جهش تولید در دیم‌زارها شاه‌بیت خودکفایی گندم

بدون‌شک گندم اساسی‌ترین محصول کشاورزی است که نه فقط در سفره عموم مردم، جایگاه مستمر و خاص دارد، از نظر اجتماعی نیز نقش مهمی در ایجاد امنیت عمومی را بازی می‌کند؛ بنابراین تولید آن باید پیوسته در دستور کار دولت‌ها باشد.

اخبار سبز کشاورزی ؛ طرح جهش تولید در دیم‌زارها راهکاری برای استفاده از ظرفیت دیم‌کاری و رسیدن به خودکفایی پایدار در گندم و حتی گیاهان علوفه‌ای محسوب می‌شود.

در حال حاضر 17میلیون هکتار زمین دیم در کشور وجود دارد که تنها 6 میلیون هکتار از این زمین‌ها و با بهره‌وری پایین کشت می‌شود. می‌توان با توسعه کشت در دیمزارها و افزایش بهره‌وری علاوه‌بر گندم در گیاهان علوفه‌ای و جو نیز به خودکفایی رسید. اکنون مشکل اصلی این است که با توجه به کم‌بارشی نزولات در کشور و فقر خاک‌های دیم، باید سرمایه‌گذاری‌هایی انجام شود تا با استفاده از بذور مقاوم به خشکی و کم آبی و نیز استفاده از انواع کودهای زیستی یا شیمیایی زمین را برای بهره‌برداری مناسب آماده کرد.

میانگین بارش‌ها

میانگین بارش در کشور 230 میلی‌متر است، این میزان بارش برای انجام کشت دیم کافی نیست و تنها بخشی از زمین‌های دیم کشور که در مناطق پربارش هستند دیم‌کاری مناسبی دارند؛ اما به شرط سرمایه‌گذاری مناسب می‌توان از بقیه زمین‌ها نیز بهره‌برداری بهینه کرد که به تولید غذا و امنیت غذایی کشور کمک خواهد کرد.

چنانچه4 میلیون هکتار به زمین‌های دیم کشور اضافه شود و از هر هکتار 5/1 تن گندم تولید شود؛ سالانه 6 میلیون تن به تولید گندم کشور اضافه می‌گردد.

عملکرد دو برابری گندم با طرح جهش تولید

طرح جهش تولید در دیم‌زارهای کشور را وزارت جهادکشاورزی با این نگاه از سال 1399 آغاز شد. این طرح با همکاری و سرمایه‌گذاری ستاد اجرای فرمان امام و پس از تایید مقام معظم رهبری به اجرا گذاشته شد. امسال قرار است 5/2 میلیون هکتار از زمین‌های دیم کشور با همکاری و سرمایه‌گذاری این ستاد به زیرکشت گندم برود.

عملکرد گندم در مدت 4 سال اجرای این طرح نزدیک به دو برابر شده و از 850 کیلوگرم به 1/5 تن در هکتار رسید. امسال 35درصد تولید گندم کشور از محل دیم‌کاری است.

طرح جهش تولید در دیم‌زارهای کشور در سال اول اجرا در سطح 670 هزار هکتار، در سال دوم؛ در سطح 1/4 میلیون هکتار، در سال سوم؛ 4/2 میلیون هکتار و امسال نیز برای 5/2 میلیون هکتار از زمین‌های دیم برنامه‌ریزی شده است. این طرح در 21 استان کشور اجرا می‌شود و دو هزار مهندس بر اجرای مناسب آن نظارت دارند و 545 هزار کشاورز نیز در این طرح فعال هستند.

رشد ۲۰ تا ۲۵ درصدی تولید گندم در دیمزارها

معاون امور زراعت وزارت جهادکشاورزی بخشی از افزایش تولید و خرید تضمینی گندم در سال جاری را مرهون جهش تولید در دیم‌زارها دانست و گفت: توسعه کشت قراردادی محصولات کشاورزی در دیم‌زارها کمک به خودکفایی است و امسال شاهد رشد ۲۰ تا ۲۵درصدی تولید گندم در دیم‌زارها بودیم.

گفتنی است، 5 عامل در خودکفایی گندم نقش داشته که شاه‌بیت آنها طرح جهش تولید در دیم‌زارهای کشور بود که با همکاری ستاد اجرای فرمان امام اجرایی شد، و 35درصد تولید گندم کشور از محل اجرای این طرح به‌دست آمد.

علاوه‌بر آن، استفاده از بذر و کود مناسب، مبارزه با آفات و بیماری‌ها و توجه به توصیه‌های مروجان کشاورزی نیز از دیگر عوامل موثر در خودکفایی گندم برای تامین نان بود.

صرفه‌جویی 2 میلیارد دلاری ارزی

در سال گذشته شش میلیون هکتار گندم کشت شد که چهار میلیون هکتار آن دیم و 2 میلیون هکتار زمین آبی بود، از این میزان زمین 10.5 میلیون تن گندم از کشاورزان کشور خرید تضمینی شد که کشور را در تولید گندم نان خودکفا و صرفه‌جویی 2 میلیارد دلاری ارزی را برای کشور سبب شد.

سال آینده 14میلیون تن گندم تولید می‌شود

وزارت جهادکشاورزی برنامه‌ریزی کرده که سال آینده 14میلیون تن گندم تولید کند که می‌تواند خودکفایی کشور را در تولید گندم پایدار نماید.

باید در نظر داشت که امنیت غذایی جهان امروزه پیچیدگی‌های خود را دارد. پیش‌بینی می‌شود که در جهان آینده امکان واردات و صادرات، به‌عبارتی تبادل‌کالا از مرزها، به دلیل به هم ریختن تناسب عرضه و تقاضا و نیز دخالت کشورهای بزرگ در قوانین جهانی که برای جریان کالا بین مرزها تصویب شده، سخت‌تر خواهد شد.

همه کشورها برای تولید محصولات اساسی در داخل برنامه‌ریزی می‌کنند و هر کشوری دیر شروع کند؛ بازنده خواهد بود.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۰- آبان ۱۴۰۲