کشاورزی هوشمند، انقلابی در افزایش بهره‌وری

شما در آلمان، مزرعه در ایران

برای بازدید از یک نمایشگاه کشاورزی در آنوگا آلمان به‌سر می‌برید، موبایل، شما را متوجه می‌کند که در قسمت جنوبی مزرعه گندم و زیر دامنه کوه، سن‌ها به گندمزار حمله کرده‌اند و باید خیلی سریع با «سومیتیون» سمپاشی گردد.

اخبار سبز کشاورزی ؛ پهپاد مزرعه پس از بارگیری محلول سم، به پرواز درآمده عملیات انجام می‌شود، دیگر روز، بخشی از مزرعه را که قبل از کاشت، نیاز به تغذیه و کوددهی با ترکیبی از پتاس دارد به شما توجه می‌دهد و عملیات به‌موقع، به اندازه و ساماندهی شده انجام می‌گیرد. اما سیستم هوشمند به شما تذکر می‌دهد امسال از کشت گوجه‌فرنگی صرف‌نظر کنید؛ زیرا 300 هزار تن بیش از نیاز کشور و صادرات، محصول تولید خواهد شد و به‌جای آن فلفل دلمه‌ای رنگی با واریته زودرس «پوپ ورن» و با قوه نامیه 85درصد کشت کنید، زیرا علاوه‌بر نیاز کشور در کشورهای همسایه هم متقاضی زیادی دارد. در این هنگام، نه سفر را لغو می‌کنید و نه کار مزرعه عقب می‌افتد به این استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی می‌گویند.

بیشتر بخوانید: آسیب‌های کشاورزی صنعتی

در حالی‌که این روزها در اظهارنظرهای مختلف در جوامع علمی از خطر جایگزینی به‌جای انسان در قالب هوش مصنوعی سخن می‌گویند؛ هوش مصنوعی به اختصار AI، یا Artificial Intelligence، به‌عنوان یکی از جدیدترین دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی بشر در سال‌های اخیر توانسته در بسیاری از عرصه‌ها برای افزایش بهره‌وری و بازدهی به‌کار گرفته شود. این تکنولوژی روش‌های سنتی را به روشی کارآمدتر تبدیل می‌کند.

ضرورت توجه جدی به تکنولوژی نوین در صنعت کشاورزی

افرایش جمعیت جهانی با توجه به محدودیت منابع تولید، ضرورت توجه جدی به تکنولوژی مدرن در صنعت کشاورزی را بیش از پیش ضروری می‌کند. تکنولوژی‌های مختلف به میزان زیادی صنعت کشاورزی را تحت‌تأثیر خود قرار داده‌ و این صنعت را به یکی از صنایع پول‌ساز در دنیا تبدیل کرده‌اند. یکی از این تکنولوژی‌ها هوش مصنوعی (AI) است که باعث شده تا روند کاشت، داشت و برداشت محصولات کاملاً هوشمند انجام شود.

بهبود تولید محصولات از نظر کمیت و کیفیت

استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی باعث شده تا تولید محصولات از نظر کمیت و کیفیت بهبود پیدا کند. یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی در کشاورزی این است که می‌تواند هزینه‌های تولید را تحت‌تأثیر خود قرار دهد؛ به‌ همین دلیل زحمت کشاورزان کم‌تر شده و سودآوری بیشتری را تجربه می‌کنند.

هوش مصنوعی علمی نوظهور و پرکاربرد

سروش سردشتی، فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریف و فعال در حوزه‌های تولید و تجارت صنایع غذایی و کشاورزی است.

وی که به موضوع هوش مصنوعی به‌عنوان یک علم نوظهور و پرکاربرد علاقه‌مند است؛ در این مورد گفت: هوش مصنوعی یکی از جدیدترین تکنولوژی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در دنیا است که با استفاده از محاسباتی که انجام می‌دهد می‌تواند بسیاری از فرایندهایی را که باید توسط انسان انجام شوند، شبیه‌سازی نماید و به‌صورت هوشمند و خودکار انجام دهد.

کاربرد هوش مصنوعی در صنایع مختلف

وی افزود: این تکنولوژی در صنایع مختلفی استفاده می‌شود و کاربردهای زیادی دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به صنعت کشاورزی اشاره کرد. استفاده از هوش مصنوعی در صنایع مختلف با ایجاد سه ویژگی سرعت، دقت و کیفیت؛ باعث بهبود کیفیت، افزایش کمیت محصولات، کاهش هزینه‌ها و … خواهد شد.

کشاورزی هوشمند به‌معنای استفاده از تکنولوژی‌های هوشمند و نرم‌افزاری

سردشتی گفت: پس از انقلاب صنعتی چهارم، استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی باعث ایجاد یک مفهوم جدید شد که امروزه با نام «کشاورزی هوشمند» شناخته می‌شود.

