چالش‌های خشکسالی در صنعت زنبورداری

اخبار سبز کشاورزی : شاید این ضرب‌المثل کنایه‌ای برای زنبورداران باشد که «سالی که نکوست/ از بهارش پیداست»، زمستانی که در آن شاهد کاهش بارندگی 30، 40 و گاه 50 درصدی نسبت به سال کم باران قبل بوده‌ایم، هشداری برای خشکسالی بیشتر در سال 1401 را اعلام می‌کند.

رودخانه‌هایی که همچنان کم‌آب، مراتعی که همان پایان زمستان بدون گیاه خشک و مزارعی که در اثر نبود بارش‌های کافی خوراک دام‌ها شدند، همگی نشان‌دهنده شرایطی نامطلوب برای بخش دامپروری و از جمله زنبورداری بودند.

زنبوردارانی که چشم انتظار بهاری پر گل و شهد بودند، اینک مأیوس از آنچه بر آنان تحمیل شده، راهکاری برای رها شدن از آن نمی‌یابند و به در بسته طبیعت رنجور خورده‌اند.

بهاری بدون گیاه و گل و تابستانی که به سرعت و زودتر از موعد از راه می‌رسد و حیات زنبورها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در حال حاضر و بر اساس شرایط جغرافیایی نسبت به خط استوا، بهار دیررس و نیز تابستان زودرس، پاشنه آشیلی برای زنبورداران است، چنانکه بهار زودس موجب اقدام به نظافت و پاکسازی کندوها و دوباره‌سازی زودهنگام آنها می‌شود و همین بهار زودرس خود عاملی برای موضوعات مهم دیگری از قبیل مبارزه با بیماری‌ها و آفات، تولید عسل و جلوگیری از کاهش جمعیت زنبورها است.

موارد فوق معمولاً در پاییز و در هنگام عسل‌گیری اتفاق می‌افتد، زمانی‌که کندوها برای زمستان‌گیری آماده می‌شوند؛ اما با تغییر فصل‌ها زنبورداران با چالش جدیدی مواجه خواهند شد و باید تمهیدات متفاوتی را در نظر بگیرند و در مواجهه با مشکلات گفته شده این گونه اقدام کنند:

1-مقابله با بیماری‌ها و آفات در کندوها:

تاکتیک‌ها و روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد؛ اولین تاکتیک مطمئن شدن از رعایت قوانین و مدیریت بیماری‌ها و آفات است. زنبوردار حتی اگر موافق چنین قوانینی هم نباشد، مکلف به انجام آنهاست.

2-رعایت سلامت کندو برای تولید عسل:

اغلب این کار را با حفظ و نگهداری مقداری عسل در کندو می‌توان انجام داد، اما گام‌های بعدی باید در جهت تقویت کندو و به منظور تولید و بهره‌دهی باشد، در مکان‌هایی که مقدار آب کم و یا آب وجود ندارد می‌توان با استفاده از آبخوری‌های ویژه جوجه‌ها، آب کافی را در اختیار زنبورها قرار داد تا بتوانند ضمن خنک کردن کندو موجبات افزایش جمعیت را نیز فراهم کنند.

باید توجه داشت که به یک باره مقدار زیادی عسل در کندو گذاشته نشود؛ چراکه زنبورها تمرکز خود را بر استفاده از آن عسل متمرکز می‌کنند.

3-جلوگیری از کاهش جمعیت کندو:

این کار ضمن سادگی، پیچیدگی‌های خاص خود را داشته و اغلب به زمان بستگی دارد. یکی از این کارها افزودن یک یا دو نشان به کندو است. زمان‌بندی و حفظ جمعیت کندو، یکی از چالش‌زا ترین امور زنبورداری است.

اگرچه توجه جدی، دقیق و داشتن علائم کاهش یا افزایش جمعیت را می‌توان توسط چگونگی فعالیت زنبورها شناسایی کرد، نشانه‌هایی که با چشم نیز دیده می‌شوند از قبیل آماده شدن کندو برای مهاجرت برخی از زنبورها، پر شدن حجره‌ها و نبودن جا و مکان کافی برای ذخیره مواد جدید و اضافی، وجود شاخون‌های جدید ملکه همراه با تعدادی تخم و لارو و یا مشاهده تعداد زیادی کارگر که بدون فعالیت در یک جا جمع شده‌اند، این دقیقاً زمانی است که باید شان به کندو اضافه نمود و یا طبقات آن را افزایش داد.

گام‌های بعدی

پس از انجام مواد فوق باید نسبت به اتخاذ تدابیری به منظور تقویت کندوها اقدام کرد؛ چراکه این بهترین زمان برای قرار دادن زنبورها در شرایط تولید عسل همراه با افزایش جمعیت است.

مهدی رجول دزفولی