آمار غلط تولید برنج؛ چطور اشتباه وزارت جهاد کشاورزی، بازار را به آشوب کشید؟

وقتی «آمار غلط» جای واقعیت را می‌گیرد، بازار به بی‌ثباتی می‌رسد. در حالی که برنج همواره جزو اساسی‌ترین اقلام مصرفی خانواده‌های ایرانی است، اشتباه آماری در برآورد تولید داخلی این محصول، به بحرانی گسترده در بازار و افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها دامن زده است.

 آمار غلط تولید برنج؛ جرقه آشفتگی بازار

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ کریم اخوان، عضو هیئت‌مدیره انجمن واردکنندگان برنج ایران، نسبت به آمار اشتباه تولید داخلی برنج هشدار داده است.

به گفته او، معاونت برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی ۱۴۰۳، میزان تولید را ۲.۷ میلیون تن اعلام کرد، در حالی که بر اساس داده‌های واقعی و روند ۱۰ سال اخیر، تولید واقعی حدود ۲ میلیون تن است و مصرف سالانه کشور به ۳.۴ میلیون تن می‌رسد. این فاصله ۱.۴ میلیون تُنی باید با واردات جبران شود — اتفاقی که به دلیل خطای آماری، در زمان مناسب رخ نداد.

 تبعات خطای آماری؛ از التهاب قیمت تا کمبود برنج

اخوان تاکید کرد همین اشتباه آماری، پایه تصمیمات غلطی را شکل داد که نتیجه‌اش، افزایش قیمت برنج ایرانی به بیش از ۳۵۰ هزار تومان بود. ورود محدود برنج وارداتی نیز نتوانست فشار بازار داخلی را کاهش دهد، چراکه از شهریور ۱۴۰۳ روند واردات کاهش یافت و کمبود تدریجی برنج در بازار شکل گرفت.

 نقش وزارت جهاد کشاورزی در بحران فعلی

کارشناسان تأکید می‌کنند اشتباه در برآورد تولید، نه‌تنها به فساد زنجیره توزیع دامن زده، بلکه توازن میان تولید داخلی و واردات را به هم زده است. وزارت جهاد کشاورزی با تکیه بر آمار غیرواقعی، مجوز واردات کافی را صادر نکرد و همین امر منجر به التهاب قیمت، کاهش کیفیت عرضه و نارضایتی گسترده میان مصرف‌کنندگان شد.

دیدگاه انجمن واردکنندگان برنج؛ پایان ارز ترجیحی، آغاز نظارت هوشمند

کریم اخوان در ادامه گفت: انجمن واردکنندگان برنج از سال گذشته به دولت اعلام کرده که برنج نیازی به ارز ترجیحی ندارد. تولیدکنندگان داخلی نیز با این رویکرد موافقند. با این حال، وجود بیش از ۵۰ هزار توزیع‌کننده فعال در کشور کنترل کامل بازار را ناممکن کرده است.

او تأکید کرد بدون اصلاح ساختار توزیع و فرمول قیمت‌گذاری، مشکل رانت و مافیا در بازار برنج پایدار خواهد ماند.

 راهکار پیشنهادی کارشناسان برای نجات بازار برنج

بر اساس تحلیل فعالان صنفی، بازنگری در سیستم داده‌محور تولید و واردات برنج می‌تواند نخستین گام برای بازگرداندن ثبات باشد. ایجاد سامانه دقیق رصد موجودی، تعیین سهمیه هوشمند برای واردات و نظارت بر زنجیره توزیع، از جمله اقداماتی است که باید پیش از آغاز فصل برداشت جدید عملی شود. کارشناسان هشدار می‌دهند در صورت تداوم وضعیت فعلی، بحران امنیت غذایی در بخش برنج قطعی خواهد بود.

جمع‌بندی نهایی

بحران فعلی بازار برنج، نتیجه مستقیم یک خطای آماری ساده ولی اثرگذار است. تفاوت میان تولید واقعی و اعلامی، سیاست‌های وارداتی کشور را مختل کرده و برنج را به کالایی لوکس در سفره بسیاری از خانواده‌های ایرانی تبدیل کرده است. اصلاح سیاست‌های آماری، شفاف‌سازی روند واردات و حذف تصمیم‌گیری غیرکارشناسی، تنها راه بازگشت آرامش به بازار برنج ایران خواهد بود.