کشاورزی هوشمند تنها به‌کاربرد هوش مصنوعی در کشاورزی اشاره ندارد. کشاورزی هوشمند به‌معنای استفاده از انواع تجهیزات و تکنولوژی‌های هوشمند و نرم‌افزاری است که امروزه در صنعت کشاورزی استفاده می‌شوند. ازجمله این تکنولوژی‌ها علاوه‌بر هوش مصنوعی می‌توان به ماشین یادگیری، اینترنت اشیاء، شبکه‌های بلاکچین، تکنولوژی‌های سخت‌افزاری مانند رباتیک و … اشاره کرد. همگی این تکنولوژی‌ها در بهبود فرایند کشاورزی مؤثرند.

این فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: در صنعت کشاورزی مانند سایر صنایع که از وجوه مختلفی برخوردارند این تکنولوژی کاربرد دارد؛ به‌عنوان مثال در تجزیه‌وتحلیل تقاضای بازار محصولات کشاورزی، کشاورزان قادرند با کمک هوش مصنوعی نیازهای کوتاه‌مدت و بلندمدت بازار را بسنجند و پرسودترین محصول را برای تولید و عرضه به بازار انتخاب کنند.

کمک به حفظ محیط زیست

سردشتی با اشاره به اینکه استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی هوشمند کمک موثری به حفظ محیط‌زیست می‌کند، گفت: با کمک هوش مصنوعی می‌توان نوع امراض و منطقه جغرافیایی تحت هجوم آن‌ها را تشخیص داد و مناطقی که نیاز به سم‌پاشی یا کوددهی دارند در زمان مناسب و به مقدار کافی از آنها استفاده کرد. بی‌شک با به‌کارگیری مکمل‌ها به‌ میزان کافی و در زمان مناسب، محصولات سالم‌تر و کره‌زمین پاک‌تر خواهد شد.

به کارگیری تکنولوژی پهپادهای آبیاری

او درباره مشکلات کمبود آب بیان کرد: حدود ۷۰ درصد آب‌های طبیعی صرف آبیاری زمین‌های کشاورزی می‌شود. باید‌ به‌دنبال راهکارهایی بود تا بتوان ناکارآمدی‌های موجود در این حوزه را از بین برد و در مصرف آب صرفه‌جویی کرد. هوش مصنوعی در کشاورزی می‌تواند در این زمینه کمک ‌کننده بسیار مناسبی باشد. تکنولوژی هوش مصنوعی می‌تواند با اطلاعاتی که جمع‌آوری و پردازش می‌کند سیستم‌های آبیاری را هوشمند و با بررسی سلامت خاک بهترین روش را برای آبیاری طراحی کند. همچنین پهپادهای مخصوص آبیاری که با استفاده از همین تکنولوژی کار می‌کنند می‌توانند به بهینه‌ترین شکل ممکن آبیاری زمین‌های کشاورزی را انجام دهند. علاوه‌بر آن با استفاده از تکنولوژی‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی، آبیاری قطره‌ای یا روش‌های بهینه‌تر برای آبیاری می‌توان از هدر رفت آب جلوگیری کرد.

چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی

سردشتی بیان کرد: در کنار تمامی مزایایی که برای استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی وجود دارد باید دانست که‌ استفاده از این تکنولوژی در صنعت کشاورزی می‌‌تواند چالش‌هایی را نیز به‌همراه داشته باشد که ازجمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرمایه‌بر بودن پیاده‌سازی کامل تکنولوژی هوش مصنوعی در زمین‌های کشاورزی‌؛

• عدم‌دسترسی کامل و دائمی به اینترنت؛

• پیچیدگی‌های پیاده‌سازی هوش مصنوعی در کشاورزی و کمبود نیروهای متخصص.

این فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریف در پایان گفت: حال‌که هوش مصنوعی در تمام مراحل چرخه تولید یک محصول کشاورزی می‌تواند حضور داشته باشد و علاوه‌بر آن می‌تواند به‌طور مستقیم روی کیفیت محصولات کشاورزی و کمیت آن‌ها در یک زمین کشاورزی اثرگذار باشد.

سودآوری یک زمین کشاورزی و البته کشاورزان را بیشتر کند و یک سرمایه‌گذاری مالی برای آن‌ها به شمار آید؛ باید مسئولان امر زمینه گسترش استفاده از این تکنولوژی را برای تولید محصولات استراتژیک فراهم کنند.

جهان آینده در تمام ابعاد از هوش مصنوعی برای افزایش روند و راندمان کاری استفاده می‌کند و بسیاری از صنایع ازجمله صنعت کشاورزی نیز ناچار به بهره‌برداری از تکنولوژی هوش مصنوعی است. بنابراین باید استفاده از این دستاورد علمی مورد نظر شرکت‌های دانش‌بنیان قرار گرفته و آمادگی استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی به شکل بهتری فراهم شود.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۷۶-تیر ۱۴۰۲