حمایت از کشت ارگانیک در گلخانه ها
مهندس نیره حسن‌پور
با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک کشور امروزه تولید محصولات گلخانه‌ای بسیار مورد توجه قرار گرفته و از سوی سلامت محور بودن محصولات کشاورزی طی دهه‌های اخیر در جهان حائز اهمیت بوده است. در این خصوص با سیدرضا نورانی رئیس و موسس انجمن ارگانیک ایران صحبت کردیم تا چگونگی تولید محصولات ارگانیک در گلخانه ها را مورد ارزیابی قرار دهیم.
سیدرضا نورانی در گفت‌وگو با اخبار سبز کشاورزی ، سابقه تولید محصولات ارگانیک را در دنیا بعد از جنگ جهانی دوم دانست و گفت: پس از جنگ جهانی دوم افزایش تولید محصولات کشاورزی چشمگیر بود که طی تحقیقاتی متوجه شدند این افزایش تولید به‌دلیل وجود باقیمانده سموم و مواد شیمیایی است؛ زیرا تولید سموم و موادشیمیایی بیشتر شد، ولی به مخاطراتش فکر نکرده بودند بعد از گذشت چند دهه متوجه شدند بیماری‌های گوناگونی گریبان بشر را گرفته است؛ مخصوصا بیماری های گوارشی که از تغذیه و غذا ناشی شده در اثر باقیمانده مواد شیمیایی در تولیدات کشاورزی است که هم سلامت جامعه و محیط زیست را به مخاطره می‌اندازد و هم بسیاری از میکروارگانیسم‌های مفید را از بین می‌برند.
وی در ادامه افزود: برای همین ریشه‌یابی کردند و برگشتند به گذشته اجداد خود که محصولات بدون سموم و کود شیمیایی تولید می‌کردند و اسمش را گذاشتند ارگانیک و متوجه شدند مزیت های زیادی دارد و دارای پتانسیل های بالایی در تولید هم هست.
محصولات ارگانیک می‌تواند ظاهری با کیفیت بالا داشته باشند
رئیس و موسس انجمن ارگانیک ایران گفت: طی سال ۲۰۰۰ در اروپا، می‌دیدیم به محصولی ارگانیک گفته می‌شد که افت زده و فاقد شکل و ظاهر واقعی بود؛ درحالی‌که چند برابر قیمت می‌فروختند، بعد از آن ریشه یابی کردند که محصولات ارگانیک هم می‌تواند ظاهری با کیفیت بالا داشته باشند.
نورانی اظهار داشت: چون از ظاهر میوه ارگانیک بودن قابل تشخیص نبود رفتند سراغ گواهی‌نامه‌ها برای زمین‌های کشاورزی کشت ارگانیک که حداقل باید یک چارچوبی را رعایت بکنند. یعنی محصول تولید شده، حداقل ۲تا۳سال سموم و کود شیمیایی ندیده باشد و زمانی‌که می‌خواستند شروع کنند به تولید از بحث گذر شروع می‌کردند تا به محصول واقعی ارگانیک می‌رسیدند. امروز دنیا به این نتیجه رسیده محصولات ارگانیک سلامت محور است و می‌تواند هم سلامت جامعه و هم حفاظت از محیط زیست را تضمین بکند.
محصول ارگانیک جایگاه خود را در جوامع بشری پیدا کرده
وی افزود: برای همین محصول ارگانیک جایگاه خود را در جوامع بشری پیدا کرده، در اروپا و آمریکا هم هر ساله ۲۰ تا ۲۵ درصد خواهان و طرفدار و مصرف کنندگان این محصولات بیشتر می‌شوند و اروپایی ها گام‌های موثری برای تولید و مصرف محصولات ارگانیک برداشتند.
نورانی با بیان اینکه چند دهه که یارانه برای مصرف سموم و کود دادند امروز هیج یارانه ای برای سلامت محیط زیست و جامعه دولت ها در نظر نگرفتند، گفت: در ایران بعد چندین دهه به این نتیجه رسیدند که باید این یارانه قطع بشود و باید برویم به سمت تولید محصولات سالم، اما چون هزینه تولید محصولات ارگانیک بالا ست در بحث تولید و مصرف اون جهش را ما نمی بینیم، آرام آرام کسانی‌که به سلامت جامعه و محیط زیست علاقه‌مند هستند گام‌های را بر می‌دارند ولی اینها به نظر بنده که مسئول و موسس انجمن ارگانیک هستم قابل قبول نیست؛ چون پتانسیل های بالایی را هم در فضای باز و هم در گلخانه داریم.
وزارت جهاد کشاورزی متولی کشت ارگانیک است
وی کشت ارگانیک برای گلخانهها را زود دانست و اظهار داشت: چون وزارت جهادکشاورزی متولی است؛ ولی تا امروز هیچ برنامه‌ای برای این مهم تدوین نشده و الگوی کشت هم برایش نوشته نشده است. اگر قرار است از فضای باز به گلخانه برویم، برای تولید محصول ارگانیک ما استقبال می‌کنیم، حتما هم برای افزایش محصولات مفید است و همچنین گلخانه ها از نظر بیولوژیک و محصور بودن فضا می‌تواند کنترل کنند و هزینه تولیدشان هم کمتر می‌شود.
