بارانهای سیلآسا راه نجات کمبود آب در ایران نیست
بارانهای سیلآسا ایران را نجات نمیدهد. سدها خالیاند، آبخوانها فرونشستهاند و بحران آب، ریشه در تصمیمهای نادرست ما دارد، نه در کمبارشی.
اخبار سبز کشاورزی به نقل از تابناک؛ با وجود بارشهای ۲۰۰ میلیمتری اخیر در حوضههای خلیج فارس و دریای عمان، بسیاری از سدها و آبخوانهای کشور هنوز در وضعیت بحرانیاند. خاک فشرده و تخریبشده، به جای تغذیه آبخوانها، آب باران را به سیلابهای ویرانگر تبدیل میکند. حتی بارشهای ۱۵ میلیمتری در مناطق کوهستانی میتواند خسارتزا باشد.
کشاورزی؛ قاتل خاموش منابع آب
بیش از ۹۰ درصد آب شیرین ایران صرف کشاورزی میشود، در حالی که میانگین جهانی حدود ۷۰ درصد است. کشت محصولات آببر مانند برنج و هندوانه در مناطق خشک و سیستمهای آبیاری ناکارآمد، باعث تخلیه بیرویه منابع شده و فرونشست زمین را تشدید کرده است.
سدها و آبخوانها؛ نشانهای از بحران
ذخایر سدهای کشور در پایان آبان 1404 تنها ۳۲ درصد ظرفیت دارند و ۱۹ سد اصلی تقریباً خشک شدهاند. آبخوانهای تهران و سایر مناطق، افت چند دهمتری سطح آب و فرونشست شدید زمین را تجربه کردهاند، نشاندهنده این است که پر شدن مقطعی سدها، صرفاً آرامش کوتاهمدت است.
راهحل چیست؟فناوریهای مدرن و مدیریت پایدار
راهکارهای مؤثر شامل مدیریت شارژ مصنوعی آبخوانها (MAR)، استفاده از سیستمهای هوشمند نظارت بر برداشت آب، ایجاد تالابهای مصنوعی و سیستمهای مدیریت stormwater، و بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی است. کشورهایی مانند استرالیا، کالیفرنیا و ویتنام، از این روشها برای بازیابی ذخایر آب و کاهش فرونشست استفاده کردهاند.
ایران به تصمیمهای سخت نیاز دارد
تا زمانی که برداشت آب کاهش نیابد، کشاورزی به سمت محصولات کمآببر هدایت نشود و توسعه شهری مطابق ظرفیت آبی مناطق تنظیم نگردد، بارانهای مقطعی تنها به رواناب و سیلاب تبدیل خواهند شد. بحران آب ایران، زنگ هشداری است برای تهران و سایر کشورها: مشکل از «آسمان» نیست، بلکه از «زمین و تصمیمهای ما»ست.
