چالشهای کشاورزی با اتوماسیون
نقش اتوماسیون در کشاورزی آینده
چالشها و فرصتهای اتوماسیون در کشاورزی آینده؛ از افزایش بهرهوری و کاهش مصرف آب و خاک تا کشتهای عمودی، گلخانهای و نقش فناوری در امنیت غذایی جهان.
نوامبر سال ۲۰۲۲، جمعیت جهان از هشت میلیارد انسان عبور کرد و روزانه صدها هزار انسان جدید به جمعیت افزوده میشود. تخمین زده میشود که در سال ۲۰۵۰، جمعیت کنونی به بیش از ۱۰ میلیارد انسان برسد.
اخبار سبز کشاورزی؛ علاوهبر این افزایش جمعیت، شرایط سخت اقلیمی، خشکسالیها، گرمشدن زمین و کمبود بارش، تولید محصولات کشاورزی را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است. اما به هر حال و با وجود مجموعهای از آفات، بیماری، علفهای هرز، طوفانها و سیلابها، باید برای جمعیت رو به رشد کره زمین، به اندازه کافی غذا تهیه نمود.
با توجه به تمام این موانع و محدودیتها، دلایلی برای امیدواری نیز وجود دارد و درسها و تجربیاتی از گذشته، روشهایی را برای حرکت در مسیر آینده کشاورزی، پیش روی انسان قرار داده است. حال برای تغذیه آدمیانی که در آینده خواهند آمد؛ باید تحولاتی در بخش کشاورزی رخ دهد که خوشبختانه این تغییرها چه در روشهای سنتی و یا جدید، انجام پذیرفته است.
تکنولوژیهای جدید هنوز به شیوهای همهگیر و در تمام جهان به اجرا در نیامده و باید پاسخگوی برخی از پرسشها باشند. با این اوصاف با ترکیب توانمندیهای اتوماسیون و صنعت، پتانسیل ایجاد تغییر و تحول در کشاورزی، شرایط زیستمحیطی و تولید غذای با کیفیت برای میلیاردها انسان بهوجود خواهد آمد.
مزایای کشتهای اتوماتیک
استفاده از اتوماسیون در کشاورزی، دارای مزایایی است که کشتهای سنتی و معمولی فاقد آن است. بهکار بردن وسایل اتوماتیک و یا انجام امور سنگین و انواعی از ماشین در مزارع موجب کاهش هزینه و افزایش بهرهوری میشود. این مزایا عبارتند از:
تامین غذا به شیوه محلی: حمل محصولات غذایی فرسنگها دورتر از محل تولید، نه فقط زیانهایی برای محیطزیست و تحمیل هزینه و استهلاک ماشین را دارد؛ بلکه به محصول غذایی نیز آسیب وارد کرده و کیفیت آن را کاهش و گاه باعث فساد و تخریب آن میشود.
در اینجا، کشتهای گلخانهای و عمودی که میتوانند نزدیک به مراکز سکونت جمعیت قرار گیرند باعث کاهش مسافت حمل و هزینهها شده و میوه و سبزی تازه و با طعم و مزه بهتر را عرضه کند.
تولید محصول ویژه: در حالحاضر انواعی از محصولات کشاورزی را مشاهده میکنیم
که پیش از این در تمام مناطق دیده نمیشد. محصولاتی که حتی اسم آنها را نشنیدهایم. بسیاری از آنها یا وارداتی بوده و یا اخیرا دورتر از حوزههای جغرافیاییشان کشت شدهاند. پیدا شدن چنین محصولاتی از مزایای کشتهای گلخانهای و عمودی است. چنین محصولاتی به کشاورز خردهپا اجازه میدهد تا بتوانند کسب درآمد بیشتری داشته باشد.
تولید خانگی: از قرن گذشته، باغبانی از یک ضرورت عملی، تبدیل به یک سرگرمی شد و بسیاری از افراد با احداث یک باغ کوچک، نوعی سرگرمی برای خود ایجاد کردند، ضمن ان که با دست و زحمت خود، محصولاتی را بهوجود آوردند.
حال با نصب حسگرها و یا وسایل هوشمند کنترل نور، حرارت و رطوبت، میتوان در فضای خانه اقدام به تولید میوه و یا سبزی مورد نیاز کرد.
