تور صیادان گلستان از ماهی خالی است

جمعیت آبزیان خزری در گلستان به سبب صید غیرمجاز و تخریب مراکز زادآوری طبیعی به طرز چشمگیری رو به کاهش است و تعلل در چاره اندیشی برای این چالش، تبعات ناگواری را در پی خواهد داشت.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از مهر؛ همجواری گلستان با دریای خزر فرصت مغتنمی برای اهالی منطقه به ویژه ساحل نشینان این استان مرزی است تا با بهره گیری از خوان پرنعمت خزر به امرارمعاش بپردازند.

تا چند دهه قبل وضعیت منابع آبزی دریای خزر با شرایط کنونی بسیار متفاوت بود؛ نبود قایق‌های تندرو در کنار تکثیر طبیعی مطلوب در رودخانه‌ها و انهار آب شیرین منتهی به خزر از جمله دلایلی بود که جمعیت انواع ماهیان در سطح بسیار مطلوبی قرار داشت.

به مرور زمان و با افزایش جمعیت و گسترش قایق‌های موتوری تندرو، خشک شدن رودخانه‌ها و کاهش نزولات جوی، سیر نزولی جمعیت انواع ماهیان خزر مانند کپور، سفید، کفال و حتی ماهیان خاویاری شتاب گرفت تا جایی که اگر تکثیرهای کارگاهی بچه ماهی و رهاسازی آنها در خزر نباشد عملاً سفر دریای کاسپین از انواع ماهیان تهی می‌ماند؛ موضوعی که چاره اندیشی برای آن به یکی از مباحث اصلی مدیریتی استان تبدیل شده است.

افزایش اعتبارات مالی، توسعه نیروی‌های حفاظتی، کمک به احیا رودخانه‌ها و انهار آب شیرین، ایجاد اشتغال پایدار متناسب با فرهنگ منطقه و پیش بینی ملاحظاتی برای کاهش میزان بیکاری در منطقه از جمله مباحثی است که می‌توان به حفظ منابع آبزی خزر کمک شایانی کند.

فعالیت در پره صرفه اقتصادی ندارد

ارازقلی کر یکی از صیادان شرکت‌های پره گمیشان گفت: روزگار ماهیگیران پره به سختی می‌گذرد و ۹۰ درصد آنها فقط به خاطر بیمه و بازنشستگی به ماهیگیری مشغول هستند.

وی افزود: فعالیت در شرکت پره اصلاً صرفه اقتصادی ندارد و درآمد یک روزه صیادان غیرمجاز از عایدی یک هفته ما بیشتر است.

صید بی رویه ماهیان مولد سبب شده تا نفس ماهیان به شماره بیفتدکر گفت: در گذشته‌های دور سواحل منطقه گمیشان و بندرترکمن مملو از شرکت‌های پره بود و بیش از سه الی چهار هزار نفر به صید مشغول و روزگار صید بسیار پررونق بود.

وی ادامه داد: هزینه‌های خرید تور و تعمیر آنها، تعمیرات تراکتور، مشکلات تأمین سوخت در کنار شرایط بد محیط کاری، فعالیت در شرکت‌های ماهیگیری پره را به یک شغل سخت تبدیل کرده است.

کر گفت: در برخی مواقع صیادان غیرمجاز به صورت گروهی از تورهای شرکت‌های پره سرقت کرده و دسترنج تلاش شبانه روزی ما را هم به یغما می‌برند.

از بین رفتن زیستگاه ماهیان

یکی از کارشناسان شیلات هم گفت: مهمترین عامل افول جمعیت ماهیان استخوانی و حتی خاویاری در خزر صید بی رویه و غیر مجاز است.

علی ایوانی گفت: صید بی رویه ماهیان مولد و از بین رفتن زیستگاه طبیعی زادآوری ماهیان سبب شد تا نفس ماهیان به شماره بیفتد.

ایوانی افزود: رودخانه‌های گرگانرود و قره سو که در روزگار نه چندان دور محل زادآوری ماهیان بودند، کاملاً خشک و کم آب شده‌اند؛ خشک شدن رودخانه‌ها علاوه بر اینکه زادآوری طبیعی ماهی‌ها در رودها را غیرممکن می‌کند سبب می‌شود که بچه ماهیان پرورشی هم روزها و هفته‌های نخست پس از رها سازی در آب به سبب شرایط سخت محیطی تلف شوند.

ایوانی گفت: در دهه‌های ۷۰ منابع آبزی دریای خزر در گلستان توسط پنج پاسگاه حراست شیلات صیانت می‌شد اما هم اکنون فقط یک پاسگاه در جزیره آشوراده وظیفه حفاظت از آبزیان و مقابله با صیادان غیرمجاز را دارد که عملاً کارایی چندانی ندارد.

صید بی رویه عامل تهی شدن دریا

مدیرکل شیلات گلستان در این خصوص گفت: جمعیت زیستمندان آبزی دریای خزر به صورت سالانه رو به کاهش است و این کاهش در برخی گونه‌های مانند انواع ماهیان خاویاری، کپور ماهیان، ماهی سفید که برای زادآوری به آب شیرین نیاز دارند، روند مشهودتری دارد.

