مدیریت علف‌های باریک‌برگ در مزارع غلات
گران شدن سموم کشاورزی با بالا رفتن تورم مبدل به یکی از نگرانی‌های کشاورزان در سال آینده شده است
مزرعه سبز : گران شدن سموم کشاورزی با بالا رفتن تورم مبدل به یکی از نگرانی‌های کشاورزان در سال آینده شده است، چرا که قیمت آنها در جهان افزایش یافته و می‌تواند مصرف این سموم را در ایران نیز تحت‌تاثیر قرار دهد. این موضوع یک تهدید واقعی است و می‌تواند در سال 2022 روی برنامه‌های مبارزه با علف‌های هرز موثر باشد.
کشاورزان ناچارند که در سال آینده از سموم باقی‌مانده سال گذشته در انبارهایشان استفاده کنند، اما برخی از کشت‌ها ممکن است با مشکلات واقعی مواجه شوند. بنابراین لازم است تا کاربری سموم را مدیریت کرد.
علف‌های هرز باریک‌برگ
علف‌های هرز باریک‌برگ نظیر دم‌روباهی‌ها، بیدگیاه(مرغ)، و برموس‌ها در مزارع غلات یکی از تهدیدهای عمده چنین محصولاتی هستند و سالیانه هزینه‌ها و خسارات زیادی به کشاورزان تحمیل می‌نمایند، اما بدون داشتن یک استراتژی خوب در کنترل آنها، این علف‌های هرز به سرعت رشد و نمو کرده و تهدیدی برای مزرعه خواهند شد.
بسیاری از کشاورزان استراتژی اساسی‌شان مبارزه شیمیایی توسط علف‌کش‌ها است، چنانکه در آخرین بررسی به عمل آمده در سال 2016، نزدیک به 98درصد از مزارع گندم، یک نوبت سمپاشی با علف‌کش را دریافت کرده‌‌اند، اما اعتماد به علف‌کش‌ها مملو از خطر است. تجربه استفاده از علف‌کش‌ها نشان داده که علف‌های هرز به شکل باورناپذیری با علف‌کش‌انطباق پیدا کرده و با مواد فعالی که در خود به وجود می‌آورند؛ موجب می‌شوند که چنین علف‌کش‌هایی به‌دلیل کم اثر شدن، بازار را ترک کنند و آن دسته از علف‌کش‌هایی که در بازار باقی می‌مانند نیز در خطر مقاوم شدن علف‌ها به آنها، قرار دارند.
این مشکل فزاینده برای علف‌های هرز باریک‌برگ توسط موادشیمیایی، تبدل به اولین مشکل کشاورزان گردیده و در نتیجه آنها را وادار نموده تا به روش‌های «غیرشیمیایی» نیز روی آورند. بسیاری از این موارد نشان داده که این جایگزین‌ها در کنترل این علف‌ها و به‌ویژه دم‌روباهی‌ها موفق بوده‌اند.
اکنون نکات برجسته کنترل تلفیقی مدیریت علف‌های هرز به شاه‌کلید استفاده درازمدت و پایدار برنامه‌های مبارزه با این علف‌ها تبدیل شده است.
مدیریت تلفیقی کنترل علف‌های هرز
به زبان ساده، مدیریت تلفیقی کنترل علف‌های هرز عبارت از: به کار بردن چند روش به‌طور هم‌زمان است که شامل کنترل‌های کشت و ژنتیک گیاه، مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی است، بدون آن که فقط بر یک روش اتکا داشته باشیم. در واقع، این روش به معنی اتکاء نداشتن انحصاری به علف‌کش‌ها است، چرا که با تلفیق چندگزینه نظیر روش‌های کشت، تاریخ کشت، انتخاب نوع محصول، کنترل مکانیکی علف‌ها و سایر کنترل‌های فیزیکی می‌توان این کار را انجام داد.
برای اجرای یک برنامه مدیریت تلفیقی علیه علف‌های هرز باید این نکات را در نظر داشته باشیم:
• آگاهی از چرخه زندگی و بیولوژیکی علف هرز که شامل فصول رشد و نمو و تولیدبذر آن است. شاید این موضوع مهم‌ترین نکته برای شروع یک مبارزه تلفیقی در مدیریت علف هرز باشد.
• تعیین این که قصد مقابله و کنترل چه نوع علف هرزی را داریم، چرا که ممکن است در یک مزرعه انواعی از علف‌های هرز دیده شود.
به‌طور کلی سه روش برای کنترل علف‌ها وجود دارد:
جلوگیری از برگشت بذور به مزرعه: این نکته‌ای حیاتی در مبارزه با علف‌های هرز باریک‌برگ است، چرا که این علف‌ها مقادیر بسیار زیادی بذر تولید کرده و در واقع یک «بانک بذر» در مزرعه ایجاد می‌کنند. یکی از مواردی که می‌تواند به کاهش بذر کمک نماید استفاده از علف‌کش گلایفوسیت روی دم‌روباهی‌ها در آغاز کشت و یا درو کردن این علف‌ها و همچنین توجه به این بذرها درزمان برداشت محصول است.
کاهش میزان بانک بذر: چنین ذخیره‌بذری معمولا باقی مانده از بذور علف‌های هرز پیشین است. تعداد این بذرها را می‌توان با وادار کردن آنها به جوانه‌زدن کاهش داد یا این که با پوشاندن و خورده شدن توسط جانوران دانه‌خوار جمعیت آنها را کم کرد، اگر چه بسیاری از بذرها می‌توانند سال‌ها در عمق خاک باقی بمانند. دانستن مکانیسم زندگی بذرها بسیار اهمیت دارد.
شخم‌زدن خاک می‌تواند روش مناسبی برای تقلیل بانک بذر باشد، چرا که با قرار دادن بذور در عمق زیاد قادر به جوانه‌زدن نخواهند بود. در این جا یک نکته مهم وجود دارد که در صورت اجرای شخم زیاد، امکان دارد همان بذور دوباره به سطح خاک آورده شده و تمام اقدامات بی‌اثر گردد.
نابود کردن بذور جوانه‌زده
دانستن این که چه زمانی بذرها جوانه می‌زنند بسیار اهمیت دارد و می‌تواند موجب موثر شدن کنترل گردد. به‌عنوان مثال، دم‌روباهی در پاییز جوانه می‌زند، بنابراین باید کشت و کار را تا بعد از نابود کردن علف‌ها به تاخیر انداخت.
ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۵۹ - دی ۱۴۰۰
