گورستان بلوط‌های زاگرس

پاییزی تلخ بر پیکر قلب زاگرس حکم فرما شده است

فصل‌سبز سال از راه رسید اما رخسار درختان بلوط کهگیلویه و بویراحمد، آغشته به آفت شده و یکی پس از دیگری رو به زردی رفته و پاییزی تلخ بر پیکر قلب زاگرس حکم فرما شده است.

اخبار سبز کشاورزی : کوچک باشی یا بزرگ، پیر یا جوان، زن یا مرد، فرقی نمی‌کند، اینجا، حوالی زاگرس و در قلب کهگیلویه و بویراحمد پیوند بلوط به عنوان نماد ایستادگی با مردمانش، پیوندی جدا ناشدنی ا ست که از خاییز تا باشت، از کوه سیاه تا دیل، از گناوه لری تا شلال دان و از شهنیز تا دنای شرقی جریان دارد.

با نگاهی ساده به آمار می‌توان به اکوسیستم کهگیلویه و بویراحمد به عنوان یکی از غنی‌ترین استان‌های دارای پوشش گیاهی و جانوری پی برد.

پوشش یک میلیون و ۳۹۵ هزار هکتاری جنگل

در مساحت یک میلیون و ۵۵۵ هزار هکتاری استان کهگیلویه و بویراحمد، یک میلیون و ۳۹۵ هزار هکتار جنگل و مرتع است رخ نمایی می‌کند از این میزان، ۸۷۶ هزار هکتار جنگل و ۵۱۹ هزار هکتار مرتع است.

همچنین این استان نسبت به مساحت یکی از بالاترین سرانه‌های جنگلی و مرتعی کشور را دارد.

با وجود این ظرفیت‌ها، این روزها، حال بلوط‌های کهگیلویه و بویراحمد خوب نیست و رنگ زرد بیانگر تازیانه آفت «برگ خوار سفید» است.

به دلیل خروج تدریجی لاروهای زمستان گذران تشکیل شفیره‌ها، ظهور حشرات کامل به صورت تدریجی در روزهای متوالی است که طبعاً این حشرات کامل جفت گیری سپس تخم ریزی می‌کنند.

نسل‌های مختلف با هم تداخل پیدا کرده «همزمان تخم، لارو، شفیره و حشره کامل روی برگ مشاهده می‌شود و خروج تدریجی لاروهای زمستان گذران در سنین مختلف اجرای عملیات مبارزه با این افت را با مشکل مواجه می‌سازد.

بیشتر بخوانید:

• بلوط های زاگرس زیر هجوم پروانه برگ‌خوار

• زاگرس تو را می‌خواند

تشکیل کمیته بحران مقابله با آفات

در حال حاضر عملیات مبارزه بیولوژیک نیز اجرایی شده اما توان آفت کش‌ها در مقابل هجمه سنگین آفت ها، راه به جایی نبرده است.

سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: کمیته بحران مقابله با آفات در استان‌های زاگرس نشین تشکیل شد.

عباس علی نوبخت هفته گذشته در بازدید از جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد، افزود: کمیته بحران مقابله با آفات بلوط با همکاری دستگاه‌های اجرایی در استان‌های زاگرس نشین تشکیل شده که این کمیته‌ها موظف اند روش‌ها، راهکارها و شیوه‌های علمی کمیته گیاه پزشکی سازمان منابع طبیعی را اعمال کنند.

کهگیلویه و بویراحمد کانون بحران آفت ها

وی ابراز داشت: ۲ میلیارد تومان اعتبار برای آغاز عملیات محلول پاشی به کهگیلویه و بویراحمد پرداخت شده و بر اساس برنامه با انجام گام به گام عملیات اعتبار مورد نیاز پرداخت می‌شود.

نوبخت جنگل‌های بلوط کهگیلویه و بویراحمد را کانون بحران هجوم آفت‌ها دانست و گفت: ۶۳ هزار هکتار از پهنه ۷۴ هزار هکتاری آلوده به دو آفت برگ خوار و جوانه خوار بلوط در استان کهگیلویه و بویر احمد است.

وجود ۶۵ هزار هکتار جنگل آفت زده در استان

سرپرست منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد نیز از شناسایی ۶۵ هزار هکتار از جنگل‌های آفت زده در استان خبر داد و گفت: شهرستان‌های باشت، کهگیلویه و بهمئی در صدر مناطق با هجوم گسترده‌تر آفت قرار دارند.

سعید جاوید بخت افزود: آفت برگ خوار بلوط عمدتاً در مناطق گرمسیری و آفت جوانه خوار بلوط در مناطق سردسیری شیوع پیدا کرده و جنگل‌های بلوط شهرستان باشت بیشتر مورد آسیب قرار گرفته‌اند.

جاوید بخت محلول پاشی مستمر و هدفمند را ضروری دانست و تصریح کرد: خشکسالی، نوع سمپاشی، عدم استمرار عملیات‌های بیولوژیک و آلودگی‌های باغی از جمله موارد شیوع گسترده آفت ها در استان است.

جاوید بخت مقابله با آفت‌های بزرگ خوار و جوانه خوار بلوط را ضروری دانست و اظهار کرد: ۲٠ میلیارد تومان برای مبارزه با آفت‌های درختان در نظر گرفته شده و اجرای برنامه‌های مستمر و هدفمند مورد تاکید است.

