ارزش افزوده 90 برابری زنبورعسل

کاش مسئولان، زبان زنبورعسل را بفهمند

ارزش افزوده 90 برابری زنبورعسل در فعالیت‌های خارج از کندو، منجمله گرده افشانی زنبورعسل در مزارع، باغات و مراتع در کالیفرنیای آمریکا باعث شده تا بابت استقرار 2 هفته‌ای هرکندوی زنبورعسل برای گرده‌افشانی در باغات بادام(آمریکا معدن بادام جهان لقب گرفته) 150 الی 200 دلار به صاحب کندو پرداخت ‌شود.

به واقع اگر زنبورعسل نباشد یا در عملیات گرده‌افشانی و تلقیح گیاهان مشارکت نکند، قحطی پدید می‌آید. در ایران تنها 10 درصد گرده‌افشانی توسط باد و پروانه‌سانان انجام و 90 درصد آن به وسیله زنبورهای عسل و دیگر زنبورهای گرده‌افشان صورت می‌گیرد و ارزش حاصل از دخالت زنبورعسل در گرده‌افشانی در دنیا تا 143 برابر بیشتر از فرآورده‌هایی مانند عسل و… گزارش شده است.

به همین جهت باغداران و زارعین حتی در کشور ترکیه، بابت استقرار کندوهای زنبورعسل در محل فعالیت خود به زنبورداران وجوهاتی پرداخت کرده و منتظر نوبت می‌مانند. در واقع، بیشترین توانايي ارزشمند زنبورعسل در احياي مراتع و بهبود راندمان كمي و كيفي توليدات زراعي و باغي است كه متأسفانه به درستي شناخته نشده است. در حاليكه زنبورعسل در طبيعت با دخالت در گرده‌افشاني و افزايش توليد محصولات كشاورزي و احياي محيط زيست، مهم‌ترين نقش خود را ايفا مي‌كند.

اينها همه دلايلي غيرقابل انكار در لزوم حمايت از صنعت زنبورداري و آگاه‌سازي كشاورزان از مزاياي آن در راستاي پذيرش و نگهداري كلني‌‌هاي زنبورعسل در مزارع و باغ‌هايشان است؛ زيرا تمامي باغداران امكان زنبورداري و نگهداري از كندوهاي زنبورعسل ندارند. از سوي ديگر باغدارها، فقط براي مدت كوتاهي به حضور زنبورها در زمين‌هاي كشاورزي و باغ‌هاي خود نياز دارند و بنابراين نيازي به مهارت زنبورداري ندارند.

مدیریت زنبورها در عملیات انتقال گرده

البته مهارت در مديريت زنبورها به منظور گرده‌افشاني نيز اهميت زيادي دارد. به طوري كه زنبورهاي جمع‌كننده گرده، بيشتر از زنبورهاي جمع‌كننده شهد در گرده‌افشاني مؤثرند و باغداران كندو‌هايي را ترجيح مي‌دهند كه جمعيت بيشتري از آنها جمع‌كننده گرده هستند. جالب است كندوهاي بزرگ كه تعداد زيادي زنبور نوزاد دارند بيشتر از كندوهاي كوچك، زنبور جمع‌كننده گرده در باغ‌ها و زمين‌هاي كشاورزي دارند. يكي از مشخصه‌هاي مهم در عملكرد زنبورها در امر گرده‌افشاني، نيروي حوزه‌اي يا به عبارتي ديگر، تعداد واقعي زنبورهاي عسل در باغ است.

یک دهه پیش معاونت امور تولیدات دامی براي استفاده هر چه بيشتر از كُلني‌هاي زنبورعسل در باغ‌ها و مزارع، پيشنهاد داده بود كه زنبورداران با اعمال قانون، مجال آن را پيدا کنند در باغ‌ها و مزارع وارد شده و در بهبود كمي و كيفي محصولات كشاورزي دخيل شوند.

عفت رئيسي، از پیشکسوتان زنبورداری که به صورت علمی در این حرفه فعالیت دارد، استفاده از بسترهاي قانوني موجود در بخش كشاورزي و حمايت از صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در اين حوزه را ضروري مي‌داند. وي با تأكيد بر اهميت نقش صنعت زنبورداري در بخش كشاورزي و توليد محصولات باغي، از بي‌توجهي به اين مهم ابراز تأسف مي‌كند.

رئیسی می‌گوید: با وجود این ارزش افزوده حاصل از انتقال کندوها به مزارع، مراتع و باغات، متاسفانه نه وزارت کشاورزی این موضوع را ترویج و فرهنگ‌سازی می‌کند و نه برای کندوداران مانند گوسفندداران پروانه و مجوز حضور در مراتع صادر می‌کنند در حالیکه چرای بی‌رویه گوسفندان باعث فقر مراتع می‌شود اما حضور هر چه بیشتر زنبور در مراتع می‌توانند به سر سبزی بیشتر مراتع بی انجامد.

وی در ادامه می‌گوید: به‌رغم روند رو به كاهش جمعيت زنبورهاي عسل در كشورهاي اروپايي، طبق آمارهاي اعلام شده، رشد و توسعه زنبورداري در ايران قابل توجه است و در كنار افزايش ميزان توليد عسل با برنامه‌ريزي و بسترسازي مناسب، مي‌تواند بيشترين سود را در زمينه افزایش بهره‌وری و بهبود محصولات باغي و زراعي از طريق اين صنعت نصيب بخش كشاورزي نماید.

ابوالقاسم گلباف