صادرات کشاورزی هلند در مقابل نفت ایران: اشکال کار در کجاست؟ نه زمین، نه آب فقط ضعف مدیریت وزیر!+ویدئو

هلند، کشوری که مساحت آن حتی از سه استان شمالی ایران هم کمتر است و میزان بارش سالانه‌اش از این خطه سرسبز پایین‌تر، کاری کرده که صادرات محصولات کشاورزی‌اش دو برابر کل درآمد نفتی ماست.

اخبار سبز کشاورزی؛ این مقایسه نه برای تحسین یک کشور دیگر، بلکه برای فریاد زدن بر سر "بلای سوءمدیریت" است که سال‌هاست بر سر منابع طبیعی و اقتصاد ما سایه افکنده.

بیشتر بخوانید: راز موفقیت کشاورزی هلند: درس‌هایی برای ایران

این ویدئو، که برشی از یک برنامه تلویزیونی است، آمار و ارقامی تکان‌دهنده را رو می‌کند که نشان می‌دهد: ما یک گنجینه طبیعی داریم، اما مدیریت کردن آن را بلد نیستیم.

آیا واقعاً اشکال کار در منابع طبیعی ماست یا در مدیریتی که نتوانسته از این فرصت‌ها، حتی به اندازه یک کشور کوچک اروپایی، بهره ببرد؟

چرا هلند پیروز و ایران بازنده است؟ آمارهای تکان‌دهنده

وقتی آمارها را کنار هم می‌گذاریم، عمق بی‌تدبیری مشخص می‌شود. بیایید این دو منطقه را مقایسه کنیم:

مساحت و جمعیت: ما بزرگ‌تریم، آن‌ها کارآمدتر

• هلند: مساحت حدود ۴۱,۰۰۰ کیلومتر مربع. جمعیت حدود ۱۷ میلیون نفر.

• ۳ استان شمالی ایران (گیلان، مازندران، گلستان): مساحت حدود ۵۷,۰۰۰ کیلومتر مربع. جمعیت حدود ۷.۵ میلیون نفر.

شمال ایران حدود ۱۶ هزار کیلومتر مربع وسعت بیشتری نسبت به هلند دارد، اما جمعیت آن تقریباً نصف هلند است. با این وسعت و جمعیت کمتر، انتظار می‌رود فشار کمتری بر منابع باشد، اما نتیجه چیز دیگری است.

میزان بارندگی: طبیعت با ما مهربان‌تر است!

• میانگین بارش هلند: حدود ۶۰۰ میلی‌متر در سال.

• میانگین بارش شمال ایران: حدود ۷۰۰ میلی‌متر در سال.

طبیعت به طور واضح با شمال ایران مهربان‌تر بوده است. ما بارش بیشتری داریم، منابع آب زیرزمینی غنی‌تری در اختیار داریم و خاک حاصلخیزمان شهره آفاق است. اما عجیب است که هلندی‌ها با بارش کمتر و زمین کوچک‌تر، در نهایت برنده بازی اقتصادی هستند.

نتیجه اقتصادی: شوک بزرگ!

• صادرات کشاورزی هلند: دو برابر درآمد نفتی ایران!

اینجاست که عددها از حرف زدن می‌ایستند. این یعنی مدیریت هلند توانسته است با منابع کمتر، خروجی کشاورزی خلق کند که از کل صادرات حیاتی‌ترین منبع ایران (نفت) پیشی بگیرد. این مقایسه نشان می‌دهد که در اقتصاد، صرف داشتن نفت، زمین یا آب کافی نیست؛ آنچه اهمیت دارد، مدیریت، دانش، برنامه‌ریزی و کارآمدی است.

اشکال کار در کجاست؟ نه زمین، نه آب!

همانطور که مجری برنامه به درستی اشاره می‌کند، ما در شمال ایران:

• مساحت بیشتری داریم.

• بارش بیشتری داریم.

• جمعیت کمتری داریم (فشار کمتر بر زمین).

پس، مشکل نه در زمین است و نه در آسمان. مشکل از زمین و مدیریت منابع طبیعی است.

اشکال در کجاست؟

• مدیریت کلان ناکارآمد: عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نوین کشاورزی، مانند سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و گلخانه‌های مدرن.

• فقدان زنجیره ارزش: هلند تنها صادرکننده گل یا سیب‌زمینی نیست؛ بلکه صادرکننده فناوری، بذر، مهندسی و مدیریت فرآوری است. ما هنوز در خام‌فروشی محصولات خود مانده‌ایم.

• سرمایه‌گذاری روی نفت به جای خاک: تمرکز بیش از حد بر درآمد نفت باعث شده است که بخش‌های مولد و پایدار اقتصاد، نظیر کشاورزی، به حال خود رها شوند و به عنوان یک اولویت ثانویه در نظر گرفته شوند.

• تخریب محیط زیست: تبدیل بی‌رویه زمین‌های کشاورزی و جنگل‌ها به ویلا و ساختمان در شمال ایران، در نتیجه سوداگری‌های مالی و فقدان نظارت جدی، خود یک عامل مخرب است که پایه‌های تولید را سست می‌کند.

تغییر نگاه: راهی برای نجات شمال

آقای اسفندیاری در این ویدئو اشاره می‌کند که هر وقت به شمال می‌روم ناراحت می‌شوم. این ناراحتی، ناراحتی از دیدن تخریب طبیعت به دست انسان نیست، بلکه از دیدن فرصت‌های از دست رفته است.

ما باید بپذیریم که دوره اتکا به نفت تمام شده است. هلند با فناوری، دانش‌محوری و مدیریت صحیح منابع توانسته است یک کشور کوچک را به یک ابرقدرت کشاورزی تبدیل کند. اگر ما بتوانیم نگاه خود را از زیر زمین (نفت) به روی زمین (کشاورزی) تغییر دهیم، با منابع طبیعی غنی‌تر و نیروی انسانی توانمند، قطعا می‌توانیم نه تنها از هلند پیشی بگیریم، بلکه کشاورزی را به جایگزین واقعی و پایدار درآمدهای نفتی تبدیل کنیم.

کلید حل مشکل، نه در استخراج بیشتر نفت، بلکه در مدیریت هوشمند منابع خاکی و آبی ماست. نظر شما چیست؟ از دیدگاه شما، کدام عامل مدیریتی بیشترین نقش را در این اختلاف فاحش دارد؟