همچنین کارشناس و فعال محیط زیستی و دبیر اجرایی نهضت سبز زاگرس گفت: پروانه برگ خوار‬ بلوط خسارت‌های زیادی به جنگل‌های زاگرس وارد کرده است.

امید سجادیان افزود: این گونه مهاجم فصل اسفند و بهار در سطح جنگل شروع به فعالیت می‌کند.

وی ابراز داشت: این حشره با تغذیه بی رویه از جوانه و برگ‌های بلوط ظاهر درخت را زرد و عاری از برگ می‌کند با از بین رفتن سبزینگی و برگ درختان، درخت به مرور ضعیف می‌شود.

وی با بیان اینکه فتوسنتز توسط اندام‌هایی مانند برگ که دارای سبزینه هستند، صورت می‌گیرد، گفت: سبزینه کار فتوسنتز انجام می‌دهد، درخت برگ در می‌آورد مجدد به آن حمله می‌کند، درخت کم کم ضعیف می‌شود، درخت ضعیف مستعد بیماری و گونه‌های مهاجم است.

مرگ دائمی بلوط‌ها در صورت عدم کنترل آفت

سجادیان گفت: این آفت اگر کنترل نشود، خزان تبدیل به مرگ دائمی درخت‌ها شده و مرگی درد آور و آرام برای سرمایه‌های ملی یک ملت را رقم می‌زند.

دبیر اجرایی نهضت سبز زاگرس گفت: عوامل زیستی، چون حشرات، برگ‌خوارها، چوب خوارها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها، عوامل غیر زیستی شامل آب و هوا، میزان بارندگی، ‫ آتش سوزی ‬، خشکسالی، تغییرات دمایی، وضعیت خاک، کمبود عناصر غذایی در خاک، کاهش رطوبت و فشرده شدن خاک که بر خشکیدگی و آسیب پذیری ‫بلوط زاگرس‬ نقش دارند، اما باید در نظر گرفت جنگل یک اکوسیستم زنده است، تنها چیزی به اسم آفت نداریم.

استفاده از سم‌های کشاورزی باعث از بین رفتن حشره‌های مفید دیگری می‌شود

سجادیان خاطرنشان کرد: در کشاورزی هدف تولید محصول است «به هر قیمت»، حتی با مصرف بیش از اندازه سم که گاهی باعث از بین رفتن گونه‌های مفید نیز می‌شود.

وی با بیان اینکه در جنگل این گونه نیست، گفت: ما یک اکوسیستم زنده داریم، این چرخه با تمام اجزا تعادل بین خود را در شرایط طبیعی حفظ می‌کنند.

سجادیان تصریح کرد: استفاده از سم‌های کشاورزی باعث از بین رفتن گونه و حشره‌های مفید دیگری می‌شود، چون سم انتخاب نمی‌کند کدام گونه مفید است و کدام آفت، باعث به هم خوردن چرخه اکوسیستم می‌شود و فاجعه به بار می‌آید.

وی افزود: هر وقت قسمتی از این چرخه از تعادل خارج شود، بنا به هر دلیلی این مشکلات رقم می‌خورد.
دبیر اجرایی نهضت سبز زاگرس خاطرنشان کرد: اینکه دلیل طغیان این گونه چه بوده، نیاز به بررسی دارد، ممکن است غذای آن زیاد شده یا شکارچی آن از بین رفته باشد، شرایط اقلیمی به نفعش تغییر کرده باشد و یا گونه‌های رقیبش با سموم کشاورزی از بین رفته باشند که هنوز مشخص نیست.

سجادیان گفت: برای مقابله با این آفت باید برنامه کنترلی و مبارزه وجود داشته باشد که حداقل بشود آن را مهار کرد.

وی اظهار داشت: اگر دامنه فعالیت این آفت به مناطقی که آسیب دیده و مستعد پذیرش زوال هستند کشیده شود، آنجا پیامدهای بسیاری منفی خواهد داشت.

سجادیان هشدار داد: اکنون این آفت در استان کهگیلویه و بویراحمد خسارات شدیدی داشته و یکی دو کانون در استان فارس نیز وجود دارد که در آنجا این آفت خسارت زایی خودش را نشان می‌دهد و برای کنترل آن تنها راه کاری که وجود دارد، استفاده از ابزارها و روش‌های سازگار با محیط زیست است.

سجادیان گفت: این گونه به نور جذب می‌شود، می‌بینیم که در بسیاری از مناطق جذب نور روستاها و سکونت گاه‌های انسانی می‌شود و مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرده است.

وی افزود: با توجه به سن این گونه، روش‌های ترکیبی مختلفی باید به کار رود و در مرحله لاروی و در مرحله پروانه هر کدام روش‌های کنترلی خاصی می‌طلبد.

سجادیان در پایان تصریح کرد: برنامه‌های کوتاه مدت برای کنترل و جلوگیری از گسترش و برنامه‌های بلند مدت برای کاهش این گونه در مناطق هدف ضروری است.

باید برنامه‌ای بلند مدت و نه مقطعی با در نظر گرفتن نگاه کارشناسی در جنگل‌های زاگرس و به ویژه جنگل‌های بلوط کهگیلویه و بویراحمد، فارس و مناطق همجوار اجرایی شود تا به شکلی منسجم روزهای سراسر زرد بلوط‌ها به پایان برسد.