سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی ضروری است

سرمایه‌گذاری در تمامی عرصه‌های تولید در کشور ضروری و لازم است. واضح است که محور توسعه در هر کشوری، سرمایه‌گذاری مؤثر و مطلوب در بخش‌های مختلف تولیدی است.

اخبار سبز کشاورزی؛ یکی از مهم‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری در جهان امروز، هوش مصنوعی است که اگرچه عمر کوتاهی دارد، اما با توجه به پیشرفت‌های سریع در حوزه دیجیتال و فضای مجازی، نقش آن در توسعه صنایع مختلف کاملاً محسوس و ملموس است. 

وضعیت سرمایه‌گذاری ایران در هوش مصنوعی

میزان سرمایه‌گذاری ایران در این حوزه در قالب وام، تسهیلات و کمک‌های بلاعوض به شرکت‌های فعال، تاکنون حدود ۱۰ میلیون دلار بوده است. این رقم در مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه (۲۰۰ میلیون دلار)، امارات (۱.۵ میلیارد دلار) و عربستان (۲۰ میلیارد دلار) فاصله چشمگیری دارد. 

شرکت‌های فعال و جایگاه ایران

تعداد شرکت‌های بزرگ و فعال در حوزه هوش مصنوعی در ایران کمتر از ۵ شرکت است. بر اساس گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، وضعیت توسعه هوش مصنوعی در کشور از نظر ظرفیت پردازش، انتشار مقالات، تعداد شرکت‌های فعال، میزان سرمایه‌گذاری و بازار مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که ایران در برخی شاخه‌های هوش مصنوعی مانند شبکه‌های عصبی در جایگاه ششم جهان قرار دارد، اما از نظر زیرساخت‌های پردازشی، سرمایه‌گذاری دولتی، جذب سرمایه بخش خصوصی و اشتغال نیروهای متخصص، وضعیت مطلوبی ندارد. 

روند رشد شرکت‌ها و مقایسه جهانی

یافته‌ها حاکی از آن است که رشد شرکت‌های هوش مصنوعی در ایران، با تمرکز بر شرکت‌های کوچک و متوسط، طی سه سال گذشته زیر ۳ درصد بوده و تقریباً متوقف شده است. در حالی که آمریکای شمالی از نظر تعداد شرکت‌های فعال در این حوزه رکورددار جهان است. 

از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳، آمریکا با ۵۵۰۹ شرکت جدید، چین با ۱۴۴۶ شرکت و انگلیس با ۷۲۷ شرکت، بیشترین تعداد شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی را داشته‌اند. 

وضعیت بازار هوش مصنوعی در ایران

ارزش کل بازار هوش مصنوعی ایران (اعم از دانش‌بنیان و غیر دانش‌بنیان) در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۶۰۰ میلیارد تومان تخمین زده شده است. 

سهم شرکت‌های بزرگ از این بازار در فاصله سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ سه برابر شده، در حالی که سهم شرکت‌های کوچک و متوسط از ۹۰ درصد به ۷۰ درصد کاهش یافته است. 

میزان فروش محصولات هوش مصنوعی توسط شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان در سال ۱۴۰۱ حدود ۷۰۰ میلیارد تومان برآورد شده که با تعدیل بر اساس سال پایه ۱۳۹۴، این رقم معادل ۱۰۲ میلیارد تومان و سهم بازار این شرکت‌ها حدود ۱۶۱ میلیارد تومان است. 

بازار هوش مصنوعی ایران در سال ۱۳۹۶ حدود ۲۴۰ میلیارد تومان بود، اما در سال‌های بعد با کاهش مواجه شده است. 

ضرورت اقدامات فوری

کشور ما در سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی بسیار از جهان عقب‌مانده است. مرکز پژوهش‌های مجلس اقداماتی همچون تبیین شفاف وضعیت موجود، برنامه‌ریزی برای آینده، تأمین زیرساخت‌های فنی، همکاری بخش خصوصی و دولتی، جذب سرمایه، حمایت از استارت‌آپ‌ها و حفظ متخصصان را ضروری می‌داند. 

همان‌طور که دولت و مجلس نیز اذعان دارند، فعالیت و سرمایه‌گذاری مؤثر در این حوزه می‌تواند به ارتقای جایگاه جهانی ایران و همچنین توسعه بازار داخلی منجر شود. تحقق شعار "سرمایه‌گذاری برای تولید" در این عرصه، همگام با رشد جهانی هوش مصنوعی، نیازمند عزم جدی و اقدامات عملی است.