پشمک حاج عبدالله بدون رقیب در دنیا

داستان شکل‌گیری برند پشمک حاج عبدالله

شرکت بستنی اطمینان آذرگل که تولیدکننده انواع بستنی با نام تجاری (آدلین) و نیز محصول پشمک با نام تجاری «حاج عبدالله» ‎است، کار خویش را از سال ۱۳۳۴ با تولید پشمک‌ و بستنی به‌صورت سنتی آغاز کرده و در سال ۱۳۷۹ در محل فعلی شرکت واقع در شهرک صنعتی شهید سلیمی به تولید صنعتی و انبوه اقدام کرده است.

پشمک از قاره اروپا و خاورمیانه به ایران راه یافت

اخبار سبز کشاورزی : صنعت پشمک به‌گونه‎ای که امروزه ما آن را می‎شناسیم، مراحل تکامل خود را در شهر تبریز سپری کرده است؛ با وجود این سر آغاز آن را باید در شهر یزد جست، چراکه پشمک از قاره اروپا و خاورمیانه به ایران راه یافته است.

جالب است بدانیم فروش پشمک از حالت فله‎ای به بسته‌بندی مدرن و اتیکت‎زنی برای اولین‌بار توسط این شرکت جا افتاده است.

اما حاج عبدالله کیست؟ و چرا نام پشمک‌ را به این اسم گذاشته‌اند؟

برای کشف راز «حاج عبدالله» به کارخانه بزرگ این برند در شهرک صنعتی سلیمی می‌رویم تا پای صحبت‌های مدیر عامل این کارخانه بنشینیم.

حاج عبدالله روحی، بنیانگذار مجموعه تولیدی بستنی اطمینان آذرگل، متولد شهر تبریز است. او از سال ۱۳۳۰ تولید بستنی و پشمک سنتی را در تبریز آغاز کرد. این مجموعه در سال ۱۳۷۹ برای اولین‌بار استاندارد پشمک در ایران را تدوین کرد.

حاج عبدالله‌ در سال ۱۳۸۱ چهره در نقاب خاک کشید تا میراث بزرگی را بعد از رفتنش به جا بگذارد؛ در حال حاضر مدیریت کارخانه برعهده «حاج صمد روحی» پسر دوم حاج عبدالله است و سه برادر دیگر او نیز هر کدام مدیریت بخش‌های مختلف کارخانه را برعهده گرفته‌اند.

حاج صمد روحی در ابتدای قصه حاج عبدالله تعریف می‌کند: «پدرم از سال ۱۳۳۵ در مغازه‌ای که در میدان ساعت تبریز واقع بود، بستنی و پشمک (بستنی اطمینان) می‌فروخت و برای هر کدام از این دو، یک سال شاگردی کرده است و الان هم به خاطر آن روزها، بنده همیشه احترام فرزندان استاد کارش را نگه‌می‌دارم. خلاصه چند سالی پدرم در آن مغازه کار می‌کند، سپس با عموهایم تصمیم به مهاجرت به شهر تهران می‌گیرند؛ از این‌‌رو مغازه در تبریز را فروخته و یک مغازه قنادی در تهران باز می‌کنند ولی به‌علت برخی مشکلات، کار و بارشان نمی‌گیرد و مجبور می‌شوند تا دوباره به تبریز برگردند؛ ولی دیگر پدرم مغازه‌ای نداشت و حتی آهی در بساطش نبود تا از نو شروع کند، از این‌رو به‌عنوان شاگرد در یک کارگاه تولید پشمک و بستنی کار می‌کند».

آقای روحی ادامه می‌دهد: «پدرم بالاخره با تلاش و کارگری توانست در سال ۱۳۴۹، مغازه خیابان عباسی را بخرد که الان هم آن مغازه همچنان سرپاست و سال‌هاست که بستنی و پشمک می‌فروشد».

به گفته وی، تا کلاس هفتم بیشتر درس نخوانده‌اند و فقط یکی از برادرانش کارمند بانک بود و مابقی از همان نوجوانی وارد بازار کار شده‌اند و حتی خود حاج صمد از فروش پشمک و بستنی گرفته تا توزیع و پخش فعالیت کرده است و تجربه بسیار خوبی در تجارت دارد.

آن‌طور که حاج صمد می‌گوید اولین پشمک به نام یزد بود، ولی تبریز به‌قدری در این زمینه قوی عمل کرده است که دیگر حاج عبدالله رقیبی در جهان هم ندارد که البته ابتکار عمل در تولید پشمک‌های لقمه‌ای نقطه عطف جهانی شدن این برند است.

حاج عبدالله در دهه ۷۰ با ۵۰ کارگر فعالیت می‌کرد، اما حالا با احتساب عاملان فروش، یک‌هزار و ۵۰۰ نفر در این کارخانه مشغول به کار هستند ۹۰۰ نفر در خود کارگاه و ۶۰۰ نفر در پخش.

حاج صمد ادامه می‌دهد: «در یکی از پخش‌های شهرستانی متوجه شدم که پشمک وقتی از کارخانه به قصد فروش با خودرو منتقل می‌شود دچار فشردگی زیادی می‌شود و آن هوای داخل پاکت و تردی را از دست می‌دهد و این عین خنجری بر قلب من بود؛ زیرا باید با پشمک خیلی ناز برخورد کرد و نوازشش کنند نه اینکه با دست و پا فشارش دهند و بسته‌ها را کنار و روی هم قرار داد. از این‌رو بسته‌های با فاصله برای آنها تعبیه کردیم تا پشمک بدون دخالت دست و فشردگی و به صورت مستقیم از کارخانه به دست مشتری برسد».

او می‌افزاید: «پشمکی که ما تولید می‌کردیم، مثل ابریشم نرم و لطیف بود، قنادی‎های زیادی مشتری ما بودند و ما پشمک‌هایمان را بدون هیچ نام و نشانی می‌فروختیم؛ از این‌رو به پدرم پیشنهاد دادم تا نامی برای پشمک‌ها انتخاب کنیم و به‌خاطر اینکه بستنی‌های ما با نام اطمینان بود، قرار شد تا پشمک‌ها هم به نام اطمینان به فروش برسد، ولی از پدرم خواستم تا نام خودش را روی پشمک‌ها بگذارد و این کل ماجرایی است که پشمک‌های معروف حاج عبدالله مهمان خانه هر ایرانی و حتی خارجی شد».

حمید عرب عامری