اسماعیل جباری افزود: برخی ماهیان مانند کفال که در آب‌های فراساحلی شور تخم ریزی می‌کنند از مانایی بیشتری برخوردار هستند.

وی بیان کرد: در سال‌های اخیر به سبب کاهش نزولات آسمانی و احداث سد و آب‌بندان در مناطق بالادست، دبی و جریان آب شیرین رودخانه‌ها به حداقل ممکن رسیده و این موضوع بر روند زادآوری ماهیان اثر منفی گذاشته است.

جباری گفت: با توجه به شرایط سخت زادآوری ماهیان استخوانی و حتی ماهیان خاویاری، مقوله تکثیر غیرمستقیم در دستور کار شیلات قرار دارد و با انتقال ماهیان مولد از گونه‌های کپور، سفید و ماهیان خاویاری به کارگاه‌های پرورش، عملیات تکثیر بچه ماهی اجرا می‌شود.

وی افزود: علاوه بر تأثیرات ناشی از کمبود منابع آب شیرین در رودخانه‌ها، عوامل دیگری هم بر کاهش جمعیت ماهیان استخوانی اثر می‌گذارند که از آن جمله می‌توان به آلودگی و یا صید گونه‌های نابالغ اشاره کرد.

مدیر کل شیلات گلستان توضیح داد: صیادان غیرمجاز با صید گونه‌های نابالغ اجازه نمی‌دهند که ماهیان به سن تخم ریزی برسند و قبل از بلوغ صید می‌شوند.

زنگ انقراض ماهیان خزری به صدا درآمده است

جباری با بیان اینکه زنگ انقراض انواع ماهیان خزری به صدا درآمده است، افزود: امسال حدود ۸۰۰ ماهی گیر در شرکت‌های پره مشغول صید بوده و در مقابل هم حدود سه هزار ماهیگیر به صورت غیرمجاز مشغول غارت دریا هستند.

مدیرکل شیلات گلستان ادامه داد: حجم دست اندازی و غارت منابع آبزی خزر بسیار فراتر از تصور است، ماهیگیران غیرمجاز با گستراندن تورهای چشمه ریز (قطر باریک) اجازه خروج هیچ ماهی را از تور نمی‌دهند و حتی ماهیان ۱۰۰ گرمی را به دام می‌اندازند اما در تورهای مجاز و پره از تورهای چشمه درشت استفاده می‌کنند که فقط ماهیان بالغ در آن گرفتار می‌شوند و سایر ماهیان ریز و نابالغ برای ادامه حیات از تور فرار می‌کنند.

جباری به سختی‌های نظارت و کنترل فعالیت ماهیگیران غیرمجاز اشاره کرد و گفت: حدود ۱۰۰ کیلومتر کرانه ساحلی خزر فقط با ۷۰ نیروی مسن و در معرض بازنشستگی مدیریت می‌شود که کار مقابله با صیادان غیرمجاز را سخت کرده است.

وی بیان کرد: پسروی خزر سبب شد تا تقریباً همه پاسگاه‌های کنترلی واقع در حاشیه خزر، درون خشکی قرار بگیرند و تردد قایق‌های یگان حفاظت شیلات به سختی انجام شود و این موضوع مورد سوءاستفاده قاچاقچیان منابع آبزی است.

جباری اضافه کرد: مکاتباتی با شورای تأمین شهرهای ساحلی انجام شده تا سایر نهادها هم به کمک شیلات بیایند.

وی به عنوان نمونه به چگونگی نقش آفرینی نیروی انتظامی در مقابله با ماهیگیران غیرمجاز اشاره کرد و گفت: صیادان معمولاً با استفاده از نیسان‌های شخصی، قایق‌ها و شناورهای خود را با یدک به صورت کاملاً خطرساز و غیرقانونی از داخل شهر به دریا منتقل می‌کنند که پلیس راه می‌تواند با توقیف این خودروها در جاده، مانع جولان آنها در دریا شود اما متأسفانه به نسبت عملکرد قابل قبولی ندارند.

جباری عنوان کرد: با هدف ایجاد اشتغال برای ماهیگیران غیرمجاز سرمایه گذاری گسترده‌ای در بخش میگو انجام شد و امسال دو هزار و۷۰۰ شغل ایجاد شد تا صیادان کمتری به صورت غیرمجاز به دریا بروند و به کسب و کارهای مجاز در میگو مشغول باشند.

یقیناً برای حفاظت از انواع ماهیان دریای خزر علاوه بر تقویت راهکارهای حفاظتی و نیروهای یگان شیلات باید به فکر ایجاد مشاغل پایدار و کسب و کارهای همسو با اکوسیستم بی نظیر خزر باشیم. اگر نتوانیم معیشت و ارتزاق بومیان منطقه را به شکل درستی حل کنیم روایت دست اندازی به خزر همچنان ادامه دارد.