از هدر رفت هزاران میلیارد تومان ثروت کشور جلوگیری کنید

اخبار سبز کشاورزی؛ کم‌بارشی امسال، همه را نگران ساخته است؛ متوسط آب پشت سدها حتی در استان‌هایی که خشک دانسته نمی‌شوند، حدود 16 درصد از حجم سدهاست و همین امر بسیاری از دست‌اندرکاران را نگران کرده که در سال آینده چگونه می‌توان مصرف آب شرب در وهله اول و سپس آب مورد نیاز کشاورزان و صنعت ایران را تامین کرد.

گفته می‌شود که به‌طور متوسط هم‌اکنون 40 تا 43 درصد سدهای کشور پرشده و حدود 20 میلیارد مترمکعب در پشت سدها آب وجود دارد. از این بیست میلیارد مترمکعب حدود 9 میلیارد مترمکعب آن تصفیه و صرف آب شرب مصرفی شهروندان می‌شود.

البته تراز آب ذخیره شده در پشت سدهای کشورمان در بسیاری از سدهای فعال نسبت به سال گذشته در ابتدای بهمن رشد کرده و مثلا در تهران و سدهایی که آب مصرفی پایتخت کشورمان را تامین می‌کند، حدود  23 درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است.

در مجموع اگرچه در برخی سدها مانند سد رئیس علی دلواری در استان بوشهر میزان ذخیره‌سازی آب حدود 30 درصد کاهش پیدا کرده است، اما برآورد عمومی آن است که سدهای کشورمان در سال جاری و دوره منتهی به ابتدای بهمن ماه 1403، نسبت به همین نقطه زمانی در سال گذشته حدود 8 درصد بیشتر ذخیره‌سازی آب کرده‌اند و اوضاع آنقدر که گاهی تبلیغ می‌شود، خطرناک یا ناامیدکننده نیست.

برخی تحلیلگران منابع آبی تاکید می‌کنند که هنوز تا پایان سال حدود 10 روز باقی‌مانده و در این روز پایانی زمستانی هم بارش‌هایی در راه است و گمان می‌رود که در این روزها ذخیره آب پشت سدها افزایش و اطمینان به پایداری آب مصرفی چه در بخش شرب و چه در بخش‌های صنعت و کشاورزی ارتقا یابد.

در عین حال بارش‌ها در بهار نیز در ایران تداوم پیدا می‌کند و به همین نسبت ذخیره پشت سدهای کشورمان بالاتر خواهد آمد و ثبات بیشتری در تامین آب به وجود می‌آورد؛ اما بزرگ‌ترین استفاده در شبکه آبفاری کشور هدر رفت آب پس از انجام عملیات تصفیه از تصفیه خانه‌های کشور است . هر چند هزینه تمام شده تولید آب شرب از آب خام چندان معلوم نیست اما گمان می‌رود این هزینه حدود 1000 تا 1500 تومان برای هر لیتر باشد که در هنگام فروش نرخی که برای رعایت کنندگان الگوی مصرب آب تعیین شده است حدود دو هزار تومان است که برای مصرف‌های بیشتر این رقم افزایش می‌یابد و در سقف مصرف برای مصارف معادل یا بیشتر از 50 هزار لیتر در ماه، قیمت فروش هر لیتر آب تصفیه شده به مصرف‌کننده به 30 هزار تومان بالغ می‌شود.

اما اگر قرار باشد کسی به دولت بابت مصرف بیش از حد خسارت پرداخت کند، آبفا اولین مجموعه‌ای است که باید این میزان خسارت را پرداخت کند؛ چراکه شبکه فرسوده آن تقریبا و با بیش از 3 میلیارد مترمکعب آب تولید شده و تصفیه شده را هدر می‌دهد مقامات این شرکت می‌گویند از 9 میلیارد مترمکعب آبی که توسط تصفیه‌خانه‌هایی کشور تولید و تصفیه می‌شود، فقط حدود 6 میلیارد مکعب آن توسط مصرف‌کنندگان دریافت می‌شود که این میزان از روی رقم دریافتی آبفا از محل فروش آب، برآورد و محاسبه می‌شود.

البته در برخی از گزارش‌ها تولید آب تصفیه شده در تصفیه‌خانه‌های کشورمان تا حدود 5/ 9 میلیارد مترمکعب نیز بیان شده که اگر رقم اخیر در نظر گرفته شود میزان هدر رفت با بالاتر از 3 میلیارد مترمکعب و درصد هدر رفت می‌تواند تا حدود 35 درصد محاسبه شود.

در این صورت اگر هزینه تمام شده برای تولید هر لیتر آب را حدود هزار تومان در نظر هزینه تولید هر مترمکعب آب تصفیه شده حدود یک میلیون تومان و هزینه آب هدر داده شده توسط آبفا، سه میلیون، میلیارد مترمکعب آب تصفیه شده، آب بدون درآمد می‌گوید چراکه در اثر تزریق آن به شکبه هیچ پولی از بابت فروش آن حاصل نمی‌شود.

گمان می‌رود سرمایه‌گذاری برای ترمیم خطوط لوله شبکه، سرمایه‌گذاری پرمنفعتی باشد؛ چراکه هر یک درصد کاهش میزان هدر رفت 30 میلیون مترمکعب از آب هدر رفته را به مشتری می‌رساند و برای هر مترمکعب آن دست‌کم دو میلیون تومان عاید سازمان آبفا می‌کند؛ یعنی هر یک درصد کاهش هدر رفت آب‌های بدون درآمد، درآمدی معادل 60 هزار میلیارد تومان را نصیب آبفا می‌کند.

گفتنی است که در تمام کشور و در تمامی استان‌ها، هدر رفت آب پس از تزریق به شبکه آب شرب وجود دارد و در یکی از کمترین میزان هدر رفت آب در استان تهران 22 درصد هدر رفت محاسبه و برآورد شده است.

در این صورت، اگرچه در بودجه سال‌جاری، بودجه قابل توجهی برای جلوگیری از هدر رفت آب، چه آب خام و چه آب تصفیه شده پیش‌بینی شده است؛ اما حتی اگر این بودجه هم تمهید و پیش‌بینی نشده باشد، همان طور که در محاسبه ها نشان داده می‌شود از محل فروش میزان آب‌های که هدر رفت آن جلوگیری شده، می‌توان سرمایه‌گذاری لازم برای نوسازی و بهسازی شبکه آب شرب کشور را تامین کرد.