آنفلوآنزا روی خط قرمز؛ هشدار به جامعه با ۱۱۵ فوتی و گسترش سویه خطرناک H3N2

سرد شدن هوا هنوز به نیمه نرسیده، اما آنفلوآنزا از خط هشدار عبور کرده است؛ موجی که با ۱۱۵ فوتی، هشت استان در وضعیت قرمز و تغییر نگران‌کننده الگوی ابتلا، زنگ خطر تازه‌ای برای سلامت عمومی کشور به صدا درآورده است.

موج نگران‌کننده آنفلوآنزا؛ ۸ استان در وضعیت هشدار

به گزارش اخبار سبز کشاورزی، هرچند در برخی استان‌ها نشانه‌هایی از کند شدن روند ابتلا مشاهده می‌شود، اما به گفته مسئولان وزارت بهداشت، تصویر کلی موج آنفلوآنزای امسال همچنان نگران‌کننده است.

علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، اعلام کرده است که در حال حاضر دست‌کم هشت استان کشور بالاتر از آستانه هشدار نظام سلامت قرار دارند و میزان ابتلا در برخی مناطق چندین برابر حد مجاز است. این استان‌ها شامل گلستان، قزوین، هرمزگان، سیستان‌وبلوچستان (زاهدان)، خوزستان (اهواز)، تهران، کرمانشاه و همدان هستند.

۱۱۵ فوتی؛ سالمندان و بیماران زمینه‌ای در بیشترین خطر

به گفته رئیسی، تاکنون حدود ۱۱۰ تا ۱۱۵ مورد فوت منتسب به آنفلوآنزا در کشور ثبت شده است. بیشترین قربانیان، سالمندان و افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای بوده‌اند؛ آماری که نگرانی از تشدید موج بیماری در هفته‌های سردتر سال را افزایش داده است.

مسئولان بهداشت هشدار داده‌اند که کوچک‌ترین بی‌توجهی به توصیه‌های بهداشتی می‌تواند فشار مضاعفی بر نظام سلامت وارد کند.

عبور عفونت‌های تنفسی از آستانه هشدار جهانی

در همین زمینه، دکتر قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، با اشاره به داده‌های پایش بیماری‌های تنفسی اعلام کرده است که سهم عفونت‌های تنفسی در گردش کشور به ۱۶ تا ۱۷ درصد رسیده؛ در حالی که این عدد در شرایط عادی سال حدود ۶ درصد است.

بر اساس استانداردهای جهانی، عبور سهم آنفلوآنزا از ۱۰ درصد به معنای ورود به وضعیت هشدار است؛ وضعیتی که اکنون بخش بزرگی از استان‌های کشور آن را تجربه می‌کنند.

سویه غالب H3N2؛ مسری‌تر و سخت‌تر

مرادی تأکید کرده است که موج افزایشی آنفلوآنزا از هفته دوم آبان‌ماه آغاز شده و شیب ابتلا نسبت به سال گذشته سریع‌تر و شدیدتر بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد آنفلوآنزای تیپ A با زیرگونه H3N2 عامل غالب موج امسال است؛ سوشی با قدرت سرایت بالا و رفتار متفاوت نسبت به سال‌های گذشته.

تغییر الگوی ابتلا؛ کودکان در مرکز موج

یکی از نگران‌کننده‌ترین تفاوت‌های موج امسال، تغییر گروه سنی مبتلایان است. برخلاف سال‌های گذشته که بزرگسالان بیشترین سهم ابتلا را داشتند، اکنون کودکان ۵ تا ۱۴ ساله در کانون موج بیماری قرار گرفته‌اند.

این تغییر الگو باعث افزایش مراجعات کودکان به مراکز درمانی، بروز تب‌های طولانی‌مدت و حتی نزدیک شدن ظرفیت برخی بیمارستان‌ها به حد اشباع در مقاطعی شده است؛ موضوعی که مدیریت تجمعات در مدارس را به یک ضرورت جدی تبدیل کرده است.

