جدالی‭ ‬حقیقی در‭ ‬فضای مجازی

بسیاری از کارشناسان اقتصادی، انتقاداتی را به فروشگاه‌های فضای مجازی وارد دانسته‌اند و از آن‌جا که اغلب محصولات و کالاهای به فروش رسیده در فضای مجازی، ایرانی نیستند، از نگاه آنان این مساله می‌تواند به تولید داخلی آسیب وارد کرده و چرخه اقتصادی کشور را به خطر بیاندازد، اما اگر با نگاهی دقیق‌تر به این موضوع نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که فروش کالا از طریق فضای مجازی و کانال‌های تلگرامی همیشه بد نیست و می‌تواند در حذف واسطه‌های بازار به ویژه در بخش کشاورزی نقش مهمی بازی کند.

در واقع دولت می‌تواند از روش فروش تلگرامی در جهت فروش تولید داخل و تبدیل کردن یک تهدید به فرصت بهره ببرد.
گفتنی است در کشور تایلند نیز کشاورزان برای فروش مستقیم محصول خود و دور زدن دلالان، پایشان به فضای مجازی باز شده و محصول خود رادر شبکه‌های اجتماعی به فروش می‌رسانند تا از این طریق درآمد بیشتری نصیب خود کنند.

به گزارش خبرگزاری فارس، در نیمه اسفند 91 مرکز مدیریت سامانه مجازی محصولات و نهاده‌های کشاورزی با حضور وزیر و مسئولان جهاد کشاورزی به منظور کاهش دلالی‌ها، ثبت سفارش خریداران و ارسال محصولات توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی، در منطقه امین‌آباد شهرری راه‌اندازی شد.

سید نظام‌الدین سجادی، رئیس سازمان مرکزی تعاون روستایی وقت ایران، گفته بود: راه‌اندازی این سامانه تا 30 درصد در کاهش دلالی بخش کشاورزی مؤثر خواهد بود.

سجادی افزوده بود:‌ بازرسان، میوه‌های سالم را که در آزمایشگاه‌ها تأیید شده است، گواهی می‌کنند و طبق توافقی که با کشاورزان انجام می‌شود، محصولات آنها را خریداری و به نمایشگاه‌های عرضه منتقل می‌کنند.

فرشید ترابی، رئیس نظام صنفی کشاورزان وقت استان البرز به سامانه مجازی خرید و فروش محصولات کشاروزی اشاره کرده و گفته بود: در این سامانه، خرید و فروش محصولات کشاورزی به صورت اینترنتی انجام می‌شود و بانک کشاورزی نیز تضمین کننده آن خواهد بود.

رئیس نظام صنفی کشاورزان البرز اظهار داشته بود: خوشبختانه استفاده از این سامانه به دلیل قیمت‌گذاری محصولات موجب می‌شود تا دلالان بخش کشاورزی سود اندکی نصیبشان شود.

حال این سئوال پیش می‌آید که مگر نه این‌که نظام صنفی کشاورزی مبتنی بر اصل 44 قانون اساسی با هدف ساماندهی، سازماندهی و حمایت از حقوق افراد شاغل در بخش کشاروزی تشکیل شده است؛ پس چرا تاثیر تلاش‌های صورت گرفته در این حوزه هنوز محسوس نیست؟!

این در حالی است که طی سال‌های گذشته و به خصوص باب شدن فضای مجازی، بازاریابی و توزیع محصولات کشاورزی یکی از مشکلات و دغدغه‌های کشاورزان بود که انتظار می‌رفت با خرید و فروش در سامانه مجازی محصولات و نهاده‌های کشاورزی، این مشکلات کاهش ‌یابد.

با گذشت قریب به 4 سال از راه اندازی این سامانه برآن شدیم تا از چند و چون این سامانه مطلع شده و کارهای انجام گرفته را جویا شویم که طی پیگیری‌های صورت گرفته از جانب ما با وزارت جهادکشاورزی، درخصوص صحبت با مدیریت سامانه مجازی محصولات و نهاده‌های کشاورزی، متاسفانه این سمت آن‌قدر عجیب به نظر می‌آمد که ما نتوانستیم متولی آن را پیدا کنیم!

سعید مقدم، مدیرعامل شرکت هلدینگ کاسپین، با بی تاثیر خواندن فضای مجازی در فروش نهاده‌های کشاورزی گفت: شبکه‌های مجازی، همچون تلگرام، در فروش مغازه داری که باید سود خود را با این فضا شریک شود تاثیر دارد، نه شرکت‌هایی که خود تولیدکننده بوده و دارای مجوز انحصاری درخصوص نهاده‌های کشاورزی می‌باشند.

مقدم فضای مجازی را بستر مناسبی برای تبلیغات دانست و افزود: ما به واسطه عمده فروشی به صورت حقیقی با کشاورزان مواجه می‌شویم، اما این به معنای جدا شدن از فضای مجازی نیست؛ چراکه عمده تبلیغات ما و حتی گرفتن نمایندگی در فضای مجازی بازخورد بهتری دارد.