نورانی افزود: انتظار دارم روسای دولت به خصوص وزارت جهاد کشاورزی برنامه خاصی را در این زمینه تدوین کنند.
تولید ارگانیک در گلخانهها کم و در حد صفر است
رییس انجمن ارگانیک با اظهار آمادگی در بحث توسعه گلخانهها برای رشد محصولات ارگانیک افزود: انتظار داریم هرچه زودتر برنامه درستی تدوین بشود تا با کمک انجمن ارگانیک ایران بتوانیم به تولیدکنندگان محصولات ارگانیک که کم هم نیستند کمک کرده و گام‌های اساسی در توسعه محصولات ارگانیک برداریم.
نورانی تولید ارگانیک در گلخانهها را کم و در حد صفر دانست و در ادامه گفت: در گلخانه هزینه تولید ارگانیک کمتر از فضای باز است. از نظر هزینه‌های ساخت چون اکثرا کشاورزان خرد هستند و بانک‌ها هم جهت زیرساخت‌های محصولات سلامت محور کمک نکردند.
وی افزود: برای همین اگر قرار باشد به‌سمت محصولات ارگانیک برویم اول باید آگاهی بیشتری به گلخانه‌دارها بدهیم تا مسیر تولید را عوض کنند و به سمت تولید ارگانیک و ارزان بروند و مجموعه‌هایی به‌عنوان تعاونی و اتحادیه‌ها ایجاد کنیم که کشاورزان خرد در هر منطقه بتوانند سرمایه‌گذاری کنند و یک محیطی را برای تولید محصولات گلخانه‌ای که ارگانیک است، درست کنند و تضمین سلامت محصولات براساس گواهی‌نامه‌هایی است که برای محصولات ایران هم در اتحادیه اروپا و هم استاندارد ۱۱۰۰۰ ایران دارد صادر می‌کند، این دو مرجع بسیار قوی برای تضمین گواهی‌نامه‌هایی هستند که صادر می‌کنند.
رئیس انجمن ارگانیک توسعه گلخانه گفت: این اقدام به برنامه‌ای مدون دارد که جهادکشاورزی باید تدوین کند و اولویت محصولات ارگانیک باشد؛ ولی این برنامه امروز در سیستم جهاد کشاورزی نیست.
دولت از زیرساخت تولیدات گلخانه‌ای حمایت کند
نورانی گفت: برنامه را جهادکشاورزی باید ایجاد کند. از نظر اجرا باید انجمن و اعضا دنبال کار بروند و توسعه بدهند. با این اقدام تولید محصولات در گلخانهها هم مقرون به‌صرفه است و هم کنترل بیشتری می‌شود و هم گلخانهها شناسنامه دار می‌شوند و ضریب تولید افزایش می‌یابد، ضریب اعتمادسازی بیشتر خواهد شد. همچنین اگر دولت زیرساخت تولیدات گلخانه‌ای را حمایت کند استقبال از توسعه گلخانه هم زیاد می‌شود.
وی در خصوص صادرات محصولات ارگانیک ایران بیان کرد: اکنون آمریکا و اروپا و حتی خاور دور علاقه‌مند به محصول ارگانیک ایران هستند، چون این محصولات علاوه بر سلامت محور بودن، دارای ارزش افزوده بالایی است. برای همین خیلی کارخانه ها که امروز غذا کودک و شیرخشک و ویتامین‌های میوه‌ای تولید می‌کنند نیازمند محصول ارگانیک هستند و اگر این محصولات نباشد آنها نمی‌توانند کار کنند. برای همین دنیا به سوی محصول ارگانیک می‌رود چون از سم و کود شیمیایی غیر ضرر چیزی ندیدند.
رئیس و موسس انجمن ارگانیک ایران گفت: در این مسیر باید اولین قدم را وزارت جهادکشاورزی بردارد، بعد تشکل‌های این بخش باید بیایند جلو، بعد سرمایه‌گذاران را ما تشویق می‌کنیم تا در این صنعت سرمایه‌گذاری کنند. در این خصوص انجمن ارگانیک ایران هم می‌تواند آموزش بدهد هم در بازاریابی و هم در صادرات کمک کند. و به این ترتیب زنجیره تولید تا فروش کامل شود.
وی گفت: متاسفانه چون در برنامه اساسی وزارت جهاد کشاورزی این برنامه موجود نیست، افزایش چشمگیری در توسعه محصولات ارگانیک نداریم، در حالی که انتظار ما این بود که توسعه پلکانی در این زمینه داشته باشیم ولی اتفاق نیفتاد.
مهندس نیره حسن‌پور