کشاورزی آینده، البته موانع خاص خود را نیز دارد و با تحولاتی که در عرصههای جهانی بهوجود میآید؛ عرصههای کشاورزی به سرعت به سمت اتوماتیکشدن میروند.
چالشهای کشاورزی با اتوماسیون
تمرکز اولیه اتوماسیون در کشاورزی، حل مشکلاتی است که میتوانند تهدیدی برای شبکه جهانی غذا باشند، چرا که پیش از این، برخی از موضوعات عامل مشکلات اقتصادی و اکولوژیکی بسیاری در جهان بودهاند. اما اتوماسیون چگونه میتواند یاری دهنده بخش کشاورزی باشد:
تولید محصول بیشتر: در حالحاضر مقادیر زیادی از محصولات کشاورزی توسط شرایط اقلیمی سخت مانند خشکسالی و سیلاب و شرایط بیولوژیکی از قبیل آفت و بیماری از بین میروند.
در بخش کشاورزی سنتی، دانشمندان سعی بر تولید محصولات مقاوم به آفت و بیماری و یا توانا شدن در برابر شرایط بد اقلیمی هستند که بهعنوان نمونه برنج مقاوم به شوری و پایداری در شرایط سیلابی است.
در این شرایط سخت، مواردی چون کشتهای عمودی با پرورش گیاهان در فضاهای بسته، دور از شرایط آسیبرسان و آفت و بیماری به تولید محصولات گیاهی میپردازند. یکی از مزیتهای این کشتها، امکان تولید محصول در تمام طول سال و بدون اثرگذاری عوامل فضای باز است. معمولا این کشتها بدون نیاز به زمین و فاکتورهای موثر اقلیمی بهاجرا درمیآیند که برای تامین نیازهای مناطق شهری، بسیار مناسب هستند.
استفاده از زمین و آب: فقط با پرواز بر فراز دشتها و مزارع بزرگ میتوان متوجه اثرات مثبت کشاورزی مدرن و چگونگی استفاده از زمین پی برد. با روش معمول کشاورزی سنتی، به مقادیر زیادی زمین و میلیونها لیتر آب نیاز دارد؛ که این امر محدودیتهایی دارد و باید از آنها به شیوه شایستهای استفاده کرد.
در اینجا کشت عمودی به روش موثری این محدودیتها را برطرف مینماید و تا ۹۰درصد خاک و ۹۵درصد آب کمتری نیاز دارد که بسیار مهم است. قطعا عامل آب از خاک اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که بخشی از آن تبخیر و قسمت دیگری به شیوه روانآب از مزرعه خارج میشود. حال در شرایط کنترلشده مانند گلخانهها، میتوان آب را دوباره بازیابی کرد و به داخل سیستم فرستاد.
افزایش بهرهوری نیروی کار: براساس گزارشها از منابع مختلف، تامین نیرویکار در بخش کشاورزی در دهههای آینده و حتی زمان حال رو به کاهش است، چرا که اکثریت این دسته از کارگران به سمت مشاغل با دستمزد بیشتر و مشقت کمتر روی میآورند.
اتفاقی که به اجبار خواهد افتاد؛ این است که فعالان کشاورزی برای پر کردن جای کارگران، به سمت اتوماسیون خواهند رفت.
کشتهای عمودی و گلخانهها، این ظرفیت را دارند که به سمت اتوماسیون کامل بروند و اندک افرادی برای نظارت در کارگاه کافی خواهد بود. اما کشاورزی سنتی نیز میتواند با استفاده از ماشینهای خودران، پهپادها و رباتهای دروگر از مزایای اتوماسیون بهرهمند شود.
اثرات زیستمحیطی: پس از انقلاب سبز در دهه ۱۹۶۰ که به حل مشکل گرسنگی در کوتاهمدت پرداخت؛ دنیا وارد یک دوره فاجعهبار از تخریب محیطزیست به دلیل استفاده بیاندازه از کودها و سموم شیمیایی شد. علاوهبر آن، گسترده شدن کشتهای تکمحصولی موجب تضعیف تنوعزیستی و باعث بروز ناپایداری در تولید محصولات با ظهور بیماریها و آفات جدید شده است.
در اینجا کشتهای گلخانهای و در فضاهای بسته و کنترلشده به یاری محیطزیست آمده است؛ چرا که مانع از مصرف آفتکشها و مصرف بدون ضابطه کودهای شیمیایی میشوند.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۳۰۲-آبان ۱۴۰۴