تعطیلی مدارس؛ راهکاری موقت و هدفمند

در واکنش به این شرایط، وزارت بهداشت و آموزش‌وپرورش شیوه‌نامه مشترکی تدوین کرده‌اند که بر اساس آن، در صورت افزایش همزمان موارد ابتلا در یک مدرسه و فشار بر مراکز درمانی، آموزش می‌تواند حداکثر ۵ تا ۷ روز به‌صورت غیرحضوری برگزار شود.

مسئولان تأکید دارند که تعطیلی‌های بلندمدت راهکار پایدار کنترل آنفلوآنزا نیست و هدف اصلی، قطع موقت زنجیره انتقال در اوج بیماری است.

همزمانی آنفلوآنزا و آلودگی هوا؛ تشدید بستری‌ها

از دیگر عوامل تشدیدکننده موج امسال، همزمانی شیوع آنفلوآنزا با آلودگی هوا در کلانشهرهاست. به گفته مرادی، التهاب ریه ناشی از آنفلوآنزا در کنار ذرات آلاینده هوا، خطر بستری و عوارض شدید را به‌ویژه در سالمندان افزایش می‌دهد.

واکسن؛ دیر اما همچنان ضروری برای گروه‌های پرخطر

اگرچه زمان طلایی تزریق واکسن آنفلوآنزا سپری شده، وزارت بهداشت همچنان تزریق آن را برای سالمندان، بیماران زمینه‌ای و افراد دارای نقص ایمنی توصیه می‌کند.

برآوردها نشان می‌دهد که واکسن، حتی در برابر سوش امسال، می‌تواند بیش از ۷۰ درصد از موارد بستری و مرگ‌ومیر را کاهش دهد.

هشدار جدی درباره مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک

همزمان با گسترش آنفلوآنزا، متخصصان نسبت به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک هشدار داده‌اند. مرادی اعلام کرده است که مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران ۹ تا ۱۰ برابر برخی کشورهای مشابه بوده و شاخص تجویز به ۵۲ درصد رسیده؛ در حالی که میانگین جهانی ۲۲ درصد است.

این روند می‌تواند مقاومت میکروبی را به یکی از تهدیدهای جدی آینده سلامت کشور تبدیل کند.

آیا کرونا هم برگشته است؟

اگرچه وزارت بهداشت، عامل اصلی موج فعلی را آنفلوآنزای نوع A می‌داند، اما برخی اپیدمیولوژیست‌ها نسبت به احتمال همزمانی آنفلوآنزا و کووید-۱۹ هشدار داده‌اند.

حمید سوری، استاد اپیدمیولوژی، با اشاره به ضعف نظام مراقبت ژنومیک در ایران تأکید کرده است که بدون آزمایش‌های دقیق نمی‌توان با قطعیت گفت تمام موارد ابتلا و مرگ ناشی از آنفلوآنزا بوده‌اند. ابتلای همزمان به کرونا و آنفلوآنزا (Coinfection) می‌تواند علائم شدیدتر و خطر بستری را افزایش دهد.

پیک بیماری تا چه زمانی ادامه دارد؟

به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، پیش‌بینی می‌شود اوج موج آنفلوآنزا تا سه یا چهار هفته آینده ادامه داشته باشد و با نزدیک شدن به اواخر بهمن و اوایل اسفند، روند ابتلا به‌تدریج کاهشی شود.

جمع‌بندی

آنچه از موج فعلی آنفلوآنزا برمی‌آید، تصویری شکننده از وضعیت سلامت عمومی کشور در آستانه ماه‌های سردتر سال است؛ موجی که با سویه‌ای مسری، تغییر الگوی ابتلا و احتمال همزمانی با کرونا، نیازمند هوشیاری عمومی، شفافیت آماری و مسئولیت اجتماعی شهروندان است.