وی در خصوص سامانه مجازی محصولات و نهاده‌های کشاورزی ابراز بی اطلاعی کرده و افزود: این سامانه اگر موفق بود می‌بایست طی این چند سال، بازار را در اختیار می‌گرفت و این در حالی است که کشاورز با اینترنت آشنایی چندانی ندارد تا بخواهد خواسته‌های خود را در فضای مجازی براورده کند و از طرفی، برای کشاورز راحت تر می‌باشد تا با فرد حقیقی ارتباط برقرار کند که علاوه بر خرید محصول، از نظرهای کارشناسی وی نیز در خصوص محصول مورد نظر مطلع شود.

مهندس کاظمی، مدیرعامل شرکت آکام گستر توسعه رادین نیز بی‌سروسامانی را از عوامل منفی جلوه دادن فضای مجازی عنوان کرد و گفت: وقتی شرکت‌های تولید کننده برنج و همچنین شرکت‌هایی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند مورد تایید ارگان‌های دولتی قرار نگرفته و دارای برند نیستند، این امر باعث سردرگمی خریدار می‌شود.

کاظمی سلامت فروشنده را مهم‌تر دانست و افزود: اطمینان خاطر خریدار در گرو شناسنامه‌دار شدن واردکنندگان و تولیدکنندگان برنج رنگ گرفته و مهر تاییدی بر سالم بودن فعالیت فروشنده نیز می‌باشد.

وی هم راستا بودن فعالیت فضای مجازی با تولیدکنندگان داخلی را از مصادیق اقتصاد آزاد عنوان کرد و افزود: کوچک شدن زمین‌های زراعی، تسهیلات بانکی با سود بالا، عدم حمایت دولت در هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت و… را میتوان از علل گرانی برنج تولید داخل به حساب آورد.

مدیرعامل شرکت آکام گستر توسعه رادین، با حمایت از دلالانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند گفت: وظیفه کشاورز تولید محصول بوده و افرادی که از علم بودجه آگاهی دارند باید این محصولات را به فروش برسانند که این افراد در ایران به عنوان دلال معرفی می‌شوند تا چنانچه که اگر ساماندهی صورت گیرد این افراد بتوانند مفید واقع گردند.

کاظمی در تعامل قرار گرفتن با کشورهای دیگر را لازمه پیشرفت دانسته و افزود: برجام تاثیری در بهبود رابطه با کشورهای دیگر نداشته و وابسته بودن به تکنولوژی چینی نه تنها کمکی به تقویت نقاط ضعف ما نمی کند بلکه آسیب‌زا نیز بوده است.

کارشناسان نیز معتقدند، یکی از دلایل افزایش بی‌رویه قیمت برنج در بازار وجود همین واسطه ها و دلالان است که باعث می‌شود قیمت این محصول با افزایش چندبرابری به دست مصرف کننده برسد. این درحالی است که به دلیل گرانی این محصول داخلی، بسیاری از مصرف کنندگان مجبور می‌شوند برنج‌های خارجی را به دلیل قیمت پایین تر بر سر سفره‌های خود ببرند. بنابراین اگر کشاورزان نیز برای فروش محصولات خود از فضای اینترنتی و فروش آنلاین استفاده کنند دیگر شاهد قیمت‌های نجومی برنج در بازار نخواهیم بود و از این طریق دست دلالان و واسطه‌گران از این چرخه فروش قطع خواهد شد.

در واقع، تفاوت فروش برنج داخلی با دیگر کالاها در فضای مجازی از جمله تلگرام آن است که بسیاری از کالاهای تلگرامی اغلب خارجی بوده و عرضه آنها در این کانال‌ها می‌تواند باعث از رونق افتادن کسب و کار و تولید داخلی شود در حالیکه عرضه برنج داخلی در فضای مجازی سبب حذف دلالان و در نتیجه کاهش قیمت برنج خواهد شد و فروش این محصولات خود به نوعی به اقتصاد کشور کمک و باعث کاهش یا قطع واردات برنج خواهد شد.

مهندس علوی‌کیا، مدیرعامل شرکت کشاورزی ریحان، با حمایت از فضای مجازی گفت: فضای مجازی بخشی از پیشرفت علم محسوب شده که استفاده از آن اجتناب ناپذیر می‌باشد. به همین منظور باید اعتماد سازی بیشتری برای استفاده بهینه از این فضا صورت گیرد.

علوی کیا فضای مجازی را غیر حرفه ای عنوان کرد و افزود: در حال حاضر فروشندگان معتبر سطح کاری خود را حفظ کرده و وارد این فضا برای فروش محصولات خود نشده اند.

وی درخصوص راه اندازی سامانه مجازی محصولات و نهاده‌های کشاورزی ابراز امیدواری کرده و گفت: وجود سامانه می‌تواند مثبت باشد اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم، عدم اعتماد سازی بین خریدار و فروشنده، وجود جنس‌های تقلبی و قاچاق در بازار عرضه و فعالیت افراد سودجو در این زمینه مانع بهره دهی این سامانه می‌شود. حتی اگر این سامانه به بهره‌برداری نیز برسد ممکن است تنها تا 40 درصد در بازار قابل نفوذ باشد، چراکه بیشتر مصرف کنندگان کشاورزانی هستند که از نحوه استفاده از اینترنت و کارایی‌های آن آگاهی لازم را ندارند.