیرند. از سوی دیگر انواع برنج های تایلندی ، هندی و پاکستانی عرضه شده در این سامانه بیانگر عدم توانایی در ورود به تنظیم بازار برنج ایرانی است که در روزهای اخیر با افزایش قیمت قابل توجهی روبرو شده است.

مسئولان وعده داده بودند تا پایان سال همه ۲۵ قلم کالای اساسی را هوشمند توزیع می شود اما اکنون با جستجو در پلتفرم های اعلامی از سوی دستگاه های متولی برای تهران و دیگر استانها رنگ قرمز تمام شد جلب توجه می کند.

قادری فر، مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران،یکی از سیاست‌های مهم در راستای تامین امنیت غذایی در کنار تولید را، توزیع هوشمند عنوان کرده و افزوده است: باید با استفاده از ابزارهای نوین، کسب وکارهای نو و استارت آپ‌ها، خدماتی در زنجیره نهایی توزیع با هدف کنترل بازار مصرف به نفع مردم انجام دهیم.

وی یادآور شد:‌این طرح از ۱۸ آبان ماه به صورت آزمایشی در شهر تهران و با توزیع مرغ منجمد و تخم مرغ از طریق یک کسب و کار اینترنتی کلید خورد. البته ظرفیت روزانه در شهر تهران برای این دو قلم کالا حدود ۳۰۰ تن مصرف خانوار است که با رعایت قیمت مصوب تحویل درب منازل می‌شود.

مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران افزود:‌هر جایی که دچار اخلال در روند توزیع باشیم، وزارت جهاد کشاورزی با همه ابزارهای سیاستی به میدان خواهد آمد تا هم محصول کشاورزی با قیمت مناسب به فروش برسد و هم مردم به سهولت به ارزاق عمومی دسترسی آسان داشته باشد.

سیب زمینی نمونه عملکرد دیرهنگام

در روزهای اخیر افزایش قیمت قابل توجه سیب زمینی در سطح کشور نمونه ای از عملکرد ضعیف در توزیع کالاهای اساسی مورد نیاز مردم بوده است. این افزایش قیمت در حالی رخ داد که چند روز پس از گرانی سیب زمینی مسئولان به فکر اتخاذ راهکارهایی برای عرضه سیب زمینی در کشور افتادند.

این در حالی است که دیگر قانون انتزاع در کشور اجرایی شده و مسئولان سازمان جهاد کشاورزی به عنوان متولی مزرعه تا سفره مردم می بایست پیش از گرانی این محصول برای تنظیم عرضه و تقاضا در بازار تدبیری اتخاذ می کردند چه بسا ورود دیر هنگام به بازار سیب زمینی تنها فرصت را برای سودجویان فراهم کرده و باعث می شود گرانی سیب زمینی پایدار شود.

مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی در این ارتباط نیز گفته است: ایران جزو بزرگترین کشورهای تولید سیب زمینی در دنیاست. در رصدها متوجه دو علت اصلی برای افزایش قیمت این کالا شدیم. سیل جنوب کرمان ۷۰ هزار تن از سیب زمینی و سایر محصولات ما را از بین برد. همچنین با پایش روزانه و آمارها مشاهده کردیم که سقف صادرات سیب زمینی تکمیل شده است و ادامه این روند منجر به افزایش نرخ این کالا در بازارها شد.

رصد بازار سیب زمینی نمونه ای عملکرد دیر هنگام یا نوشدارو پس از مرگ سهراب است که خود به سنتی در ورود مدیران به مشکلات مردم تبدیل شده است سیب زمینی که در تابستان برای رفع مازاد تولید آن به خوراک دام توسط تعاون روستایی تبدیل شد امروز در بازار با کمبود و گرانی برای مصرف کننده مواجه شده است.