آینده آبزی پروری پایدار

با دو برابر شدن مصرف سرانه آبزیان در شش دهه گذشته، آبزی‌پروری مبدل به یکی از عوامل بسیار مهم در مقابله با ناامنی غذایی در جهان شده است. نوآوری‌های جدید، پیوسته در پی بهبود پایداری تولید و بهره‌وری در شرایط توجه به تخفیف و کاهش گرسنگی است.

اخبار سبز کشاورزی | در سال 2021، مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاران، 39 میلیارد دلار در زمینه استارت آپ‌های مرتبط با تکنولوژی‌های موادغذایی سرمایه‌گذاری کردند که تقریبا دو برابر سرمایه‌گذاری سال پیش از آن(2020) بود.

در این زمان افزون بر نیمی از این مبلغ برای زیرساخت‌های فروش دیجیتالی و فروش‌های بازار آنلاین مصرف شد که تعداد زیادی از این شرکت‌ها در عرصه‌های توسعه تکنولوژی‌های نوآورانه در زمینه پرورش آبزیان بود.

یکی از این شرکت‌ها، 3/5 میلیون دلار بر روی پرورش میگو در مخازنی به اندازه یک اتوبوس هزینه کرد که با قابلیت نصب در مناطق شهری و قابلیت بازیافت و تصفیه چند باره آب و تولید کمترین ضایعات، به زنجیره تولید کمک بسیاری می‌نماید. مشابه چنین موردی، چند شرکت دیگر با پرورش ماهی سالمون، گام مهمی در پرورش ماهی در خشکی و پایداری هر چه بیشتر منابع غذایی برداشته‌اند.

فعالیت‌های جهانی آبزی‌پروری

در سال 2020، بخش آبزی‌پروری در حدود 56 درصد از مواد اولیه غذایی مصرفی از آبزیان را در سرتاسر جهان تولید کرد. در سال 2018، میزان 90 درصد از تولیدات آبزی‌پروری در قاره آسیا به دست آمد که کشور چین با 66 میلیون و یکصد هزار تن جلودار این عرصه بود. پس از آن اندونزی با 14 میلیون و 700 هزار تن، هندوستان با 7 میلیون تن و ویتنام با 4 میلیون تن قرار داشتند.

محصولات عمده به دست آمده از پرورش آبزی در آسیا شامل:

علف‌دریایی(Seaweed)، صدف خوراکی و کپور آب شیرین بود. به دلیل این که این تولیدات از موادی نظیر پلانکتون‌ها تغذیه می‌کنند، نسبت به انواع گوشت‌خوار ارزان‌تر بوده و ضمنا دوستدار طبیعت نیز هستند.

پرورش میگو که تقریبا یک ارزش جهانی 45 میلیارد دلاری دارد، عامل تخریب 30 درصد از جنگل‌های مانگرو در جنوب شرقی آسیا شده است. جنگل‌های مانگرو به عنوان یک تثبیت کننده زنده گاز کربنیک، به علت جاری شدن ضایعات شیمیایی و آنتی‌‎بیوتیک‌ها از مزارع پرورش میگو به سمت آن‌ها، در معرض خطرات زیست محیطی و آسیب‌های ناشی از پرورش میگو هستند.

آمریکایی‌ها در حدود 3 درصد تولیدات آبزیان جهانی را در اختیار دارند و این در حالی است که متقاضی اول میگو و سالمون آتلانتیک هستند، چرا که این گونه‌ها خطرات زیست محیطی زیادی به شکل پرورش صنعتی و در سطح گسترده دارند.

کشور مصر در سال 2018 با تولید 73/8 درصد از تولید کل قاره آفریقا در این عرصه نقش غالب را داشت و این در حالی است که قاره افریقا فقط در حدود 2 درصد از کل تولید آبزیان را در سطح جهان دارد. ماهی‌های تیلاپیا و گربه ماهی که گونه‌های ارزان قیمتی هستند در حدود 70 درصد از تولید آبزیان کشورهای افریقایی را در اختیار دارند که اغلب چنین فعالیت‌هایی در اطراف دریاچه‌های محلی به اجرا در می‌آید.

آبزی‌پروری نقشی محوری در استراتژی‌هایی از قبیل رشد اقتصادی، کاهش فقر و افزایش امنیت غذایی دارد، ضمن آن که به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل نیز کمک می‌نماید.

در بازارهای نوظهور، حمایت‌های دولتی از اصول توسعه فعالیت‌های آبزی‌پروری به منظور حفظ تقاضا هستند. تغییر جهت دادن به یارانه‌ها از صیدهای دریایی به سمت آبزی‌پروری درون حوزه‌های جغرافیایی داخلی، می‌تواند به ایجاد انگیزه برای فعالیت و رسیدن به یک رشد پایدار کمک نماید. افزایش شهرنشینی و رشد جهانی طبقه متوسط تقاضا برای ماهی‌های گران‌تر و میگو را افزایش داده است؛ اگر چه این نوع از پرورش موجب تولید آلاینده‌ها و فشار به ماهیان وحشی می‌گردد.

سیستم مخازن به هم پیوسته برای تولید میگو یکی از روش‌های کوتاه کردن چرخه تولید و کاهش آلاینده‌ها است. این مزارع می‌توانند در مجاورت و یا در درون شهرها ساخته شوند تا به عنوان یک منبع غذایی پایدار به تامین غذای جوامع شهری رو به رشد کمک نمایند.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۶۸- آبان ۱۴۰۱