اهرم‌های فشار بر چین اندک است
اهرم‌های فشار بر چین اندک است/ اخبار سبز کشاورزی؛ اتفاق اخيري که در جريان سفر رئيس‌جمهور چين به عربستان افتاد و بيانيه‌اي که صادر شد نشان داد
اخبار سبز کشاورزی ؛ اتفاق اخيري که در جريان سفر رئيس‌جمهور چين به عربستان افتاد و بيانيه‌اي که صادر شد نشان داد که به رغم اينکه گفته مي‌شد چيني‌ها متحد ايران بودند اما مشخص شد که اين چنين نيست و اين فقط برداشت ماست که فکر مي‌کنيم چيني‌ها متحد و شريک ايران هستند.
اتحاد يا ائتلاف استراتژيک تعريف‌هايي دارد و بر اساس آن تعريف‌ها يک سري قوانين و مقرراتي را مي‌گذارند که هر دو کشور بدان پايبند باشند.
تاکنون شنيده نشده که چيني‌ها چنين چيزي گفته باشند. لذا اين برداشت يک طرفه هميشه از جانب ايران بوده. شايد به دليل اينکه ما با غربي‌ها کل‌کل مي‌کنيم و خواستيم بگوييم که در دنيا تنها نيستيم و با اتکا به قدرت‌هاي شرقي مثل چين و روسيه سياست خارجي خود را پيش مي‌بريم. اين يک برداشت کاملا يک طرفه از جانب ما بوده و هرگز تعامل دو طرفه از جانب دو طرف در قالب يک اتحاد استراتژيک نبوده است. يک توافق 25 ساله ميان ايران و چين بسته شده که هنوز کسي از مفاد آن خبر ندارد.
اخيرا هم که پس از گذشت يک سال و خرده‌اي معاون نخست‌وزير چين آمده مي‌گويند ما تعهداتمان را عملياتي مي‌کنيم اما بر اساس اطلاعاتي که داريم و آنچه ديده مي‌شود چيزي عملياتي نشده است. از طرف ديگر روابط چيني‌ها با ايران که تا دو سال گذشته گفته مي‌شد تا 40 ميليارد رسيده بود امسال بر اساس برآوردهايي که داده شده به 14 ميليارد رسيده است.
يعني ما تنزل روابط با چيني‌ها را داشتيم. در مقابل چيني‌ها با عربستان سعودي به تنهايي 80 ميليارد دلار و با شش کشور حوزه خليج فارس 300 ميليارد دلار تبادل تجاري دارد.
چين هم کشوري است که اقتصاد محور است نه امنيت محور و امنيت برايش فقط در مقوله تايوان تعريف شده و بقيه را بر روي مسائل اقتصادي و همکاري‌هاي تجاري و اينکه بتواند بازارهاي دنيا را به‌دست گيرد تعريف کرده است.
لذا عقل سليم حکم مي‌کند که 80ميليارد دلار عربستان سعودي بالاتر 14 ميليارد دلار ايران است. اين اساسا راهبردي است که چيني‌ها دارند. از طرف ديگر کشورهاي حوزه خليج فارس کاملا به اين درک رسيده‌اند که نبايد در شرايط کنوني جهان به يک قدرت و آن هم آمريکا متکي باشند؛ بلکه عربستان سعودي از سال‌ها قبل شروع کرده که سياست خارجي خود را با نوعي توازن جلو ببرد.
همين‌طور که با روس‌ها کار کرده و در اوپک پلاس نيز کاملا هماهنگ عمل مي‌کند. با چين نيز چند سال است که شروع به همکاري کرده‌اند و اکنون نيز اين قراردادهايي که امضا کردند و بسيار هم پر محتوا بوده يکي از مفادش اين است که هر دوسال يکبار رهبران دو کشور بنشينند و گفت‌وگو‌هايي را براي مرور و پيشبرد تفاهمات و پيشرفت‌ها داشته باشند.
اين يک واقعيت کاملا سياسي و اقتصادي است که مي‌بينيم و چيز عجيبي نيست. آنچه جاي تعجب داشت و با واکنش‌هاي شديدي هم همراه بود مساله بيانيه مشترکي بود که با شوراي همکاري خليج‌فارس دادند که همان چيزهايي که معمولا اعضاي اين شورا در پايان نشست‌هاي خود در ماه دسامبر اعلام مي‌کنند که سخنگوي وزارت خارجه کشورمان به آنها پاسخ مي‌دهد همراهي چين با آن شش کشور کاملا تعجب‌آور بود و واکنش‌هاي تندي که در سطوح مختلف صورت گرفت بسيار بجا بود.
براي اينکه اين اولين بار است که يک کشور عضو شوراي امنيت سازمان ملل دخالت آشکار در امور داخلي و تماميت ارضي کشورمان مي‌کند که حتما هيچ ايراني نمي‌تواند آن را قبول کند. اما واقعيت اين است که اهرم‌هاي فشار ايران بر چيني‌ها اندک است.
چيني‌ها مي‌دانند که اگر با عربستان کل‌کل کنند به راحتي مي‌تواند دوباره به سمت اروپا و آمريکا بروند. در حقيقت عربستاني‌ها قدرت بازيگري خود را ارتقا و افرايش دادند و آنها نيز از اين موارد استفاده مي‌کنند. در حالي که ايران همه تخم‌مرغ‌هاي خود را در سبد شرق قرار داده و در طرف مقابل در قبال غربي‌ها برخوردهاي سخت داشته و به يک انسدادي رسيديم.
طبيعي است که اينجا چيني‌ها مي‌بينند ايران قدرت بازيگري چنداني ندارد و در مقابل اقدام چيني‌ها چيزي براي عرضه و مقابله ندارد. تنها آيتمي هم که وجود دارد تا ايران بخواهد اقدامي کند مساله تايوان است که ايران پلي به تايوان بزند. هر چند که بعيد است چنين اقدامي صورت گيرد چرا که به اندازه‌اي حجم اقتصادي با چين بالست به خصوص در اقلام مختلف اقتصادي مالي و پولي که اين گزينه معلوم نيست که به صلاح باشد.
جاوید قربان اوغلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل
منبع آرمان ملی
