وقوع فاجعه‌ای زیست محیطی درپی خشک شدن تالاب قوری‌گل

تالاب قوری‌گل این روزها حال و روز خوبی ندارد و زنگ نابودی این تالاب به صدا درآمده است و اکنون رگ‌های خشکیده تالاب جانی دوباره می‌خواهد. باید گفت خشک شدن تالاب قوری‌گل یک فاجعه زیست محیطی است که استفاده ناپایدار از منابع آبی بیشتر بدان دامن می‌زند و اگر حقابه این تالاب تخصیص نیابد به سرنوشت نامعلومی دچار خواهد شد.

استفاده ناپایدار از منابع آبی کشور

یدالله آذرهوا، دبیر تالاب‌های آذربایجان شرقی، در این باره می‌گوید: ۲۷ تالاب در استان آذربایجان شرقی شناسایی شده‌اند که برخی از آن‌ها فصلی و برخی دائمی است و در این میان، به دو تالاب دائمی قره‌قشلاق و قوری‌گل می‌توان اشاره کرد که جزو مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست هستند.

آذرهوا ادامه داد: عوامل متعددی در رابطه با خشکی تالاب قوری‌گل دخیل است که از عمده‌ترین دلایل آن می‌توان به تأثیرات ناشی از خشک‌سالی، تخریب و فرسودگی کانال آب‌رسانی طی چند سال گذشته است که وضعیت این تالاب را در سال‌جاری بحرانی کرده است. یکی از مهم‌ترین علل خشکی تالاب‌ها در کشور، استفاده ناپایدار از منابع آبی است که متأسفانه بخش کشاورزی بیشترین مصارف آب را داشته و یکی از علل اصلی خشکی تالاب‌هاست.

دبیر تالاب‌های آذربایجان شرقی بیان کرد: مساحت تالاب قوری‌گل در پرآب‌ترین زمان ممکن، ۲۰۰ هکتار است که در این میان تالاب قره قشلاق نیز، ۲۲ هزار هکتار است و مساحت سایر تالاب‌ها نیز حدود ۱۰ هزار هکتار است.

وی با توجه به قابل احیا بودن تمامی تالاب‌ها در استان اشاره کرده و افزود: در این راستا باید حقابه تالاب‌ها تخصیص داده شود و اگر حق‌آبه‌ای که برای تالاب‌ها مطالعه شده است در اختیار تالاب‌های استان قرار گیرد تمامی آنها قابل احیا هستند که در کنار این عوامل نیز کنترل مصارف آبی و مدیریت و هم‌چنین تخصیص حقابه امکان پذیر است.

۱۵ آبان ماه آغاز فصل آبگیری تالاب قوری‌گل

دبیر تالاب‌های آذربایجان شرقی در پاسخ به سوالی در رابطه با اقدامات انجام گرفته از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای احیای تالاب قوری‌گل پاسخ داد: طی جلسات برگزار شده از سوی کمیته استانی و کمیته محلی، با توجه به اینکه فصل آبگیری تالاب قوری‌گل از ۱۵ آبان ماه تا ۱۵ اردیبهشت ماه است که در این بازه ۶ ماهه، آب در اختیار تالاب قرار می‌گیرد و در سال جاری نیز تصمیم بر این شد تا آبگیری تالاب از ۱۵ آبان ماه آغاز شود تا بخشی از حقابه تالاب تخصیص یابد.

وی گفت: ۹۲ گونه پرنده و ۲۸۰ گونه گیاهی در تالاب قوری‌گل شناسایی شده است که از مهم‌ترین گونه‌های پرنده شاخص تالاب می‌توان به انواع اردک‌ها و از گونه‌های شاخص گیاهی به گیاهان بن در آب و شناور اشاره کرد. با توجه به افزایش دما به خصوص در فصل گرما تبخیر نیز در کاهش تراز تالاب مؤثر بوده است.

خشک‌سالی‌ و فرسودگی کانال عامل خشکی تالاب قوری‌گول

داوود غنی‌پور، معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی هم گفت: میزان ورودی در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، ۴۵۰ هزار متر مکعب بوده است. میزان کاهش ورودی در سال آبی ۱۴۰۰_۱۳۹۹، ۴۸۰ هزار متر مکعب بوده است و تراز آبی تالاب در پایان فصل آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، ۱۹۱۲.۶۵ بوده است. ورودی‌های تالاب از طریق بارش مستقیم، جریانات حاشیه‌ای به تالاب و هم چنین از طریق کانال آب‌رسانی تالاب است.

معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی، علل خشکی تالاب قوری گول را چنین برشمرد: بروز خشک‌سالی‌های سال‌های اخیر و در نتیجه کاهش ورودی‌های مستقیم، تخریب و فرسودگی کانال انتقال آب، وضعیت نابه‌سامان مسیر انتقال آب و فشار بر منابع آبی زیر زمینی در سطح حوضه تالاب و کاهش سطح ایستابی از عوامل خشکی این تالاب به شمار می‌رود.

غنی‌پور گفت: سال آبی جاری تالاب از ۱۵ آبان شروع خواهد شد که امید است با مشارکت دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و همچنین بهره برداری حوضه شاهد بهبود وضعیت آبگیری تالاب باشیم.

تراز تالاب قوری‌گل در سال جاری کاهش یافت

عقیل اقدسی، مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی، هم گفت: تراز سطح آب تالاب قوری‌گول در روز جمعه ۳۰ مهر سال جاری، 4/1911متر است که نسبت به مشابه سال قبل ۵۶ سانتی‌متر و نسبت به میانگین درازمدت 01/1متر کاهش نشان می‌دهد.

وسعت تالاب در تراز یاد شده حدود ۹۶ صدم کیلومتر مربع بر آورد شده است که نسبت به مشابه سال قبل، حدود ۲۶ صدم کیلومتر مربع و نسبت به میانگین درازمدت ۳۹ صدم کیلومتر مربع کاهش وسعت نشان می‌دهد.

وی به ایرنا گفت: حجم آب تالاب ۴۳ صدم میلیون متر مکعب برآورد می‌شود که نسبت به مشابه سال قبل، ۶۳ صدم میلیون متر مکعب و نسبت به میانگین درازمدت ۱.۲۲ میلیون متر مکعب کاهش نشان می‌دهد.

گفتنی است، قوری‌گل یکی از تالاب‌های دائمی آذربایجان‌شرقی است که به دلیل وقوع پدیده خشک‌سالی‌ و استفاده ناپایدار از منابع آبی اکنون در معرض‌خطر نابودی است که امید است با تخصیص حقابه جانی دوباره بگیرد. به باور کارشناسان، با خشک شدن تالاب قوری‌گل یک فاجعه زیست محیطی رقم خواهد خورد و اکنون که زمان داریم، باید برای کمک به احیای این تالاب بشتابیم.