تدبیری عاقلانه برای نجات کشور از بحران‌های آبی

تغییرات اقلیمی در تمام نقاط جهان وجود دارد و در سال‌های اخیر، بحران‌های زیست‌محیطی متعددی را در کشورها به وجود آورده است.

اخبار سبز کشاورزی؛ افزایش دما، خشکسالی‌های مداوم، وجود گازهای گلخانه‌ای و همچنین تخریب عمدی یا غیرعمدی محیط زیست، همچون نابودی جنگل‌ها، خشک شدن دریاچه‌ها و رودخانه‌ها، و سدسازی‌های بی‌رویه، همگی سیاره زمین را به سمت غیرقابل سکونت شدن و نسل بشر را به خطر می‌اندازند.

سال‌هاست که دولت‌ها تدابیری برای مقابله با این وضعیت اتخاذ کرده‌اند، و هم‌اکنون برخی کشورها در وضعیت بهتری قرار دارند. به عنوان مثال، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای رفع بحران آب، شیرین کردن آب دریاها، و به‌کارگیری روش‌های نوین آبیاری در کشاورزی، به بهره‌وری و کیفیت محصولات کمک می‌کند. با این حال، در کشور ما به دلیل نبود مدیریت یکپارچه، شاهد آلودگی هوا و خشکسالی‌های مستمر هستیم.

در استان خراسان رضوی، ۵۸ درصد از اراضی به خشکسالی شدید دچار شده‌اند و در تهران میزان ذرات معلق در هوا ۱۵ برابر شده است. این بحران‌های زیست‌محیطی نه تنها به بیماری‌های ناشی از آلودگی منجر می‌شوند، بلکه کمبود آب و تنش آبی نیز آسیب‌های غیرقابل جبرانی به بخش کشاورزی وارد می‌کند.

به گفته مسئولان، کشت برنج در آینده نزدیک ممکن نخواهد بود و کشور می‌بایست برای تأمین عمده نیاز به برنج از خارج واردات کند. همچنین، در زمینه کشت گندم نیز خودکفایی به یک رویای دور از دسترس تبدیل شده است و سایر محصولات آب‌بر نیز به همین منوال به مشکلات مواجه هستند.

اگر این تنش‌های آبی ادامه یابد، احتمال نابودی بخش اعظم کشاورزی کشور در یک دهه آینده وجود دارد. همچنین، موضوع فرونشست زمین نیز بر مشکلات موجود افزوده است، به ویژه در استان اصفهان که برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تا چند سال آینده باید از سکنه خالی شود.

دولت به‌جای ارائه راه‌حل‌های مقطعی و زودبازده، باید اقداماتی جدی برای مقابله با این چالش‌ها انجام دهد. با توجه به امکانات زیرساختی و پتانسیل بالای تولیدی کشور، اگر به یک وارد کننده صرف تبدیل شویم، نابودی تولید و تولیدکنندگان دور از انتظار نخواهد بود.

آیا وقت آن نرسیده که دولت با همان توجه خاصی که به مسائل دفاعی و نظامی دارد، نگاهی هم به مشکلات اقتصادی و زیرساختی کشور بیندازد و از نابودی کامل آن جلوگیری کند؟

هم‌اکنون دانشگاه‌ها، واحدهای تحقیقاتی، انجمن‌ها و بسیاری از متخصصان داخلی و خارجی که دل در گرو کشورشان دارند، برای همکاری با دولت و نهادهای نظارتی به‌منظور برون‌رفت از این وضعیت آماده‌اند. تنها نیاز است که مسئولان عاقلانه و منطقی فکر و عمل کنند.